In vergelijking met andere landen worden de politieke partijen in België opvallend royaal gefinancierd, met vorig jaar een gezamenlijke recordsubsidie van 78 miljoen euro. Een uitzonderlijk hoog bedrag waar al langer kritiek op is, maar waarmee de meerderheidspartijen ook al sinds de vorming van de Vivaldi-regering worstelen.

Dinsdag zitten de zeven partijen hierover nog eens samen. Deze keer willen de meeste ook echt met een akkoord naar buiten komen. “Woensdag zouden we op de zitting van de Kamercommissie Grondwet echt wel een antwoord moeten hebben”, zegt CD&V-Kamerlid Jan Briers, ondervoorzitter van die commissie. Dan vindt er een hoorzitting plaats met de mensen van ‘We need to talk’. Dat is een burgerplatform van zestig burgers die een reeks voorstellen hebben uitgewerkt om de partijfinanciering transparanter en eenvoudiger te maken.

Ook Kamerlid Kristof Calvo (Groen), een van de grote pleitbezorgers van een hervorming, vindt dat het tijd is om te beslissen. “De burgers van ‘We need to talk’ zijn erin geslaagd om op drie weekends een hervorming uit te tekenen. Dan moet het toch ook lukken als politici om eindelijk knopen door te hakken?”

LEES OOK. Partijen krijgen hun geld niet op: “Dit snel veranderen is even moeilijk als Tourrit winnen voor Van Aert”

Sociale media

Tot nog toe hielden vooral MR en PS zo’n hervorming tegen. Aan Franstalige kant leeft het debat over de partijfinanciering veel minder en die partijen zagen geen noodzaak om in eigen vel te snijden. Maar dat is aan het veranderen. Vooral de cijfers over de uitgaven op sociale media hebben indruk gemaakt. Alle partijen samen hebben vorig jaar 6 miljoen euro uitgegeven aan Facebook en Instagram. Net dat is volgens experts een van de belangrijkste uitwassen van de royale partijfinanciering. Partijen hebben geld genoeg om in permanente campagnemodus te gaan en poken zo het politieke debat op.

LEES OOK. Vlaams Belang gaf in 2023 net meer uit aan sociale media dan N-VA

Alleen is de vraag hoever de partijen nu willen gaan. Volgens bronnen binnen de meerderheid liggen geen zware ingrepen op tafel. Het zou vooral de bedoeling zijn om de financiering transparanter te maken en bijvoorbeeld een verbod in te voeren op buitenlandse financiering. Er zou wel een beetje beknibbeld worden door het stukje financiering af te schaffen dat de partijen via de Senaat krijgen. Een ander spoor is om het bedrag anders te verdelen en zo de kleine partijen verhoudingsgewijs meer te geven.

Verder liggen er vooral voorstellen op tafel om de uitgaven voor sociale media te beperken. Onder meer PS en de groenen zijn daar voorstander van. Vooruit wil die uitgaven zelfs helemaal verbieden. “Genoeg voorstellen om een compromis in te vinden”, hoopt Briers alvast.

“Wij gaan alleszins onze voorstellen op tafel leggen”, zegt Vooruit-fractieleider Joris Vandenbroucke. “Al vrees ik dat de grote hervorming van de partijfinanciering er nog niet in zit.”

LEES OOK. Vooruit-voorzitter Melissa Depraetere wil politieke advertenties op sociale media verbieden: “Die bedragen zijn volstrekt abnormaal”