Vandaag 1859: ‘Heb je van de Zilverenvloot al gehoord’… Maar wie was de componist?

Dankzij de Nederlandse arts en musicus Joannes Viotta, die op 6 februari 1859 in Amsterdam overlijdt, weten we dat Piet Heins naam klein was, maar zijn daden groot. Viotta is dan 45. Viotta was de zoon van een Italiaans koopman die in Nederland woonde en diens vrouw, Gezina Schuering.

Tijdens zijn studiejaren aan de Rijksuniversiteit Leiden treedt hij in het plaatselijke muziekleven op de voorgrond, als pianist, organist en zanger. Hij schrijft enkele orkeststukken en veel pianomuziek, maar wordt vooral bekend door de volksliederen die hij componeert.

Na zijn studietijd vestigt Viotta zich als arts in Amsterdam, maar ontwikkelt zich tegelijkertijd tot een centrale figuur in de stedelijke muziekwereld. Hij is repetitor en stuwende kracht van de Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst en introduceert nieuwe werken van Felix Mendelssohn, Robert Schumann en Niels Gade. In dagbladen en tijdschriften is hij een onvermoeibaar muziekpromotor.

Als componist is Viotta vooral van belang door de vernieuwing van het Nederlandse volkslied, waarvoor Jan Pieter Heije de teksten schreef. Sommige van hun liederen zijn nog altijd bekend, waaronder De Zilvervloot (‘Heb je van de Zilveren vloot wel gehoord’), Sint-Nicolaas (‘Zie, de maan schijnt door de bomen’) en Twee voerlui (‘Een karretje op de zandweg reed’).