Morgen eerste avondspits in het donker: kans op ongevallen voor voetgangers, steppers en fietsers veel groter

Volgens verkeersinstituut Vias neemt het aantal ongevallen met lichamelijk letsel bij voetgangers tijdens de avondspits in oktober en november toe met 35 procent. Er zijn onder voetgangers dan zelfs 76 procent meer ernstig gewonden en doden. “Bij fietsers gebeurden er volgens de cijfers van 2022 bij zonsopgang en zonsondergang vier keer zoveel ongevallen in oktober dan in juni,’ zegt Danny Smagghe van Touring.

Om ongevallen te vermijden, is het vooral belangrijk om goed te zien en gezien te worden. 

Touring vraagt in de eerste plaats aan bestuurders van auto’s, bestelwagens en vrachtwagens om extra alert te zijn. “Bij duisternis is een voortdurende en panoramische aandacht voor de hele wegomgeving essentieel om op risicosituaties te anticiperen. Automobilisten moeten ook regelmatig controleren of hun koplampen wel goed werken,” aldus nog Smagghe. 

Hou het ook veilig bij schemering of neerslag: veel automobilisten rijden met ‘automatisch ingeschakelde verlichting’ (het symbool ‘A’ op de lichtschakelaar in je wagen). De sensoren die bepalen wanneer de verlichting van je auto van dagrijlichten naar dimlichten schakelt, zijn lang niet onfeilbaar, en zo ben je dus minder zichtbaar voor andere automobilisten en fietsers en voetgangers. Check dat eens, en zet in deze periode van het jaar eventueel je dimlichten manueel aan.

Ook Inge Paemen van Brussel Mobiliteit wijst op de grote verantwoordelijkheid die bestuurders van auto’s, bestelwagens en vrachtwagens dragen: “Op de weg is het risico op letselschade bij een aanrijding simpelweg niet gelijk verdeeld. Vooral voetgangers en fietsers belanden dan in het ziekenhuis. Minder kwetsbare weggebruikers hebben een grotere verantwoordelijkheid, zeker ten opzichte van kinderen. Respecteer daarom de infrastructuur voor andere weggebruikers en pas je snelheid aan.”

Naast de verantwoordelijkheid van bestuurders van gemotoriseerde voertuigen, geldt ook voor fietsers: hou je aan de verkeersregels en zorg dat je verlichting in orde is. Zorg dus dat je goed gezien wordt. “Op fietsen én trouwens ook steps is het volgende verplicht: een wit licht vooraan en een rood licht achteraan, zichtbaar vanop 100 meter, een witte reflector vooraan en een rode achteraan,” aldus Paemen.

Op je fiets heb je bij voorkeur ook een witte of oranje reflector op de pedalen, reflectoren op de wielen of een reflecterende strip op de banden of spaken. Steppers gebruiken best ook een witte reflecterende strip aan weerszijden van de voetsteunen of in de vorm van een cirkel aan weerszijden van de banden.

“Vooral elektrische fietsen hebben gelukkig steeds betere verlichting (omdat ze rechtstreeks op de accu werken) maar zorg ervoor dat die goed is afgesteld,” vraagt Wies Callens van de Fietsersbond, “anders verblind je je tegenliggers op het fietspad. Liefst horizontaal of een beetje naar beneden bijstellen.”

Touring raadt voetgangers, fietsers en bromfietsers ook aan om reflecterende kleding te dragen, al is dat devies in de fietsgemeenschap niet altijd populair. “Wij vinden dat nochtans essentieel,” verdedigt Smagghe, “maar wat we ook zien, is dat als reflecterende kledij gedragen wordt, dat veel fietsers daar een rugzak over dragen, waardoor het effect natuurlijk vermindert. Zorg er ook voor dat je rugzak of andere accessoires dan ook reflecterend zijn.”

“Door meer bladeren op de fietspaden en gladdere wegen is het een must om goed werkende remmen te hebben,” aldus Callens, “laat die eens nakijken door je fietshersteller. Durf je banden ook iets minder hard te zetten, dat verhoogt de grip op de weg, zeker als het wat gladder is. De snelheid hoef je nu niet direct na te streven, door te blijven fietsen beweeg je, en dat is in dit seizoen belangrijker dan snelheidsrecords te willen breken.”

“Denk ook aan je handschoenen want lage temperaturen en regen kunnen voor koude handen zorgen en dan kan je minder goed remmen als het nodig is,” vervolgt Callens, “een goede regenjas is natuurlijk ook belangrijk en durf hier ook te kiezen voor een fleurige kleur, het hoeft niet altijd donker en zwart te zijn. Er is geen slecht fietsweer, enkel slechte kledij.”

Durf je plaats als fietser in te nemen. “Fiets niet helemaal tegen de rand van de rijweg want dan val je minder op en loop je de kans om een openzwaaiend portier op je weg tegen te komen,” beveelt Callens aan,” aarzel dus niet om afstand te houden van de rechterrand en zo zichtbaarder te zijn voor de andere weggebruikers. Maak geen bruuske bewegingen en steek, indien het kan, je arm uit bij het afslaan.”

Veel water, bladeren of putten in de weg? Vaak weet de wegbeheerder niet hoe slecht het wegdek op een fietspad er bij ligt want ze hebben niet voldoende middelen (of de prioriteit) om dat zelf na te gaan. Je kan het melden via de app van de Fietsersbond, via het Meldpunt Wegen van het Agentschap Wegen en Verkeer als je op een fietspad rijdt naast een gewestweg. Of aan je gemeente op een lokale weg. Brussel heeft ook de app Fix My Street. Hoe vaker je het doet, des te meer wegbeheerders te weten krijgen dat er iets fout loopt. Het helpt echt.

Fietssnelwegen zijn een aparte categorie. Ze worden meestal ontworpen en gebouwd door de provincies maar het beheer en onderhoud is erg versnipperd. Meestal zijn de gemeenten over wiens grondgebied de snelweg loopt, verantwoordelijk. Niet alle gemeenten besteden evenveel aandacht om bijvoorbeeld troep na een storm op te ruimen of om aan gladheidsbestrijding te doen. Soms is AWV bevoegd, en op jaagpaden langs kanalen en rivieren trekt de Vlaamse Waterweg dan weer aan de koordjes.