Wetsvoorstel Vincent Van Quickenborne: straks meer mogelijkheden om magistraten te sanctioneren

Het is één van de pijnpunten in onze rechtspraak waar ook de familie Van Espen met ‘Missie Julie/ Missie Justitie’ op hamert: de tuchtrechtelijke aansprakelijkheid van magistraten wanneer er wat fout loopt bij het gerechtelijk apparaat is zeer gering. “Alle rechters zouden periodiek, professioneel en onafhankelijk moeten worden geëvalueerd, gecoacht en daar waar noodzakelijk tuchtrechtelijk gesanctioneerd”, klinkt het in de doelstellingen bij de beweging die Justitie voortaan tegen het licht wil houden.

Met een nieuw wetsvoorstel over de evaluatie van magistraten en de tucht lijkt ex-minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) daar al voor een deel aan tegemoet te komen. Hij legde begin van de zomer een voorstel tot wetsaanpassing voor advies voor aan de Hoger Raad voor de Justitie, nog voor de terreuraanslag dus en toen hij nog minister was. “Ik heb dat dossier de voorbije maanden voorbereid en dus wil ik er nu als parlementslid verder werk van maken”, zegt Van Quickenborne. “Ik begrijp heel goed dat de nabestaanden van Julie Van Espen daarop hameren, want dat de aansprakelijkheid en evaluatie van magistraten is iets dat dringend beter moet.”

Onder meer de duurtijd waarin een korpschef - de tuchtoverste van een magistraat - onderzoek kan doen naar de handelingen van rechters en parketmagistraten wordt in het voorstel verlengd van 6 tot 12 maanden. “In uitzonderlijke gevallen kan dat nog eens met een half jaar worden verlengd, zonder dat het een zwaard van Damocles moet worden.” Volgens Van Quickenborne komen er ook meer mogelijkheden voor particulieren om klachten in te dienen en kunnen ook gepensioneerde rechters bij eventuele fouten hun titel van eremagistraat kwijtspelen waardoor ze niet meer in juridische commissies kunnen zetelen. Wanneer een korpschef geen gevolg geeft aan een klacht van een particulier kan het Openbaar Ministerie de klacht onderzoeken en eventueel een dossier aanhangig maken bij de tuchtrechtbank. “Gezien het magistraten zijn die korpschefs benoemen, ontstaat het gevaar van een ‘ons-kent-ons-sfeer’ waardoor een korpschef geneigd kan zijn geen sancties te treffen. In een afzonderlijk circuit - het Openbaar Ministerie - krijg je toch meer objectiviteit.”

Ook als er geen aantoonbare fouten zijn gebeurd in een bepaald dossier moet de evaluatie van magistraten en de gevolgen die daaraan gekoppeld worden volgens Van Quickenborne veel scherper. “Vandaag loopt dat via een evaluatiecommissie waarbij magistraten die een onvoldoende krijgen als hoogste sanctie een inhouding gedurende 6 maanden van hun driejaarlijkse anciënniteitsverhoging riskeren. Dat is natuurlijk geen grote straf en volgens mij zorgt dat ervoor dat er bijvoorbeeld de voorbije vijf jaar geen enkele magistraat in zo’n evaluatie een onvoldoende kreeg. Enkel als de sanctie een eventueel ontslag is dan zullen korpschefs bereid zijn om zo’n procedure in werking te stellen om van rotte appels af te geraken. Als ze na een slechte evaluatie met dezelfde magistraat moeten blijven werken die dan gewoon z’n loon gedurende 6 maanden wat ziet verminderen, dan zullen ze dat niet doen.”

Lees ook:

Professor strafrecht over dossier-Lassoued: “Waar was de controle? In een vliegtuig zitten óók twee piloten” (+)

Wie is Dirk M. (60), de omstreden topprocureur die Van Quickenborne de kop kostte? “In opspraak na seksschandaal, maar ook topper in zijn vak” (+)

Ouders vermoorde Julie Van Espen uiten kritiek op houding Hoge Raad Justitie: “We hebben vooral gehoord wat niet kan”