Overheid mag hoofddoek verbieden, zegt Europees Hof: ‘Niet omdat iemand hoofddoek draagt, dat die niet professioneel is’

Asli Bassozen (37) mocht geen hoofddoek op het werk dragen: ‘Het voelt hypocriet om je eigen identiteit te moeten verbergen om geld te verdienen’

“Je kunt op je kop gaan staan. Maar als je je hoofddoek wil aanhouden, zal het hier niet lang meer duren.” Dat kreeg Asli Bassozen (37) te horen toen ze twee weken voor het einde van haar moederschapsverlof voor een vergadering naar het kantoor werd uitgenodigd. Even daarvoor hadden haar collega’s haar bij het babybezoek voor het eerst met een hoofddoek gezien.

Twee jaar lang droeg ze overal een hoofddoek. Behalve op kantoor, waar ze werkte als rekruteerder voor een consultancybedrijf. “Elke dag kwam ik er binnen door een lift met een grote spiegel. Daar zag ik mezelf een ander masker opzetten. Het voelt hypocriet om je eigen identiteit te moeten verbergen om geld te verdienen.”

Na twee jaar kwam er een directiewissel. Bassozen kaartte de kwestie opnieuw aan, en haar nieuwe baas zag deze keer geen graten in haar hoofddoek. Toch bleef er iets knagen bij Bassozen. Want hoewel zij nu wel een hoofddoek mocht dragen, moest ze kandidaat-consultants die kwamen solliciteren vragen of ze die wilden afzetten voor de job.

Toen ze opnieuw in ouderschapsverlof ging en er een nieuwe directiewissel kwam, kwam een harde boodschap. Terwijl ze afwezig was, waren twee andere rekruteerders aangeworven. “Ik mocht mijn hoofddoek nog dragen, maar zou verdwijnen naar de backoffice. Een enorme teleurstelling.”

Bassozen vertrok. Door haar ervaring bij het consultancybedrijf besefte ze dat de zoektocht naar een nieuwe job een pak moeilijker zou verlopen omwille van haar hoofddoek. Dus begon ze zelfstandig als fitnesscoach te werken.

Dat het Europees Hof geoordeeld heeft dat overheden hoofddoeken mogen verbieden bij ambtenaars, raakt een gevoelige snaar. “Als overheden de hoofddoek niet toestaan, is dat voor kleine bedrijven ook een reden om het niet te doen. Dat is precies het argument dat mijn bazen me gaven.”

Soehaila Lakhbyaz (29) mocht geen klanten meer zien: ‘Het is niet omdat iemand een hoofddoek draagt, dat die niet professioneel is’

Lakhbyaz begon een hoofddoek te dragen in het eerste jaar aan de hogeschool. “Ik was op zoek naar een houvast, en die vond ik toen in mijn religie. Toen groeide bij mij het verlangen om dat ook te uiten. Een hoofddoek dragen voelde dan heel logisch.”

In haar studentenjob in een elektrozaak vonden ze die keuze minder evident. De hr-dienst liet haar weten dat ze die niet kon dragen omdat ze in contact kwam met klanten. “Opeens werd mijn job louter administratief en verloor ik alle plezier. Mijn prestaties gingen daardoor ook achteruit.” Na een tijd kreeg ze te horen dat ze niet meer ingepland werd als jobstudent.

Toen ze na haar studies op zoek ging naar werk, stootte ze vaak op hetzelfde probleem: ze kwam alleen in aanmerking voor jobs achter de schermen. “Nochtans vind ik contact met klanten net het leukste aspect. Maar voor die jobs werd ik keer op keer geweigerd.”

Uiteindelijk kwam er beterschap, toen ze ging solliciteren als orthopedagoog bij CAW Antwerpen. “Daar hebben ze een heel duidelijk beleid dat een hoofddoek is toegestaan. Dat was een enorme verademing.”

Ze benadrukt dat haar verhaal geen uitzondering is. Ze zag hetzelfde bij tientallen andere moslima’s toen ze voor haar stage vrouwen met een migratieachtergrond bijstond in hun zoektocht naar werk. “Een hoofddoekenverbod wordt altijd verdedigd door te verwijzen naar neutraliteit. Dat zie je ook bij deze uitspraak van het Europese Hof. Voor mij slaat dat nergens op. Het is niet omdat iemand een hoofddoek draagt, dat die niet neutraal kan handelen.”

Ze betreurt dat deze Europese uitspraak mensen kan tegenhouden om te gaan voor de jobs die ze willen. “Ik heb geluk gehad met mijn werkgever. Maar ik vind het pijnlijk om te zien hoe moslima’s die een publieke functie willen niet in aanmerking komen door hun kleding.”

Hafsa El-Bazioui (36) ziet geen reden om haar beleid te veranderen: ‘In Gent kiezen we voor inclusieve neutraliteit’

“Voor ik voor de overheid ging werken, heb ik ook bij verschillende organisaties een job misgelopen omdat ik een hoofddoek draag”, zegt Hafsa El-Bazioui (Groen). Gelukkig kreeg ik in het stedelijk onderwijs en bij de dienst personeelszaken van de stad wel de kans om mijn talenten te ontwikkelen. Ik weet dus hoeveel het kan betekenen als iemand kijkt naar je competenties, en niet je uiterlijke kenmerken.”

Twee jaar geleden werd ze schepen van Personeel, Jeugd, Facilitair Management en Internationale Solidariteit in Gent. Daarmee werd ze ook de eerste Vlaamse schepen met een hoofddoek. “In het begin was daar heel veel aandacht voor. Het ging soms amper over de inhoud.”

Bij haar aanstelling kreeg El-Bazioui heel wat doodsbedreigingen. Die keerden terug toen ze zich gemengd had in een debat op VRT over diversiteitsbeleid. Ze diende daarvoor een klacht in bij de politie. “Gelukkig is het contrast groot met wat ik ervaar in mijn dagelijks functioneren. Tijdens werkbezoeken en ontmoetingen met Gentenaars merk ik dat mensen me zien als schepen die er voor alle Gentenaars is. Dat lijkt mij maar de normaalste zaak van de wereld.”

Ook zij volgt met aandacht de uitspraak van het Europese Hof, dat aangeeft dat overheden religieuze tekens als hoofddoeken mogen verbieden als ze een neutrale omgeving willen creëren. “Het is belangrijk dat het Hof nog steeds ruimte laat over hoe we die neutraliteit interpreteren. In Gent kiezen we voor inclusieve neutraliteit. We rekruteren op basis van competenties, en vinden dat er uiterlijke verschillen mogen zijn zonder dat de neutraliteit daardoor in het gedrang komt. De basis zou toch moeten zijn dat elke overheid kansen biedt aan de burgers, in plaats van burgers uit te sluiten.”