Direct naar artikelinhoud
NieuwsMoMA

Kunstenaar klaagt MoMA New York aan: ‘onvoldoende beschermd’ tegen handtastelijke bezoekers tijdens naaktvoorstelling

Museumbezoekers moeten tijdens de performance door twee naakte performers in een smalle doorgang lopen.Beeld picture alliance via Getty Image

Een kunstenaar die in 2010 in een tentoonstelling van Marina Abramovic naakt deelnam aan een performance in het Museum of Modern Art in New York, klaagt het museum nu aan. Hij vindt dat hij onvoldoende is beschermd tegen handtastelijke museumbezoekers.

John Bonafede, die schilder en performancekunstenaar is, was in 2010 een van de tientallen artiesten die performances van de beroemde kunstenaar Marina Abramovic heropvoerden. Bij een aantal van deze ‘reperformances’ waren de uitvoerenden naakt.

Bonafede beschrijft in zijn aanklacht dat hij destijds meermaals is betast door museumbezoekers en dat dit de afgelopen jaren heeft geleid tot emotionele problemen, en dat zijn geestelijke gezondheid, lichaamsbeleving en carrière daaronder hebben geleden. Volgens zijn aanklacht was hij niet het enige slachtoffer.

Aanhoudende aanrandingen

Het Museum of Modern Art (MoMA) was volgens Bonafede op de hoogte van de ‘aanhoudende aanrandingen’ en zou te weinig hebben gedaan om die te voorkomen. Bonafede kan het MoMA veertien jaar na dato nog aanklagen dankzij de New York Adult Survivors Act, die slachtoffers van zedenmisdrijven de mogelijkheid biedt om voor misdrijven in het verleden alsnog een civiele zaak aan te spannen.

Het gaat Bonafede met name om de performance Imponderabilia genoemd, waarbij twee performers in een smalle doorgang staan en museumbezoekers tussen hen door kunnen lopen. Dit werk werd voor het eerst in 1977 opgevoerd door Abramovic en haar toenmalige partner Ulay.

De performance-act van Marina Abramovic en Ulay wordt al opgevoerd sinds 1977, zoals hier in Bologna.Beeld Ulay / Marina Abramović

Retrospectief in Londen en Amsterdam

Sindsdien is het meermalen heropgevoerd, voor het laatst vorig jaar in de Royal Academy in Londen tijdens een groot Marina Abramovic-retrospectief. Daar hielden beveiligers de museumbezoekers nauwlettend in de gaten. Of zich daar incidenten hebben voorgedaan, is niet bekend.

Ook in het MoMA waren beveiligers actief, maar die grepen pas achteraf in, beschrijft Bonafede. Er was zelfs een signaal afgesproken waarmee performers beveiligers konden attenderen op wangedrag van bezoekers. Toch zou een bezoeker drie keer door Imponderibilia zijn gelopen en drie keer naar Bonafedes genitaliën hebben gegrepen, volgens de aanklacht.

Marina Abramovic.Beeld Patrick McMullan via Getty Image

Binnenkort worden Imponderibilia en andere performances van Abramovic heropgevoerd in het Stedelijk Museum in Amsterdam, waar het Londense retrospectief vanaf 16 maart is te zien. Woordvoerder Justin Hahury legt uit dat er uitgebreide voorbereidingen worden getroffen om de veiligheid van performers te waarborgen: “Sociale en fysieke veiligheid zijn bij ons van groot belang. En anders dan destijds in New York wordt elke performance in de gaten gehouden door een beveiliger, die op het publiek let, én door een medeperformer, die op de gesteldheid van de performer let.”

Beveiligers worden vooraf speciaal getraind om signalen op te pikken van bezoekers die zich mogelijk gaan misdragen. Het museum zal als er een incident plaatsvindt bovendien zorgen voor ‘alle mogelijke begeleiding’, bijvoorbeeld juridisch of psychologisch, in overleg met de performer. Hahury: “Maar we gaan dit natuurlijk vooral proberen te voorkomen.”