Zelfs in de laatste dagen voor de Congolezen naar de stembus trekken, is nog onzeker of er geen uitstel volgt. Behalve de enorme logistieke uitdagingen voor de organisatie van verkiezingen in een gigantisch land als Congo, tijdens het regenseizoen bovendien, en het beperkte vertrouwen in de competenties van de kiescommissie Céni, gooit ook de onveiligheid in het oosten van het land roet in het eten. Verschillende kandidaten gaven de laatste dagen aan dat ze betwijfelen of alles tijdig klaar zal zijn.

Het is daarom voor het regime kiezen tussen pest en cholera: de verkiezingen laten doorgaan, met het risico erop gewezen te worden dat lang niet iedereen kon gaan stemmen, of uitstel in een land dat onder politieke hoogspanning staat. Bij geweld tijdens een meeting van opposant Moïse Katumbi viel eind november een dode.

Oorlog

Toen Tshisekedi uitgeroepen werd tot winnaar van de presidentsverkiezingen van 2018, noemde hij de vrede in het oosten van het land herstellen nochtans een van zijn prioriteiten. De recente heropleving van de door Rwanda gesteunde rebellengroepering M23, die er in 2012 in slaagde kortstondig Goma te veroveren, toont aan dat dat verre van gelukt is.  

Het geweld in het oosten heeft de spanningen met buurland Rwanda verder doen toenemen. In de campagne zei Tshisekedi over zijn ambtgenoot Paul Kagame: “Ik beloof hem dat hij zoals Hitler zal eindigen.”

Ook op andere prioriteiten die Tshisekedi bij het begin van zijn mandaat naar voor schoof, werd amper vooruitgang geboekt. Zo beloofde hij het leven van de gewone Congolees te verbeteren, de economie te diversifiëren, wegen aan te leggen en de vrijheid van meningsuiting beter te laten naleven. Enkel op het vlak van onderwijs werd volgens waarnemers vooruitgang geboekt.

De repressie van kritische stemmen bleef, ondanks de beloftes, onder Tshisekedi verder bestaan. Zo zit een van de bekendste journalisten van het land, Stanis Bujakera, al sinds begin september opgesloten.

Tegenstanders

Ondanks die gebroken beloftes, ziet het er niet naar uit dat een oppositiekandidaat de bovenhand zal kunnen halen op de huidige president. De pogingen om met één oppositiekandidaat ten strijde te trekken tegen Tshisekedi, draaiden op niets uit. Vier van de 26 kandidaten trokken zich terug ten voordele van Katumbi, de oud-gouverneur van Katanga en voorzitter van de populaire voetbalclub TP Mazembe, maar de echt grote namen blijven hun eigen weg gaan.

De bekendste is zonder twijfel Denis Mukwege, de gynaecoloog die in 2018 laureaat werd van de Nobelprijs voor de Vrede. Mukwege neemt deel als absolute outsider, al is zijn status als wereldbekend voorvechter van de vrouwenrechten in eigen land eerder een nadeel: hij wordt er gezien als een mannetje van de westerse landen.

Een derde grote naam die het tegen Tshisekedi opneemt is Martin Fayulu. Hij won de presidentsverkiezingen van eind 2018, zoals bleek uit de vaststellingen van waarnemers die de Kerk over het hele land had en uit gelekte resultaten waarop internationale media de hand konden leggen. Toch werd Tshisekedi uitgeroepen tot winnaar, nadat de huidige president het op een akkoordje gooide met zijn voorganger Joseph Kabila. 

De voorbije vijf jaar bleef Fayulu in binnen- en buitenland herhalen dat hij de verkozen president was, maar de internationale gemeenschap legde zich al snel neer bij de “overwinning” van Tshisekedi. In 2018 zou Fayulu, uit het niets, bijna 60 procent van de stemmen gehaald hebben.

Uitslag staat vast

Dankzij die verdeelde oppositie en Tshisekedi’s controle over de kiescommissie, het Grondwettelijk Hof en de inlichtingendiensten staat zijn herverkiezing op voorhand al zo goed als vast. Bovendien dansen de staatsmedia naar zijn pijpen en beschikt hij over een republikeinse garde van zeker 10.000 zwaarbewapende militairen.

Met de steun van oud-krijgsheer Jean-Pierre Bemba, die in het noordwesten van het land populair is, en de uit het oosten afkomstige Vital Kamerhe, kan Tshisikedi ook buiten zijn eigen machtsbasis in Kinshasa en de Kasaï stemmen ronselen.

En verder

Behalve een nieuwe president wordt ook de samenstelling van bijna de volledige Assemblée Nationale hernieuwd, en hetzelfde geldt voor de 26 provincieraden en een beperkt aantal gemeenteraden. In totaal zullen 44 miljoen geregistreerde kiezers, op een bevolking van ruim 100 miljoen mensen, woensdag hun stem uitbrengen. Voor geen van de verkiezingen staat een tweede ronde gepland. 

Onder de 44 miljoen stemgerechtigden zijn, voor het eerst, ook een paar duizend Congolezen die in het buitenland wonen. Ook 3.100 in ons land wonende Congolezen kunnen woensdag stemmen.