Eén kilo gewichtsverlies per dag: ijsberen hebben het moeilijk door langere ijsvrije periodes in Noordpoolgebied

Het leven van een ijsbeer is de laatste decennia sterk veranderd. Waar ze vroeger het merendeel van het jaar op het ijs konden vertoeven en zich konden voeden met het vet van zeehonden, moeten ze nu steeds langer op het vasteland blijven door het smeltende ijs. 

Aan de Hudson Bay bijvoorbeeld, een Noord-Canadese binnenzee, is het 130 dagen per jaar ijsvrij. Dat is drie weken meer dan in 1979. Interessant dus om te onderzoeken hoe de ijsberen daar hun draai vinden tijdens die zomerperiode.

Bioloog Anthony Pagano heeft daarom samen met een team van wetenschappers 20 ijsberen gevolgd met gps-trackers en camera's. Drie jaar lang werden de dieren tijdens de zomerperiode gewogen en werd er bloed afgenomen. 

Door te kijken naar het dagelijks energieverbruik van de ijsberen, wat ze aten en hoeveel kilometer ze aflegden op het land of in het water wilden ze een beter idee krijgen van hoe ze proberen op gewicht te blijven. 

Op gewicht blijven bleek onmogelijk voor 19 van de 20 ijsberen, ook al gebruikten ze verschillende strategieën om de ijsvrije periode te overbruggen. Vasten, rusten, bessen verzamelen, vogels eten of onder water op jacht gaan: niets mocht baten. Ze bleven elke dag een kilo verliezen.  

Sommige ijsberen vonden zelfs zeevogels en grote herten, maar toch hield dat hun energiepeil niet op niveau. Volgens het onderzoek omdat ze veel calorieën verloren met jagen en ook met eten, want ijsberen zijn vooral expert in het vangen van "onoplettende" zeehonden. 

Dat doet de onderzoekers concluderen dat ijsberen met uitsterven bedreigd zouden kunnen worden tijdens die ijsvrije periodes op de Noordpool. Hoewel het onderzoek aantoont dat ijsberen heel creatief en flexibel zoeken naar manieren om zich aan te passen, houdt geen enkele methode hun energieniveau en gewicht op punt.

Kunnen ijsberen dan niet beter het voorbeeld volgen van bruine en zwarte beren tijdens die ijsvrije periode? "Het kost de ijsberen veel meer moeite om op landdieren te jagen, omdat ze dat nooit geleerd hebben. De energie die ze daarmee verliezen krijgen ze niet voldoende terug", zegt Pagano aan Amerikaanse media.  

Toch is niet alle hoop verloren. Dat toonde eerder onderzoek van ijsberen die op Spitsbergen, de Noorse eilandengroep in de Noordelijke IJszee, leven. Daar zouden nog ongeveer evenveel ijsberen rondlopen, ook al bevriest de zee daar minder lang. De beren daar hebben hun jachtgebied en –strategie aangepast en jagen nu ook op rendieren of zoeken eieren.  

Hoe dan ook wil onderzoeker Pagano erop wijzen dat de klimaatverandering de ijsberen geen goed doet. "Ieder decennium duurt de warme periode vijf tot tien dagen langer. Daardoor neemt de kans toe dat vooral jonge ijsberen zullen verhongeren. En hoe langer de ijsbeer op het vasteland rondloopt, hoe groter de kans is dat een mens een ijsbeer tegenkomt."