‘We douchen louter uit gewoonte en om sociale redenen’: dermatoloog over uw dagelijkse douche

Ongeveer de helft van de Belgen neemt dagelijks of zelfs meerdere keren per dag een douche, gemiddeld zo’n 10 minuten lang. Is dat wel nodig?

Gutermuth: “Hoe vaak je doucht, hangt natuurlijk af van hoe vervuild je raakt doorheen de dag. Iemand die in een stoffige omgeving werkt, in een fabriek of in de bouw, zal die vervuiling op de huid op het einde van de dag willen wegspoelen. Dat geldt ook voor wie doorheen de dag veel gezweet heeft, op het werk of tijdens het sporten. In die omstandigheden is een douche logisch, maar onze huid zelf heeft het eigenlijk niet nodig.

“We douchen louter uit gewoonte en om sociale redenen, omdat lichaamsgeur in onze maatschappij als niet proper wordt ervaren. Zeker wie beroepsmatig met klanten in contact komt of elke dag op kantoor is, kan het zich niet altijd permitteren om met een opvallende lichaamsgeur binnen te komen. Al zie ik niet zozeer een forse toename in het aantal mensen die zich overbodig wassen.”

Wat gebeurt er met de huid bij het douchen?

“Wat de huid niet binnendringt, wordt weggespoeld: zweet, stof en luchtvervuiling bijvoorbeeld. Zeker als je een lange, hete douche neemt, raak je ook aan de vetlaag die onze huid en onze poriën beschermt. Die laag bevat antimicrobiële peptiden en ureum, allemaal zaken die de zogenaamde Natural Moisturizing Factor bepalen. Die natuurlijke barrière beschermt onder meer tegen schimmels, bacteriën of virussen. Warme douches en schuimende zepen beschadigen die nuttige huidbarrière.”

Je kan dus te vaak douchen?

“Ja, dat is zeker mogelijk. Bij veel mensen zal de impact beperkt zijn, maar bij patiënten met atopisch eczeem kan te veel douchen nefast zijn. Zij hebben namelijk al een aanleg voor een drogere huid, en dus een minder goede huidbarrière. Hen raden we aan om alles te doen om die bescherming op peil te houden, bijvoorbeeld door minder te douchen.

“Ook oudere mensen hebben vaak de neiging om veel te douchen, met zeep en meestal ook een stevige borstel. Die intensieve hygiëne beginnen toepassen, terwijl onze huidbarrière met verouderen eigenlijk slechter functioneert, leidt bij bejaarde patiënten weleens tot craquelé-eczeem en kan pijn en veel jeuk veroorzaken.”

Zijn er bepaalde huidtypes die wel deugd hebben van een dagelijkse douche?

“Neen, medisch gezien is het voor iedereen aan te raden om niet meer dan een paar keer per week te douchen. Of toch zeker om het dagelijkse wassen te beperken tot oksels, billen of de genitale regio. Wij leven in België in een gematigd klimaat zonder veel parasieten, er zijn niet echt bedreigingen op onze huid die we er dagelijks af moeten schrobben.

“In zeer warme en vochtige klimaten, zoals Zuidoost-Azië, is het een heel ander verhaal. Onder slechte hygiënische omstandigheden kunnen bacteriën dan beter vermenigvuldigen, in combinatie met een gedaalde immuniteit kan dat tot een ernstige huidinfectie leiden.”

Raadt u mensen soms aan om te stoppen met zeep?

“Een beetje kan geen kwaad, er is geen evidentie om te zeggen dat zeep ziek maakt. Maar wie de neiging heeft om droge huid te ontwikkelen, raad ik wel eerder een doucholie aan. Die reinigt, maar laat een beschermende laag vet achter.”

Maakt het eigenlijk uit op welk tijdstip je doucht?

“Mensen met een droge huid raad ik vaak aan om ’s avonds te douchen. Daar is geen enkele medische reden voor, enkel een praktische: als mensen ’s ochtends douchen, moeten ze vaak snel snel vertrekken en is er geen tijd om goed te hydrateren met een melk of een crème. Er bestaan producten die snel intrekken, maar vaak plakken die onaangenaam. ’s Avonds kunnen mensen meestal wel in volle rust hydrateren.”