Fietsen boomt in Vlaanderen. Corona betekende een enorme boost en ook de overheid doet hard zijn best om een duwtje in de rug te geven. De federale regering besliste nog maar pas om de vergoeding voor pendelende fietsers fors te verhogen en de Vlaamse regering investeert sinds een aantal jaren recordbedragen in fietspaden.

Maar alleen veel geld voorzien, is duidelijk niet voldoende. De vorige minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) had het al moeilijk om het budget opgesoupeerd te krijgen. Het is bij huidig minister Lydia Peeters (Open VLD) niet anders. Tussen 2020 en 2022 kreeg ze telkens net niet de helft van de recordinvesteringen uitgegeven, en in 2023 ging het van kwaad naar erger, blijkt uit cijfers die Vlaams parlementslid Stijn Bex (Groen) opvroeg. De maand december zit nog niet in de cijfers, maar die tot eind november geven aan dat vorig jaar amper 28 procent van het budget effectief is besteed. Slechts een kleine 78 miljoen van de voorziene 274,5 miljoen euro gingen de deur uit.

“De snelheid waarmee de investeringen gebeuren, trekt de aandacht in heel Europa”, verklaarde Peeters vorige week naar aanleiding van een Europese fietsconferentie in Hasselt. Daar pakte de liberale politica uit met de 1,4 miljard euro die ze de voorbije vier jaar heeft geïnvesteerd in fietsinfrastructuur. Maar van dat bedrag is op enkele maanden van de verkiezingen nog maar 463 miljoen uitgegeven.

Moordstrookjes

“Je legt geen fietspad aan in een vingerknip, maar de cijfers tonen aan dat het ritme stevig daalt, nu al voor het tweede jaar op rij. De aanpak van moordstrookjes gaat nog altijd veel te traag. Op veilige fietspaden gaan we aan dit tempo nog heel lang mogen wachten”, zegt Bex. Hij vindt dat er niet alleen naar geld voor fietspaden moet worden gekeken. Er moet bij de overheid ook voldoende personeel zijn om alles administratief af te handelen, qua vergunningen, opvolgen van allerlei procedures… Ook de ellenlange procedures zelf kunnen misschien korter.

Wies Callens van de Fietsersbond is niet verrast door de cijfers. Het is volgens hem een oud zeer dat al enkele jaren opduikt en waar ook het Rekenhof vaak op wijst. De Fietsersbond is blij met de vele extra middelen, “maar als het op terrein allemaal zo lang duurt, dan boek je ook geen vooruitgang voor de fietsers en de verkeersveiligheid. Er zijn wel voldoende middelen, maar te weinig mankracht om het bij de administratie uit te voeren”.

“Op veilige fietspaden gaan we aan dit tempo nog heel lang mogen wachten.”

Stijn Bex

Vlaams parlementslid voor Groen

Vastgeklikt

Volgens het kabinet-Peeters is er weinig aan de hand. “Die 28 procent slaat enkel op wat er effectief al is uitbetaald, maar het budget is uitbesteed. De projecten liggen vast of lopen al. Dat geld kan ook niet voor andere dingen worden gebruikt. Het is vastgeklikt en wordt in schijven uitbetaald”, verzekert men op het kabinet.

Dat is ook zo, maar toch duurt de aanleg van fietspaden soms jaren, bevestigt verkeersexpert Willy Miermans (UHasselt). In open ruimte gaat het snel, maar het probleem zijn de steenwegen, waar je vaak moet onteigenen, er tegelijkertijd rioleringswerken zijn en er soms protest opduikt tegen het wegnemen van parkeerplaatsen. “Ik stel daarom al een tijdje voor om de steenwegen te mijden. Leg een netwerk van fietspaden aan door verkavelingen en binnenwegen. Dat is goedkoper, gaat sneller en het is er aangenamer fietsen. Nederland doet dat al jaren.”