Wat betekenen uitspraken over geheugen voor president Biden? "Dit is heel verwoestend"

Er komt geen aanklacht tegen de Amerikaanse president Joe Biden voor het meenemen en bijhouden van vertrouwelijke documenten uit de periode dat hij vicepresident was. Dat staat in een rapport van speciaal aanklager Robert Hur.

"Het gaat om documenten die in 2022 gevonden zijn in een studiecentrum van Biden en in zijn garage in zijn huis", zegt Amerika-correspondent Björn Soenens. "Toen liep al een onderzoek naar geheime documenten die voormalig president Trump meegenomen had. Justitie heeft ook een speciaal aanklager aangesteld om Biden te onderzoeken."

Die aanklager, Robert Hur, zegt nu dus dat Biden niet zal worden vervolgd. Er is niet genoeg bewijs om hem te veroordelen in een mogelijk proces. Dat lijkt goed nieuws, maar in verschillende passages maakt het rapport melding van geheugenproblemen bij Biden. En dat speelt ook mee in de beslissing om Biden niet aan te klagen.

"Het rapport zegt eigenlijk: als we hem voor een jury zouden brengen, zouden ze daar een man van in de 80 zien die een beetje een lek geheugen heeft. Aandoenlijk, sympathiek, goedmenend. Van wie de jury nooit kan vaststellen of hij nu de waarheid vertelt of niet, want hij weet het allemaal niet meer", legt Soenens uit.

"En dat is verwoestend voor een president die nu 81 is en hoopt om later dit jaar herverkozen te worden voor een tweede ambtstermijn. Als Biden zou je bijna hopen dat het rapport zou zeggen dat je aangeklaagd zou worden, en dat je dat proces dan wel zou ondergaan. Nu is de sympathieke conclusie eigenlijk: hij is mentaal niet bekwaam om een proces te laten ondergaan, en laten we het daar maar bij laten, dan."

Bidens advocaten tekenden al meteen na het verschijnen van het rapport protest aan. "Het kan toch niet dat het in dat rapport 9 keer over geheugen gaat, het gaat over geheime documenten, wat doet dat ertoe", was de teneur. En Biden zelf riep inderhaast de pers bijeen om een geïmproviseerde speech te geven.

Hij was boos, heel boos, zegt Soenens. Zeker toen het over zijn overleden zoon Beau ging. Volgens het rapport kon Biden zich tijdens zijn gesprekken met aanklager Hur op een paar jaar na niet meer herinneren wanneer Beau gestorven was.

"Biden werd erg emotioneel. 'Kijk, hier is mijn rozenkrans', zei hij. Hij wilde verwijzen naar een heilige maar kon niet meteen op de naam komen. Waarna hij snel reageerde: 'mijn geheugen is zeer goed, er is niks mis mee'. Lastig natuurlijk in een persconferentie waarin je net dat punt wil maken en waar weer blijkt dat je er net niet kunt op komen."  

Het is niet de eerste keer dat Biden zich tijdens persconferenties geen namen meer kan herinneren of namen door elkaar haalt. "Onlangs wilde hij de Franse president Emmanuel Macron vernoemen, hij had het over François Mitterand. Hij wou over de vroegere Duitse bondskanselier Angela Merkel spreken, hij had het over Helmut Kohl."

En ook in deze persconferentie trad een pijnlijke vergissing op. In een uitspraak over recente ontwikkelingen in de oorlog tussen Israël en Hamas verwarde hij de Mexicaanse president Andrés Manuel López Obrador met de Egyptische president Abdul Fattah Al Sisi. "Zoals u weet wilde de Mexicaanse president Al Sisi de grens niet openstellen om humanitaire hulp binnen te laten."

"Het zijn kleine dingen, maar ze versterken de perceptie die er al bestaat", zegt Soenens. "Uit elke peiling blijkt dat Bidens leeftijd een van de bekommernissen van mensen is. Bij zijn eigen partij, de Democraten, is er twijfel: kan hij dat nog eens 4 jaar, is het nu al niet kantje boord? En Biden is daar boos over."

"Hij heeft geprobeerd te reageren. Ik weet niet of hij zijn punt heeft kunnen maken. Hij heeft wel de emotie kunnen overbrengen, maar het vermoeden is dat hij een hoge prijs zal betalen voor dit rapport."

Voor de Republikeinen is het rapport koren op de molen. "Ze waren er heel snel bij", zegt Soenens. "Mike Johnson, de voorzitter van het door Republikeinen gedomineerde Huis van Afgevaardigden, kwam al snel met een reactie. Het rapport zegt dat de president niet bekwaam is om terecht te staan. Als dat niet kan, is hij ook niet bekwaam om president te worden of te blijven, klonk het."

Sommige Democraten stellen dat het een politiek rapport is. "Robert Hur is een Republikein, hij werd onder Trumps presidentschap aangesteld als openbaar aanklager in de staat Maryland. Dat heeft hij drie jaar gedaan. Hur heeft niks gevonden om Biden aan te klagen, dus heeft hij aan politiek gedaan in dat rapport, zeggen Democraten."

De Republikeins gezinde Robert Hur werd vorig jaar doelbewust door minister van Justitie Merrick Garland aangesteld als speciaal aanklager. Hij wilde daarmee aan de Republikeinen tonen dat het onderzoek naar Biden niet vanuit politieke (Democratische) hoek zou worden gevoerd.

Het rapport is hoe dan ook verwoestend voor Biden, en dat het de komende verkiezingscampagne zal domineren, staat als een paal boven water, besluit Soenens.