On the occasion of Valentine’s day Lieven De Cauter publishes a piece on the mythology of love, dedicated of course to his beloved… (in Dutch underneath).

Love cannot exist without mythology. Love feeds itself with the rehearsing of the Great Past, the Time of the Beginnings, when supernatural things happened as if it were everyday events. … The first meeting of lovers is an event of epic, even cosmic proportions. That coming together of lovers cannot be a coincidence, no, because it is incredible, a miracle actually….

And from that big bang, the fall of falling in love, a continuous narrative flow starts, those mythical beginnings are supplemented with fond memories, which are cherished, told and retold to each other, written in letters or emails, but also simply told further to friends and acquaintances, who may share in that mythology. The whole world may know. Of course, there is also private mythology, which the lovers share only with each other because some of the memories are too intimate.

I cannot better illustrate the importance of a strong mythology for love than with the strong story of my relationship with Ana, my recently rediscovered Spanish love. I first saw her sometime in late October in the year 1986 of our era in Salamanca, where I was traveling by on a grand tour, with the money I had earned during the wine harvest in the Bordeaux region, at the Chateau Canon La Gaffelière, a local grand cru. I remember that San Sebastian was the first Spanish city I visited in my life, and it was like coming home: I could perfectly read the architecture, even if it had very much its own typical style.

On the first evening of my arrival in Salamanca, when I went to the café, the better pub on a corner of the Plaza Mayor, arguably the most beautiful square in Europe, I saw across the café a black lusciously curly bunch of hair in the company of a blonde girl. A blur, nothing more, because during the wine harvest my glasses were broken. I could only use them for reading, and even that. Fortunately, I got along pretty well without glasses. But that blur turned out to guide my instinct unerringly. I introduced myself as a Belgian philosopher traveling through Spain for the first time in his life and asked if they spoke English, the curly-haired woman said no, but her blonde companion, who soon turned out to be her sister, happily said yes, because otherwise I would undoubtedly have left them alone. When I was seated down and saw her up close, I couldn’t take my eyes off her. Her hair is among the most beautiful bunches of hair I have ever had the pleasure of witnessing, and her simultaneously strong-willed and melancholy countenance is crowned by incomparable blue eyes that can be fatal at the very first sight. Such was the case with me.

The days and nights in Salamanca were a cautious beginning, because Ana, of humble origins, was concerned about her studies and her finances. When I wanted to move on toward Madrid, she decidedly said our affair ended here. I walked a whole day toward the train station. For reasons that are unclear to me to this day, all the people I asked for directions sent me all around the city. It must have been due to my non-existent Spanish and their non-existent English. I walked all day weeping, feeling it as an unbridgeable loss, feeling that I had found the love of my life and had to leave her behind after only a few days. And forever and ever.

In the late afternoon when I finally was sitting on the train bound for Madrid, in a low, fatalistic mood, even more absent minded than usual, I was awakened from my reverie by other passengers because a girl was tapping on the window to get my attention. I couldn’t believe my eyes, I jumped up and through the slid open window she told me she was coming to Madrid. A minute later the train left. How she could be there at the right hour, just before the departure of a train that I took with hours of delay, is and remains to this day a mystery. Perhaps it is not open to rational explanation. Actually, coincidence seems to me to be the best explanation: a most fortunate coincidence. Nothing more, nothing less. (Owkay, darling, it’s a miracle.)

In Madrid we had our first highlight, our love hotel, a poor man’s hotel with plank floors, I remember, was on Plaza Santa Ana, which we thought very romantic, it was a very quiet square then, now it is said to have become a big terrace for tourists. In between our love making, we went to the Prado and other museums, went to listen to Mahler’s Das Lied von der Erde in the Teatro del Palacio Real, had breakfast in the stately Circulo de Belles Artes, went to a concert by Wim Mertens, el Belga luninoso, he was called back then in Spain… Everything was mythic and was stored by her in her elephantine memory and thus inscribed in the annals of our love, the underpinning of our love mythology.

She came to Belgium for two weeks the year after where I immersed her in my circle of friends and took her to the Documenta in Kassel. It was her first time outside of Spain and she was displaced and overwhelmed. I then went to Barcelona again, and when she turned out to be sick, I traveled on to Salamanca, but she was so sick and too benumbed by her studies. Neither of us dared to jump: she struggling with her studies, what could she do in Belgium? And me, an unemployed philosopher, what could I do in Spain? And so we each built our own lives. Recently, she said that the feeling that there were quite a few women circling around me, and so she felt she would not be the only one, played into her decision not to jump ship. Could she have known how deep my love was….

