Slottekst COP28-top goedgekeurd: voor het eerst akkoord over verminderen van fossiele brandstoffen

De voorzitter van de klimaattop, Sultan Al Jaber, de topman van het staatsoliebedrijf van Abu Dhabi, stond stralend op voor de plenaire zitting, applaudisseerde en sprak van een “historisch pakket”. Er ligt volgens hem een robuust actieplan op tafel, om het doel van een maximale opwarming van 1,5 graad tegenover het pre-industriële tijdperk binnen bereik te houden, zoals afgesproken in het klimaatakkoord van 2015 in Parijs. Veel klimaatexperts en milieu-activisten hadden daar eerder al hun twijfels over ge-uit.

De tekst van de COP28-voorzitter werd woensdagochtend publiek gemaakt en een paar uur later al in een plenaire zitting aangenomen. In de tekst van 21 pagina’s worden landen opgeroepen tot een transitie weg van fossiele brandstoffen. Meer dan honderd landen hadden eerder voor een forsere formulering gepleit, met een duidelijke uitstap (‘phase out’). In elk geval laat de tekst achterdeurtjes open, zoals het verdere gebruik van gas en de inzet van omstreden technologie zoals de opslag en afscheiding van CO2.

Wel haalde de doelstelling de slottekst om de capaciteit van hernieuwbare energie tegen 2030 te verdrievoudigen en het tempo van energie-efficiëntie te verdubbelen. De G20-landen hebben zich dat al voorgenomen. Daarnaast zouden inefficiënte subsidies voor fossiele energie “zo snel als mogelijk” moeten worden afgebouwd als ze niet dienen om energiearmoede aan te pakken of een rechtvaardige transitie te bewerkstelligen.

Eerder tijdens de klimaattop leek de optie op tafel te liggen dat er afspraken zouden komen over een algehele uitfasering van fossiele brandstoffen. Het leek erop dat dat een te ambitieus plan was om oliestaten aan te committeren. Deze mogelijkheid riep onder meer reactie op van oliekartel OPEC. Dat wilde dat alle landen aangesloten bij OPEC niet zouden instemmen met plannen gericht tegen fossiele brandstoffen.

De klimaattop vindt dit jaar plaats in Dubai, in de Verenigde Arabische Emiraten. Dit leidde onder meer tot veel kritiek op de voorzitter, die topman is bij staatsoliebedrijf ADNOC. Hij heeft de hele top herhaald de meest ambitieuze afspraken uit deze top te willen halen om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad.

Maandag publiceerde de voorzitter voor het eerst een versie van de slottekst. Die riep veel kritische reacties op. Onder meer werd er met geen woord gerept over het uitfaseren van fossiele brandstoffen. Ook las de tekst eerder als een soort verlanglijstje. Landen konden zelf kiezen aan welke afspraken ze zich wilden houden. Bij deze versie zijn alle genoemde maatregelen “een oproep” aan de landen.