Acht dingen die je best niet tegen je partner zegt – en hoe je wel gezond communiceert

Hoeveel scherven zijn er bij u afgevlogen in december? De drukke weken vol sociale verplichtingen kunnen relaties flink op scherp zetten. In januari sneuvelen meer huwelijken dan in andere maanden, en loopt het doorgaans storm bij relatietherapeuten.

Hoe houden we het een beetje gezellig samen, en wat moeten we vooral niét tegen onze partner zeggen om escalerende ruzies te vermijden? En hoe leren we beter communiceren? We vroegen het aan relatietherapeuten Sarah Hertens en Abdessalam Hassani. Deze uitspraken laten we volgens hen beter achterwege in 2024:

1. Iemand tot kalmte manen. “Doe eens rustig, doe niet zo emotioneel, doe eens kalm. Hang eens niet zo de dramaqueen uit, doe niet zo boos.” Deze reacties hebben, het zal je niet verbazen, een tegenovergesteld effect. 

2. Absoluut taalgebruik. “Het is nooit goed, het is altijd hetzelfde met u. Jij luistert nooit, je bent altijd aan het zeuren, je zegt ook nooit wat. Je geeft nooit toe dat je het verkeerd hebt. Je geeft altijd mij de schuld. Je doet nooit dit voor mij, je geeft nooit aandacht aan mij, je denkt altijd aan jezelf, je denkt nooit aan mij.” Sarah Hertens noemt het fatalistische uitspraken. “Ze zetten je strop. Het laat geen ruimte voor groei of verandering.”

3. De persoonlijke aanval, ook liever niet. “Je bent lui, je bent egoïstisch, je bent agressief.” Een pingpong aan beschuldigingen maakt het er niet beter op, zegt Abdessalam Hassani. Nog schadelijker is het volgens hem als dit overgaat in schelden, vloeken en zware beledigingen.

4. Het ontkennen van gevoelens. “Je overdrijft, je liegt, dat is niet waar, ik heb dat nooit gezegd.” Hiermee bevestig je volgens de relatietherapeuten niet wat de ander voelt of denkt.

5. Relativeren of minimaliseren. “Het is een probleem voor jou, maar niet voor mij. Je ziet dingen verkeerd. Er is geen probleem. Je zoekt problemen die niet bestaan. Je hebt alles en klaagt alsnog.” En, als klap op de vuurpijl: “Doe niet zo moeilijk.”

6. Niet aan de verwachtingen voldoen. “Je stelt mij teleur.” Au. 

7. Vergelijkingen. “Je bent precies je moeder. Mijn ex deed nooit zo tegen mij. Ik heb nog nooit zo’n ruzie gemaakt met iemand. Bij een vorige relatie ging het toch anders.” Olie op het vuur, olie op het vuur.

8. Het ultimatum. “Dan stopt het tussen ons. Dan passen we niet bij elkaar. Als het zo zit, dan ben ik weg.” Dat zijn heftige statements die veel schade kunnen aanrichten, stelt Sarah Hertens.

Hoe dan wel? De twee relatietherapeuten geven hun beste tips om gezond te communiceren.

Relatietherapeut Sarah Hertens: ‘Uiteindelijk gaat het om bewust partnerschap’

“Zolang we in onze window of tolerance zitten is onze ratio in evenwicht met onze emoties. Dan kunnen we nog naar elkaar luisteren en bedenken wat voor impact bepaalde uitspraken hebben. Je bent in staat tot dialoog. Zodra je uit dat venster bent, valt de ratio weg. En dan reageer je vanuit emotie: fight, flight of freeze. Je vlucht omdat het te heet onder je voeten wordt. Of je bevriest en praat niet meer. Dat is een stille oorlog, ik noem het een beeld zonder klank. De vechters willen juist alles op dát moment uitklaren en het liefst ook hun gelijk halen. In welke modus je ook schiet: iedereen voelt zich gekwetst, onzeker en machteloos.”

“Ik vraag koppels altijd naar twee dingen te kijken. Als eerste wat er gebeurt in de opbouw van een ruzie. Bij iedereen liggen gevoeligheden anders, en niemand reageert hetzelfde. Het vraagt om zelfkennis: weten wat je kwetsbaarheden zijn en kunnen aangeven waar een ruzie nu echt over gaat. Want ben je echt boos over hoe de vaatwasser is ingeladen, of ligt er iets dieper aan ten grondslag? Wat is de essentie? En ten tweede: als iemand je rode knop indrukt, wat heb je dan nodig om uit de storm te komen? Ga je stofzuigen, een wandeling maken, iemand bellen, de afwas doen, een rondje rijden? Of wil jij het meteen uitpraten maar je partner niet? Geef elkaar de ruimte om allebei terug te kunnen zakken, want het heeft absoluut geen zin om met elkaar te praten als je nog uit je venster bent, wat meer is: het maakt de wonden alleen maar dieper. Stop de escalatie bewust op tijd, wacht, en ga dan rustig terug in dialoog. Dat is veel fijner en veiliger.

