Groenten en fruit zijn in de Belgische winkelrekken merkelijk goedkoper dan in de buurlanden

Voor het eerst sinds 2016 heeft het Prijzenobservatorium een studie klaar naar de prijs van voeding in België, Nederland, Frankrijk en Duitsland. De studie komt er op verzoek van minister van Economie Pierre-Yves Dermagne (PS). De socialist toont zich al langer bezorgd over de stijgende Belgische voedingsprijzen.

Het Prijzenobservatorium komt tot een gemengd besluit. Zo blijken alle groenten en fruit in de Belgische winkelrekken goedkoper dan in de buurlanden. In Frankrijk betaalt men gemiddeld 17 procent meer. In Duitsland 12 procent. Ook vlees en vis (de prijzen van 2022) zijn hier goedkoper dan over de Franse en Duitse grens. Boven de Moerdijk is vlees minder duur, maar het prijsverschil met Nederland neemt af. Best goed nieuws dus.

Ook wat de huismerken betreft is het lang niet zo slecht winkelen in België. “De vergelijking van de prijzen van de goedkoopste producten met de buurlanden toont duidelijk aan dat in België huismerkproducten gemiddeld het goedkoopst zijn”, reageert Dermagne. 59 procent van de onderzochte producten is goedkoper in België dan in Frankrijk. In vergelijking met Nederland en Duitsland stijgt dit cijfer tot respectievelijk 78 en 62 procent.

Een winkelkar met enkel huismerken kost in België zowat 15 procent minder dan in Frankrijk, goed 25 procent minder dan in Duitsland en zowat 40 procent minder dan in Nederland. De verkoop van deze huismerkproducten is de voorbije twintig jaar sterk toegenomen in België (een stijging van 27 procent tussen 2000 en 2022).

Het Prijzenobservatorium wijst hier naar de scherpe concurrentie in België in dit deel van de markt. “Discounters hebben een niet onaanzienlijk marktaandeel verworven (in ons land, JVH)”, staat te lezen in de nieuwe studie. “Deze discounters bieden voornamelijk huismerken aan waardoor vooral op die producten een prijsconcurrentie speelt.”

Klein

Bij de merkproducten is het een heel ander verhaal. Daar betaalt de Belg hier duidelijk meer dan over de grens. Voor een zogenaamd A-merk telden Belgische consumenten in 2022 gemiddeld 13 procent meer neer dan hun Duitse buren, 9 procent meer dan de Nederlanders en 6 procent meer dan de Fransen. Dat voel je.

Wel belangrijk: de prijskloof lijkt voorlopig, ondanks de hoge inflatie, niet groter te worden. Tussen eind 2021 en eind 2022 heeft deze kloof zich gestabiliseerd. Met Frankrijk is ze lichtjes gedaald (1,5 procentpunt).

“Het is goed dat we deze studie hebben”, zegt Laura Clays van de consumentenorganisatie Testaankoop. “Een aantal zaken die we al langer merken, worden nu bevestigd. Het gaat dan bijvoorbeeld over het feit dat de A-merken in België een stuk duurder zijn. Hier moeten we mee aan de slag. Het is al een hele poos duidelijk dat voedingsconcerns zoals Unilever en Nestlé hun producten in het kleine België duurder aanbieden dan in onze grote buurlanden. Eigenlijk mag dat niet van Europa, maar ze gebruiken allerlei achterpoortjes.”

Voor een oplossing kijkt Dermagne vooral naar Europa. Vanaf de jaarwisseling neemt België het Europees voorzitterschap waar, een strategisch belangrijke positie vanwaaruit ons land de richting van de debatten kan sturen. De socialist wil dat supermarkten vaker grensoverschrijdend onderhandelen met voedingsconcerns over prijzen. Op die manier moet de macht van het getal ook spelen voor de inwoners van kleinere lidstaten.

Comeos, de werkgeversfederatie waar de grote supermarktketens onder vallen, vindt dat de minister op het juiste spoor zit. “Grote voedingsmultinationals hanteren andere verkoopprijzen per land, wat volgens een studie van de Europese Commissie 14 miljard euro per jaar kost aan de Europese consument. Oneerlijke handelspraktijken in de voedingsketen moeten net als andere mededingingsdossiers kordaat worden aangepakt”, luidt het.

MR-vicepremier David Clarinval (Middenstand) legt een andere klemtoon. Voor hem toont de nieuwe studie “duidelijk aan dat de hogere loonkosten, het gebrek aan flexibiliteit van de arbeidsmarkt en de hogere taksen in België, met name de ecotaksen (taksen op de verpakking, JVH), de prijzen van levensmiddelen sterk doen stijgen”. De liberaal wil in de toekomst blijven werken op deze punten om de Belgische voedingsprijzen te verlagen.

Testaankoop moedigt de consument aan om bewust te winkelen.
Onderzoek door de organisatie wijst uit dat de kwaliteit van huismerken gemiddeld zelfs net iets hoger wordt ingeschat dan die van A-merken. Vaak zijn die producten tot de helft goedkoper dan hun bekende tegenhangers.

Ook Dermagne ziet hier nog veel mogelijkheden. “Met deze studie tonen we dat niet-bewerkte levensmiddelen en huismerken in België aan concurrentiële prijzen worden aangeboden en merkproducten niet. Geïnformeerde consumenten kunnen de concurrentie aanwakkeren. Als ze in het vervolg bepaalde producten links laat liggen, zal dit druk op de producenten verhogen om hun prijs te verlagen.”

Voor de goede orde: het gevoel dat u in de winkel steeds meer betaalt voor uw voeding, klopt wel. Tussen 2016 en 2022 zijn de prijzen van voedingsproducten in België - net als in onze buurlanden - fors gestegen. In België gaat het om 15 procent, in Frankrijk om 16 procent, in Nederland om 21 procent, in Duitsland om 26 procent.