We never officially “broke up”. We wrote or called each other for birthdays, I once sent a book, like The Capsular Civilization with the dedication “with eternal love”. In the fall of 2003, we met secretly I Istanbul, for 36 hours on the sidelines of the establishment of the World Tribunal on Iraq. Those were mythical hours. She had her period, but that couldn’t spoil the fun: I drew a big circle of blood on the sheets and within this magic circle we made love like savage animals. Of course, we also made time for the Aya Sophia, and the Blue Mosque, and subterranean cyterns where there is an antique statue, and for exotic meals, even once in a restaurant with a belly dancer….

In the summer of 2021, after a life time apart, I was suddenly “free” (after deciding a few years before to break up with my too-beloved wife as friends and after an unhappy, toxic relationship of two years with a Parisian artist of Afro-Swedish descent living in Brussels) and so was she (after deciding to temporarily live with her mother after the death of her father during the corona period, thus leaving her boyfriend to his fate, which was understandably a bridge too far for him). It was immediately like old times … we were in love again as in Madrid and in Istanbul.  During a love weekend around Valentine’s Day 2022 in Paris, our old love officially started all over again … Valentine’s Day thus happened to be our real love anniversary, our “rebirthday”.

That sounds like a novel, many people say, when I tell them our story. But all loves have a novel in them, perhaps not as pronounced as ours, but still: every love has its mythology. Especially the more official memories form a collection that every love couple keeps as a treasury of their love, a thesaurus amoris, as the books used to be called that brought together all the knowledge of a domain and all the basic terms, like the thesaurus medicinis that Ana and I saw in Venice in the library of the Scuola di San Marco, an extraordinary collection of medical writings, which I had to photograph for her with my Ipad because she could use all those fantastic title pages, frontispieces and illustrations of anatomical and medical books for her lessons in the history of physical therapy. Important: the memories that fuel the love mythology can be, supported by photographs, but they don’t tell the story.

With Ana, what I call here the thesaurus amoris or the treasury of love can be taken quite literally: she still has all my letters. She even sent me the picture of a telegram. And stitch cards I sent her. The message is always very clear, as I wrote on one of my stitch cards scribbled in all directions for: ‘time and space have no hold on my love for you’. When I was with her recently in Asturias, she had the bundle with her. I read from it, unbelievable. A huge victory for me: every letter is an unshakable declaration of love.

The timelessness of my feelings counterbalances the handicap of my amnesia. I really have a sieve of a memory for the things of life, even when it comes to the incidents of our love. However, that does give Ana the pleasure of recalling anecdotes and situations that are only very vague images to me. Like when in Istanbul’s underground water tank we saw a rather sublime underwater colonnade, a large medusa head, a head full of snakes and I said to tease her that she looked like that snake head with her luscious hair, and that I too am always enchanted by her eyes.

Ana wrote a prose poem: Historias de cristal. memorias por un amnesiaco. Stories of glass, memories for someone suffering from amnesia. It could be the salutation the novel of our love story. Just as the whole of this text is a brief summary of our love mythology. (On the occasion of our second “rebirthday”, I make our love mythology public, for purely didactic reasons, as a form of “meta-romanticism”, as we discussed just a minute ago, during our virtual “rebirthday naked breakfast”. Happy Valentine, happy Rebirthday, my love.)

Nederlands (wijkt een beetje af, loopt intussen achter op de Engelse versie):

Liefdesmythologie of de schatkamer der liefde

Liefde kan niet bestaan zonder mythologie. De eerste ontmoeting der geliefden bijvoorbeeld is een gebeurtenis van epische, zelfs kosmische proporties. Dat samenkomen der geliefden kan geen toeval zijn, nee, want het is ongelofelijk, een mirakel eigenlijk….

En vanaf die oerknal van de verliefdheid wordt dat mythische begin aangevuld met dierbare herinneringen, die worden gekoesterd, verteld en herverteld aan elkaar, geschreven in brieven of mails, maar ook gewoon verder verteld aan vrienden en kennissen, die mogen delen in die mythologie. De hele wereld mag het weten. Uiteraard is er ook privé-mythologie, die de geliefde alleen met elkaar delen, omdat een aantal herinneringen te intiem zijn.

Ik kan het belang van een sterke mythologie voor een liefde niet beter illustreren dan met het sterke verhaal van mijn liefdesgeschiedenis met Ana, mijn onlangs hervonden Spaanse geliefde, zonder meer de liefde van mijn leven. Ik zag haar voor het eerst ergens eind oktober, begin november in het jaar 1986 van onze tijdsrekening, in een café in Salamanca, waar ik langs reisde op een grand tour, met het geld dat ik had verdiend tijdens de wijnoogst in de Bordeauxstreek, in de Chateau Canon La Gaffelière, een lokale grand cru. Ik weet nog dat San Sebastian de eerste Spaanse stad was die ik aandeed in mijn leven, en het was als thuiskomen: ik kon perfect de architectuur lezen, ook als was ze heel eigen.

