Hoe het klimaat speelbal is van een geopolitiek schaakspel in Oost-Europa: nog steeds geen gastland voor COP29
Door een geopolitiek schaakspel in Oost-Europa is er nog altijd geen gastland vastgelegd voor COP29, de grote VN-klimaatconferentie van eind volgend jaar. Het is ongewoon dat het zo lang aansleept, en volgens sommigen kan het lange wachten een inhoudelijke impact hebben op COP29. Maar wie maakt er eigenlijk een kans om het te worden?
Wordt het alsnog Moldavië? Of misschien Servië? Feit is dat er nog altijd geen gastland gekozen is voor de klimaatconferentie (COP) van volgend jaar.
Dat zit zo: volgens de VN-regels moet de COP elk jaar in een andere regio plaatsvinden. Voor 2024 is dat Oost-Europa, maar er kan geen overeenstemming worden bereikt over een kandidaat. Daar zit Rusland voor veel tussen. Door de hoogspanning tussen Rusland en Europa sinds de oorlog in Oekraïne, doen de Russen moeilijk over de mogelijke kandidaturen.
Oorspronkelijk waren er nochtans voldoende kandidaten, met onder meer Tsjechië en Bulgarije. "Maar volgens Rusland zou Bulgarije of geen enkel ander Oost-Europees land zich neutraal kunnen opstellen op COP29", vertelt Julian Popov, de minister van Milieu in Bulgarije. Het is intussen zo problematisch geworden dat het een van de gesprekonderwerpen op de huidige COP is geworden. Voorzitter Sultan Al Jaber spoort de Oost-Europese landen aan "om een snelle beslissing te nemen".
Moldavië schrijft brief "met groot respect voor COP29"
Volgens een laatste plotwending zou het kleine Moldavië nu in de dans springen. Het heeft een brief verstuurd aan andere Oost-Europese landen waarin het voorstelt om het voorzitterschap op zich te nemen, maar het zou het gigantische evenement wel niet zelf organiseren. Dat meldt het persbureau Reuters dat de brief kon inkijken.
"Met het hoogste respect voor het belang van COP29, wil de Republiek Moldavië zich formeel kandidaat stellen om het voorzitterschap op zich te nemen van dit evenement dat een heel grote impact heeft", staat te lezen.
Hoe aanvaardbaar zijn Servië of Moldavië voor Rusland?
Ook Servië is inmiddels kandidaat om COP29 te organiseren. Servië zou als gastland de diplomatieke steun genieten van de twee bondgenoten Rusland en Wit-Rusland, is te horen in diplomatieke kringen. Maar of het zover komt, is hoogst onzeker. Servië heeft een kandidatuur lopen om lid te worden van de EU, wat gevoelig ligt bij de Russen.
Ook Moldavië is geen evidente optie. Moldavië - dat ongeveer zo groot is als België en 2,6 miljoen inwoners telt - ligt geprangd tussen Roemenië en Oekraïne en is een voormalige sovjetrepubliek. Maar het is uitgesproken pro-Westers en heeft sinds de oorlog in Oekraïne haast gemaakt met een lidmaatschapsprocedure bij de EU.
Bovendien heeft de Moldavische president Maia Sandu de Russische invasie in Oekraïne veroordeeld. Ze heeft Europa zelfs om meer bescherming gevraagd in het licht van de oorlog in Oekraïne. In ieder geval moeten de Oost-Europese landen samen tot een conclusie komen.
Wat als... Oost-Europa er niet uit raakt?
Als de Oost-Europese landen geen akkoord bereiken over het nieuwe voorzitterschap, dan zou het hamertje van de voorzitter gewoon een jaar langer in handen van de Verenigde Arabische Emiraten kunnen blijven.
Wat de organisatie zelf betreft, komt Duitsland dan in beeld. In Bonn is de zetel gevestigd van het UNFCCC, het VN-bureau dat zich met de klimaatconferentie bezighoudt. "We beseffen dat we in dit dossier een zekere verantwoordelijkheid en een rol te spelen hebben", vertelde een woordvoerder daarover.
Welke gevolgen kan dit hebben?
In ieder geval, omdat het dossier voorlopig blijft vastzitten, wordt de tijd richting COP29 steeds korter. En dat kan gevolgen hebben. Sommige onderhandelaars vinden dat een jaar voorbereiding sowieso te weinig is om de taak grondig te doen. Een van hen is Gayane Gabrielyan, de viceminister van Milieu in Armenië. "Er is weinig tijd over. Eén jaar is niet voldoende", zei ze. Vaak hebben landen veel meer tijd, zoals de Verenigde Arabische Emiraten al twee jaar geleden wisten dat ze COP28 zouden hosten.
Een gastland moet zich immers goed kunnen voorbereiden, niet enkel logistiek maar ook inhoudelijk. Bij dat laatste gaat het onder meer over het vele diplomatieke werk dat voorafgaat aan belangrijke thema's op een bepaalde COP en het voorbereiden van deals.
Uitstel gaat COP29 onvermijdelijk schade toebrengen
Popov vindt dat het uitstel "het COP-proces onvermijdelijk schade toebrengt en uiteindelijk een negatieve impact zal hebben," zo vertelde hij op de website Politico. Op COP29 zal het onder meer gaan over extra geld voor klimaatuitdagingen in armere landen, zowel voor het schadefonds (loss & damage) als voor klimaatadaptatie. Verder zullen ook de nieuwe klimaatdoelstellingen van de verschillende landen verder worden opgevolgd na de evaluatie van dit jaar.
In ieder geval, een tweede keer een OPEC-lid (Dubai) als voorzitter, zien veel volgers liever niet gebeuren. "Het zou moreel en ethisch onverantwoord zijn", zegt Dallas Conyers van het Climate Action Network.
Overigens: voor COP30 over twee jaar is er geen probleem. Daar gaat Brazilië de touwtjes in handen nemen.