Op 9 januari was er een ontmoeting tussen de minister van Justitie Paul Van Tigchelt (Open VLD) en de pauselijke nuntius Franco Coppola. Dat bevestigt het kabinet van Van Tigchelt. Het gesprek kwam er op vraag van Coppola. De Belgische bisschoppenconferentie dringt er al sinds begin oktober bij het Vaticaan op aan om bisschop Roger Vangheluwe zijn titel af te nemen. Daarover wilde de nuntius praten met de minister.

In 2010 trad Vangheluwe af nadat aan het licht was gekomen dat hij jarenlang zijn neef had misbruikt. De paus legde de bisschop in 2011 een ‘administratieve straf’ op. De taken die bij zijn ambt horen, mocht hij daardoor niet meer uitoefenen. De titel van bisschop mocht hij houden. Maar sinds de publicatie van de VRT-documentairereeks Godvergeten klinkt de roep om die titel af te nemen, steeds luider. De Belgische bisschoppen willen dat het Vaticaan daar gehoor aan geeft.

‘Nieuw element’

Maar daarvoor heeft het Vaticaan een ‘nieuw element’ nodig, aangezien Vangheluwe in 2011 al gestraft werd. De bisschop van Antwerpen, Johan Bonny, vindt dat de maatschappelijke verontwaardiging na de documentairereeks kan tellen als een nieuw element. “De context is nu wel ­anders”, zei Bonny in oktober aan De Standaard.

Maar die veranderde context blijkt niet te volstaan. “Meneer Coppola vertelde ons dat er via het kerkelijk recht geen nieuwe sanctie kan worden opgelegd zonder dat er nieuwe feiten zijn”, klinkt het op het kabinet Justitie. Volgens het kabinet opperde de minister toen om bij het federaal parket bewijsmateriaal uit Operatie Kelk op te vragen. Meer bepaald gaat het om duizenden pornografische afbeeldingen die de speurders in 2012 vonden op de laptop van Vangheluwe. Dat onderzoek leverde geen bewijs van strafbare feiten. Het misbruik van zijn twee neefjes bleek volgens het federaal parket verjaard. Daardoor is Van­gheluwe tot vandaag niet vervolgd. Volgens zijn kabinet opperde Van Tigchelt in zijn gesprek met de nuntius of de porno voor de kerk toch geen argument kon zijn om de titel van Vangheluwe alsnog af te nemen.

Daarna is er een gesprek geweest tussen de nuntius en het federaal parket, bevestigt Eric Van Der Sypt, de woordvoerder van het federaal parket. Een onderzoeksrechter kan inzage in een gerechtelijk onderzoek geven aan een overheidsinstantie die een disciplinair onderzoek wil voeren. “Maar dan moet die vraag er wel komen, van de bisschoppenconferentie of van het Vaticaan”, zegt Van Der Sypt. Maar die vraag is nog niet gekomen, aldus Vandersypt.

Nochtans vertrok er vorige week wel een nieuw dossier richting Rome, bevestigt Geert De Kerpel, woordvoerder van de Belgische bisschoppenconferentie. Wat daar dan wel inzit, is niet bekend.

“Waanzinnig”

Zelfs als de beelden in het nieuwe dossier zouden zitten, blijft de vraag of ze kunnen leiden tot een laïcisering van de bisschop. Kerkjurist Rik Torfs verklaart tegenover persagentschap Belga dat porno kijken volgens het kerkelijk recht niet verboden is. Alleen het bezitten en verspreiden van beelden van kindermisbruik of porno met mensen met een beperking wordt bestraft door de katholieke kerk. Die regels werden in 2021 toegevoegd aan het kerkelijk recht. Torfs: “Porno kijken is niet verboden, ook al is het strijdig met het zesde gebod over onkuisheid. Dat is een moreel argument en kan niet worden gebruikt om mensen te straffen.” Het kabinet van Van Tigchelt suggereert dat er in het dossier wel degelijk feiten zitten die volgens het kerkelijk recht strafbaar kunnen zijn.

“Waanzinnig”, reageert Joris Van Cauter, de advocaat van Vangheluwe . “Een liberale minister, die eigenlijk geen inzage mag hebben in een lopend gerechtelijk dossier, die daar dan mee gaat leuren bij een buitenlandse instantie als het Vaticaan. Is dat wat we ons voorstellen bij een rechtsstaat?”Het enige effect dat Van Tigchelt daarmee volgens Van Cauter bereikt, is dat de strafvordering in het gerechtelijk dossier onontvankelijk wordt. “Door te doen wat hij doet, heeft de minister de strafvordering hierbij officieel begraven.” Volgens Van Cauter heeft het Vaticaan niet het recht om de informatie uit het dossier te krijgen.

Lees ook

 Blijft Vangheluwe bisschop of niet? Bonny staat machteloos