Toen ik op de eerste avond van mijn aankomst in Salamanca op café ging, de betere kroeg op een hoek van de Plaza Mayor, wellicht het mooiste plein van Europa, zag ik aan de overkant van het café een zwarte weelderig krullend haarbos in het gezelschap van een blond meisje. Een waas, meer niet, want tijdens de wijnoogst was mijn bril gesneuveld. Ik kon hem alleen nog gebruiken om te lezen, en dan nog. Gelukkig kon ik vrij goed uit de voeten zonder bril. Maar die wazigheid bleek mijn instinct feilloos te leiden. Ik stelde mij voor als een Belg die voor het eerst in zijn leven door Spanje reisde en vroeg of zij Engels spraken, die krullebol zei nee, maar haar blonde gezellin, die al snel haar zus bleek te zijn, zei gelukkig ja, want anders was ik ongetwijfeld afgedropen. Toen ik was neergezeten en haar van dicht bij zag, kon ik mijn ogen niet meer van haar afhouden. Haar haren behoren tot de mooiste haarbossen die ik ooit heb mogen aanschouwen en haar tegelijk wilskrachtige en melancholieke gelaat wordt bekroond door onvergelijkbare blauwe ogen die bij de eerste aanblik al fataal kunnen zijn. Dat was bij mij het geval.

De dagen en de nachten in Salamanca waren een voorzichtig begin, want Ana, van bescheiden afkomst was bezorgd over haar studie en haar financiën. Toen ik verder wou trekken richting Madrid, zei ze beslist dat onze affaire hier ten einde kwam. Ik liep een hele dag richting station. Om redenen die mij tot op heden onduidelijk zijn, stuurden alle mensen die ik de weg vroeg, mij de hele stad rond. Het zal aan mijn onbestaande Spaans en hun onbestaande Engels hebben gelegen. Ik liep de hele dag te wenen, ik voelde het als een onoverbrugbaar verlies, had het gevoel dat ik de liefde van mijn leven had gevonden en haar al na een paar dagen moest achterlaten. En wel voor eeuwig en altijd.

Toen ik eindelijk in de late namiddag in de trein richting Madrid zat en fatalistisch of afwezig voor mij uit zat te staren, werd ik door andere reizigers gewekt uit mijn gemijmer omdat er een meisje op de ruit aan het tikken was om mijn aandacht te krijgen. Ik kon mijn ogen niet geloven, ik sprong op en door het open geschoven raam zei ze mij dat ze naar Madrid zou komen. Een minuut later vertrok de trein. Hoe zij op het juiste uur, net voor het vertrek van een trein, die ik met uren vertraging nam, aanwezig kon zijn, is en blijft tot op heden een raadsel. Wellicht is het niet voor rationele verklaring vatbaar. Eigenlijk lijkt toeval mij de beste verklaring: een hoogst gelukkig toeval. Niets meer, niets minder.

In Madrid kenden wij ons eerste hoogtepunt, ons liefdeshotel, een armemensenhotel met planken vloeren, weet ik nog, lag aan Plaza Santa Ana, wat wij erg romantisch vonden, het was toen nog een heel stil plein, nu is het naar verluidt een groot terras geworden voor toeristen. We gingen tussendoor naar het Prado en andere musea, gingen luisteren naar Das Lied von der Erde van Mahler in het Teatro del Palacio Real, ontbijten in de statige Circulo de Belles Artes, naar een concert van Wim Mertens… Alles was mythish en werd door haar opgeslagen in haar olifantengeheugen en zo ingeschreven in de annalen van onze liefde, onderlegger van onze liefdesmythologie.

Zij kwam naar België voor twee weken waar ik haar onderdompelde in mijn vriendenkring en haar meenam naar de Documenta in Kassel. Het was haar eerste keer buiten Spanje en ze was ontheemd en overdonderd. Ik ging dan nog eens naar Barcelona, en toen ze ziek bleek, reisde ik door naar Salamanca, maar ze was dus ziek en te benomen door haar studies. Geen van ons beiden durfde springen: zij worstelend met haar studies, wat kon zij in België doen? En ik, een werkeloze filosoof, wat kon ik in Spanje beginnen? En zo hebben we elk ons eigen leven uitgebouwd. Onlangs zei ze dat het gevoel dat er nogal wat vrouwen rond mij te bespeuren waren en dat ze dus het gevoel had dat ze niet de enige zou zijn, meespeelde in haar beslissing om niet te springen. Kon zij weten hoe diep mijn liefde was…