“Wat ik heel belangrijk vind is dat mensen kunnen uitgaan van de goede intentie van hun partner. Je wordt niet wakker met het idee: ik ga mijn partner vandaag de duvel aandoen. Je wilt elkaar net níét pijn doen of kwetsen, en toch doen we het. Maar je partner heeft meestal het goede met je voor. Waarom maken we het meest ruzie? Omdat we de verbinding kwijt zijn. En in plaats van te zeggen dat je iemand dichtbij wilt hebben, nodig hebt of mist, doen we het tegendeel: we duwen de ander weg met verwijten.

“Vertrek daarom altijd vanuit de ik-boodschap. Niet: ‘jij luistert nooit’, maar ‘ik voel mij niet gehoord’. Zeggen dat je behoefte hebt om samen tijd door te brengen klinkt heel anders dan ‘je moet meer rekening houden met mij’. Probeer je vervolgens als partner dan in je geliefde te verplaatsen, in plaats van dat je in je hoofd al bezig bent met het formuleren van een reactie of je eigen mening. Erken gevoelens, in plaats van dat je zegt: ‘Allee, moet je daar nu onzeker over zijn?’ Als je partner fel reageert, is het natuurlijk aan diegene om aan te geven wat er onder de zeespiegel speelt, maar als partner kun je ook denken: blijkbaar heb ik een gevoelige snaar geraakt, hoe komt dat? Het is de kunst de felheid niet persoonlijk te nemen.

“Uiteindelijk gaat het om bewust partnerschap. Om niet te denken: ik heb nu mijn partner en dat moet vanzelf lopen. Nee, als koppel ben je continu aan het groeien. Verwacht niet dat je geen ruzie meer gaat hebben, maar je kunt wél op een andere manier leren reageren.”

Relatietherapeut Abdessalam Hassani: ‘Veel mensen horen, maar ze luisteren niet’

“Voor mij zijn drie dingen belangrijk in communicatie: de juiste timing, de context, en de manier waarop je het gesprek voert. Een discussie kun je niet op elk moment van de dag voeren, je partner moet mentaal beschikbaar zijn. De context is ook belangrijk: als je bij de schoonfamilie bent of je kinderen zitten op de achterbank van de auto, dat zijn niet de juiste omstandigheden. En het belangrijkste is de manier waarop: hoe ga ik mijn boodschap verwoorden, en hoe kan ik goed luisteren?

“Het is belangrijk om ook tijdens een ruzie je grenzen te bewaken. Boos zijn is geen zonde, maar in je boosheid alles zeggen: dat maakt relaties kapot. Net als non-verbale communicatie: je lacht je partner uit, je gebruikt een uitdagende of provocerende glimlach of trekt een minachtend gezicht. Als je jezelf niet in de hand hebt, neem dan een pauze. Voer het gesprek opnieuw als je gekalmeerd bent. Neem de tijd om alles uit te praten, en dan te beslissen hoe je dit voortaan anders kunt doen.

“Spreek vanuit je eigen perspectief en behoefte, zonder de andere te beschuldigen of te oordelen. Vaak vergeten mensen in een ruzie te benoemen wat nu echt hun vraag of verzoek is. Zodra partners de achterliggende behoefte van elkaar ontdekken, begint een constructieve conversatie. Iedereen interpreteert een situatie vanuit hun eigen invalshoek. Leer daarom vragen stellen en leer luisteren. Dat is iets wat veel mensen niet kunnen: ze horen, maar ze luisteren niet. Wees je ook bewust van onderlinge verschillen: de familie waar je uitkomt, bepaalt voor een groot deel hoe je omgaat met conflicten. Sommige mensen zijn geboren in een familie waarin ze nooit hun gevoelens mochten tonen. En er zijn families waar alles gezegd mag worden. Als mensen uit deze twee soort families een relatie starten, heb je een duidelijk contrast tussen iemand die openlijk communiceert en iemand die conflictvermijdend is. Als je dat weet, kun je werken aan je gemeenschappelijke communicatiestijl.

“Toon ook tijdens een ruzie empathie of dankbaarheid. Zeg eens: ‘Ik ben blij dat je eerlijk bent, dat je dit tegen mij zegt’. Of probeer – hoe moeilijk ook – tijdens een ruzie te benoemen wat je wél waardeert aan je partner. Wat altijd helpt is als je direct ‘sorry’ kunt zeggen op het moment dat je bedenkt dat je zojuist iets hards hebt gezegd of te snel reageerde. Dat kan wat kalmte brengen in de discussie.

“Ik raad koppels altijd aan om twintig minuten per dag samen te zitten. Dan kun je eens benoemen wat goed en minder goed loopt. Dat werkt preventief. Je hoeft niet altijd te praten, je kunt ook eens een podcast luisteren samen, of een wandeling maken. Zonder tv, zonder gsm, zonder kinderen. Dat lijkt simpel, maar het brengt wel een andere dynamiek. Je kunt geen fruit plukken van een boom die je nooit hebt onderhouden. Een relatie is geen wedstrijd: je moet goed zorgen voor het welzijn van elkaar.”