"Graaiflatie" is Woord van het Jaar 2023: "De inflatie is blijkbaar toch iets waar mensen van wakker liggen"
De winnaar van het Woord van het Jaar 2023 is "graaiflatie". Het betekent dat de inflatie wordt aangewakkerd door ondernemingen die de kostenstijging van grondstoffen, productiemiddelen en arbeid doorrekenen aan de consument om hun winst op peil te houden of te verhogen. Het woord is zowel in Vlaanderen als in Nederland verkozen tot woord van het jaar.
 Van 5 december tot 18 december kon iedereen stemmen op Woord van het Jaar. Op die manier wordt elk jaar een nieuw opmerkelijk woord verkozen, dat de gebeurtenissen van het voorbije jaar karakteriseert. Vorig jaar won "klimaatklevers" (actievoerders die zich ergens aan vastlijmen uit protest tegen het klimaatbeleid), dit jaar is "graaiflatie" de winnaar.
"Graaiflatie" komt van het Engelse woord "greedflation". De Nederlandse variant is een combinatie van "graaien" en "inflatie". Het woord is in het voorjaar voor het eerst opgedoken in Nederlandse kranten, nadien is het ook verschenen in Vlaamse kranten.
Meer dan de helft van de stemmen
Met meer dan de helft van de stemmen in Vlaanderen en Nederland samen is "graaiflatie" de grote winnaar van de verkiezing. Het woord zal dan ook opgenomen worden in het woordenboek Van Dale, omdat het al een jaar in gebruik is en kans maakt om te circuleren in ons dagelijkse taalgebruik.
"De inflatie is blijkbaar toch iets waar mensen van wakker liggen", verklaart Van Dale-hoofdredacteur Ruud Hendrickx het succes van het winnende woord.
"Het woord verwijst naar de grote overmatige winsten van bedrijven, die het excuus gebruiken dat de inflatie gestegen is en daardoor hun prijzen verder verhogen. Daardoor stijgt de inflatie nog eens en dat voelen mensen natuurlijk meteen in hun portemonnee."
De Nationale Bank gaf eerder dit jaar wel al aan dat er in België geen sprake was van een "graaiflatie". Zoals econoom Jana Jonckheere duidt, is het aandeel van de winsten in de toegevoegde waarde in 2022 en 2023 gedaald. Voor 2022 werden de winstmarges wel uitgebreid.
Het tweede meest verkozen woord is "nepobaby" (iemand van wie wordt beweerd dat hij zijn baan, specifiek in de amusementswereld of de creatieve sector, heeft te danken aan zijn beroemde ouder(s) die ook in de sector werkte(n)). Op de derde plaats staat "pyjamatoerist" (toerist die enige tijd ergens verblijft). Een overzicht van alle kanshebbers voor Woord van het Jaar vind je hieronder.
Alle genomineerde woorden voor Woord van het Jaar 2023:
1. Bullebakbaas (de; m/v/x): een leidinggevende die ondergeschikten afblaft, kleineert en manipuleert en daardoor een onveilige werkomgeving creëert.
2. Donutfusie (de): een vrijwillige fusie van de gemeenten rond een centrumstad om een gedwongen fusie met die centrumstad te voorkomen.
3. Graaiflatie (de): inflatie die wordt aangewakkerd door ondernemingen die de kostenstijging van grondstoffen, productiemiddelen en arbeid volledig of bovenmatig doorberekenen aan de consument om hun winst op peil te houden of te verhogen.
4. Hittefit (bijvoeglijk naamwoord): voorbereid zijn op een hittegolf of periode van relatief hoge buitentemperaturen en fysiek in staat zijn om die te doorstaan.
5. Nepobaby (de; m/v/x): iemand van wie wordt beweerd dat hij zijn baan, specifiek in de amusementswereld of de creatieve sector, heeft te danken aan zijn beroemde ouder(s) die ook in de sector werkte(n).
6. Pyjamatoerist (de; m/v/x): toerist die enige tijd ergens verblijft.
7. Schermapneu (de): tijdelijke ademstilstand terwijl je taken voor een beeldscherm uitvoert.
8. TikTokjustitie (de): het recht in eigen handen nemen door een vermeende dader van een misdrijf of overtreding via TikTok (of een ander sociaal medium) aan de digitale schandpaal te nagelen.
9. Vreugdebier (het): bier (in bekers) dat (voetbal)supporters vanaf de tribune op het veld gooien omdat ze blij zijn met een doelpunt.
10. X’en (werkwoord): gebruikmaken van het platform "X", het vroegere Twitter.
Dezelfde winnaar in Nederland en Vlaanderen
Ook in Nederland is "graaiflatie" het Woord van het Jaar. Dat de Vlamingen en Nederlanders eenzelfde winnaar kiezen, is niet zo raar. Vorig jaar kozen ze ook allebei voor "klimaatklevers".Â
Naast "graaiflatie" waren er nog andere overeenkomsten in de Vlaamse en Nederlandse shortlists met kanshebbers. Hieronder vind je een overzicht van alle genomineerden uit de Nederlandse lijst.Â
De Nederlandse shortlist voor Woord van het Jaar 2023:
1. Bestuursschaamte (de): schaamte die iemand ervaart door de schade die de bestuurlijke instantie waarvan hij deel uitmaakt of waarvoor hij verantwoordelijk is, heeft veroorzaakt.
2. Graaiflatie
3. HittefitÂ
4. NepobabyÂ
5. Sportfluencer (de; m/v/x) bekende (ex-)sporter die via sociale media reclame maakt voor sport- en andere artikelen.
6. TikTokjustitie
7. Treitertaks (de): fiscale maatregel die door personen aan wie hij wordt opgelegd als onrechtvaardig wordt ervaren.
8. Vreugdebier
9. Wokewashing (de): het inzetten van personen die inclusiviteit en diversiteit uitdragen om daarmee een wantoestand te verhullen.
10. X’en