We hebben het nooit officieel ‘uitgemaakt’, schreven of belden elkaar voor verjaardagen, ik stuurde eens een boek op, zoals The Capsular Civilisation met als opdracht ‘with eternal love’. In de herfst van 2003 hebben we elkaar stiekem ontmoet ik Istanboel, gedurende 36 uur in de marge van de oprichting van het World Tribunal on Iraq. Dat waren mythische uren. Ze had haar maandstonden, maar dat kon de pret niet drukken: ik tekende een grote cirkel van bloed op het laken en daarbinnen hebben we gevrijd als de beesten. We hebben uiteraard ook tijd gemaakt voor de Aya Sophia, en de onderaardse cyternen waar een antiek beeld staat, en voor exotische maaltijden, zelfs een keer in een restaurant met een buikdanseres…

In de zomer van 2021 was ik plots ‘vrij’ (na de beslissing een paar jaar tevoren om met mijn teerbeminde echtgenote als vrienden uiteen te gaan en na een ongelukkige, toxische relatie met een in Brussel wonende Parijse kunstenares van afro-zweedse afkomst van twee jaar) en zij ook (na de beslissing om na de dood van haar vader tijdens de corona-periode tijdelijk bij haar moeder te gaan wonen en haar vriend dus aan zijn lot over te laten, wat voor hem begrijpelijkerwijs een brug te ver was). Het was meteen als vanouds… we waren weer verliefd zoals in Madrid en in Istanboel.  Tijdens een liefdesweekend rond Valentijn 2022 in Parijs begon onze oude liefde officieel helemaal opnieuw… Valentijn is dus toevallige onze echte liefdesverjaardag, onze ‘rebirthday’.

Dat lijkt wel een roman, zeggen veel mensen, als ik hun ons verhaal doe. Maar alle liefdes hebben een roman in zich, misschien niet zo uitgesproken als die van ons, maar toch: elke liefde heeft haar mythologie. Vooral de meer officiële herinneringen vormen een verzameling die elk liefdespaar bewaart als een schatkamer van hun liefde, een thesaurus amoris, zoals de boeken vroeger heten die alle kennis van een domein en alle basistermen samenbrachten, zoals de thesaurus medicinis die Ana en ik in Venetië zagen in de bibliotheek van de Scuola di San Marco, een uitzonderlijke collectie medische geschriften, die ik voor haar met mijn Ipad moest fotograferen omdat ze al die fantastische titelbladzijden, frontispieces en illustraties van anatomische en medische boeken kon gebruiken voor haar lessen in de geschiedenis van de kinesitherapie. Belangrijk: de herinneringen die de liefdesmythologie voeden kunnen, ondersteund worden door foto’s, maar die vertellen niet het verhaal.

Wat ik hier de thesaurus amoris of de schatkamer der liefde noem, is bij Ana vrij letterlijk te nemen: ze heeft nog al mijn brieven. Ze stuurde me zelfs de foto van een telegram. En steekkaarten die ik haar stuurde. De boodschap is altijd heel duidelijk, zoals ik op een van mijn in alle richtingen voor gekrabbelde steekkaarten schreef: ‘tijd en ruimte hebben geen vat op mijn liefde voor jou’. Toen ik onlangs bij haar in Asturias was had ze de bundel bij. Ik heb eruit voorgelezen, niet te geloven. Een enorme overwinning voor mij: elke letter is een onwankelbare liefdesverklaring.

De tijdloosheid van mijn gevoel is een tegengewicht voor de handicap van mijn geheugenverlies. Ik heb echt een zeef van een geheugen voor de dingen des levens, ook als het gaat over de voorvallen van onze liefde. Dat geeft Ana echter wel het plezier om anekdotes en situaties op te halen die voor mij slechts erg vage beelden zijn. Zoals toen we in het ondergrondse waterreservoir van Istanbul een tamelijk sublieme onderwaterstaande zuilengalerij, een groot medusahoofd zagen, een hoofd vol slangen en ik om haar te plagen zei dat ze met haar weelderige haren leek om dat slangenhoofd, en dat ik ook altijd weer betoverd ben door haar ogen.

Ana schreef een prozagedicht: Historias de cristal. memorias por un amnesiaco. Verhalen van glas, herinneringen voor iemand die aan geheugenverlies lijdt. Het zou de aanhef kunnen zijn de roman van onze liefdesgeschiedenis. Zoals heel deze tekst een korte samenvatting is van onze liefdesmythologie.

Steun voor een nieuwe website

We hebben uw hulp nodig voor een essentiële opfrissing van de website. Om die interactiever, sneller en gebruiksvriendelijker te maken hebben we 30.000 euro nodig. Elke bijdrage, groot of klein, helpt. Met uw donatie ondersteunt u onafhankelijke journalistiek die de verhalen blijft brengen die er echt toe doen. Laat uw hart spreken.

Steun hier