Hoe de Belgische Berlinde De Bruyckere de makers van ‘True Detective’ inspireerde voor dit gruwelijke beeld

In elk seizoen van True Detective krijgt een detectiveduo een moordzaak voor de voeten geworpen. In het nieuwe True Detective: Night Country is die zaak eerder gruwelijk. Inspecteurs Liz Danvers (Jodie Foster) en Evangeline Navarro (Kali Reis) buigen zich over de verdwijning van een team wetenschappers op de ijsvlaktes van Alaska. Wanneer ze (een deel van) de groep terugvinden, blijken hun lichamen naakt en helemaal in elkaar verstrengeld vastgevroren te zijn tot een object dat door de inspecteurs de corpsicle wordt gedoopt.

Op papier klinkt dat in het script zo: “De naakte, verminkte lichamen van minstens vier mannen zijn vastgevroren aan de ijzige ondergrond, gedeeltelijk bedekt door sneeuw. Op hun gelaat zien we pure paniek, waardoor ze bijna niet meer menselijk lijken. Toch herkennen we nog de gezichten van de onderzoekers. Naakt. Dood. Bevroren. En absoluut doodsbang.”

Zo’n gruwelscène haarfijn beschrijven is één ding, ze ook geloofwaardig in beeld brengen een totaal andere. “De druk lag hoog”, vertelde production designer Daniel Taylor aan de Amerikaanse nieuwswebsite Mashable. “De corpsicle is de hoeksteen waarop de hele reeks steunt.”

Het gruweltafereel wordt immers niet alleen bij de ontdekking in beeld gebracht. Om het onderzoek wat makkelijker te maken wordt het hele sculptuur verplaatst naar de plaatselijke ijsbaan waar het door de afleveringen heen als een soort kunstwerk staat te pronken.

Inspiratie voor hun creatie haalden Taylor en Issa López, showrunner van de reeks, bij een aantal verschillende bronnen. Zo verzamelde López op Pinterest een hele reeks verontrustende beelden uit Japanse horrorfilms, werden de schilderijen van Francis Bacon bestudeerd en kreeg ook het werk van Amerikaans schilder Phil Hale een plek op het moodboard.

Hoopjes huiden

Maar de corpsicle heeft ook een Belgische link. Taylor vernoemt expliciet het werk van Berlinde De Bruyckere als voorbeeld voor de look van zijn gruwelijke staaltje special effects. “Zij staat bekend voor het construeren van menselijke en dierlijke lichaamsdelen, die ze opbouwt uit verschillende lagen. In die sculpturen zie je dat er bepaalde delen zijn uitgerekt, verwrongen of verwijderd. Dat was precies wat we ook in onze corpsicle terug wilden zien.”

Taylor verwijst ook naar de manier waarop De Bruyckere bij sommige van haar werken huiden drapeert en uitrekt tot het niet meer duidelijk is naar welk deel van een lichaam – als het dat al is – je staat te kijken.

De Belgische kunstenares mag dan al een belangrijke inspiratiebron zijn, contact met de makers van True Detective was er niet. Wat niet wegneemt dat De Bruyckere wel degelijk gelijkenissen ziet tussen wat er in de reeks te zien is en haar eigen werk.

“Het mooie is dat ze spreken over de gedrapeerde huiden in mijn werk en niet meteen verwijzen naar de menselijke figuren”, laat ze weten. “De verschillende huidenwerken die ik maakte sinds 2014 zijn veel abstracter van karakter, maar in de kern is er wel een verwantschap.”

De kunstenares legt uit: “De installatie ALETHEIA, (on-vergeten) bijvoorbeeld, is een hertaling van een opslagplaats waar paletten met stapels gezouten dierenhuiden wachten op transport naar de looierijen. Dat beeld doet denken aan foto’s van massagraven. De wassen huidenstapels die ik maakte, zijn bedekt met een dikke laag zout, waardoor het geheel doet denken aan een sneeuwlandschap. Als ik één beeld moet linken aan de corpsicle, is het dat.”

Plunderen

Het is niet de eerste keer dat werk van De Bruyckere zijn weg vindt naar populaire cultuur, zo blijkt. Haar creaties waren te zien op albumcovers van Amenra en Madensuyu of doken op in een videoclip van Moses Sumney. “Maar ik probeer daar toch spaarzaam mee om te gaan”, zegt de kunstenares.

“Als een sculptuur letterlijk gebruikt wordt, komt het dichterbij en is het belangrijk dat ik me ermee kan vereenzelvigen, dan wordt het een samenwerking. Ivo van Hove gebruikte mijn werk in de expo All About Theatre About Film. Pierre Audi zette mijn beeld Kreupelhout-Cripplewood op scène bij Vespers en samen met hem deed ik de scenografie voor Penthesilea, een operaproductie van De Munt. En met Alain Platel werkte ik aan de scenografie van de voorstelling Nicht Schlafen, waar dan later de film Why We Fight? uit voortgevloeid is.”

Tot een echte samenwerking met de makers van True Detective kwam het dus niet. Toch vindt De Bruyckere het fijn dat ze naar haar werk verwijzen. “Het is altijd bijzonder om te zien dat wat je doet een impact heeft, al is de link die gelegd wordt niet wat je zelf voor ogen hebt. Als maker gebruik je alles wat je vindt. Ik vind dat mooi. Het plunderen is deel van het maken.”

Het project in de marge van de Biënnale van Venetië waar De Bruyckere momenteel aan werkt, is daarvan het beste voorbeeld. Het zogenaamde collateral event, een expo in de Abbazia di San Giorgio Maggiore kreeg de titel City of Refuge III, een verwijzing naar een nummer van Nick Cave.

“Het mooie is dat ook dat nummer een herwerking is van een bestaande song van Blind Willie Johnson, die op zijn beurt verwijst naar de zes cities of refuge beschreven in de Bijbel. Dat bewijst: alles is verweven en iedere artiest maakt weer nieuwe associaties.”

True Detective: Night Country, nog tot 19/2 elke maandag een nieuwe aflevering op Streamz.