Door gentherapie zal het hele concept van doping en al of niet illegale verbetering van de mens op de schop gaan

Van toeval gesproken. Exact in de week dat Marco Pantani is gestorven (twintig jaar geleden dan) was er heel wat te doen over de Enhanced Games, officieel de Verbeterde Spelen voor de verbeterde mens. Officieus: de Dopingspelen.

Eerst even dit, en excuus aan de blindenclub van zijn fans, maar Pantani was niet bepaald een verbeterde mens, eerder een verknoeide mens. Oké, hij was een begenadigd klimmer en hij heeft nog steeds het record van de strafste lange beklimming. Lang als in langer dan twintig minuten, en straf als in veel, heel veel watt per kilogram lichaamsgewicht.

In 1995 reed Pantani, met een flinke dosis epo, l’Alpe d’Huez naar boven in een recordtijd (36:50). Hij scoorde toen 7,5 watt per kilo. Wetend dat de fysiologische grens ergens in de buurt van de 7 watt ligt en liefst niet hoger, op een klim die langer duurt dan twintig minuten, was dit een buitenaardse prestatie.

Om het in perspectief te zetten: 28 jaar later, en niet eens aan het einde van een etappe, reden Tadej Pogacar en Jonas Vingegaard de Tourmalet naar boven in een recordtijd, maar aan 6,5 watt, 15 procent minder vermogen. Daarmee zouden ze op l’Alpe d’Huez allebei op meer dan een minuut van Pantani zijn geëindigd. Zo fenomenaal, beter nog zo medicinaal was Pantani.

Als hij nog zou leven, dan was ‘Il Pirata’ vast en zeker de posterboy van de Enhanced Games. Bij gebrek aan beter is het die halfgare zwemmer James Magnussen, een Australische subtopper die tien jaar geleden zijn hoogtepunt beleefde maar tot zijn grote frustratie op de Olympische Spelen nooit op het hoogste treetje is geraakt.

Erger nog, toen hij in 2012 in Londen onverwacht de 100 meterfinale verloor van de Amerikaan Nathan Adrian konden heel wat leden van het Australische zwemteam hun lol niet verbergen. Magnussen faalde als speerpunt van de 4x100 vrije slag ook als eerste zwemmer. Londen 2012 werd een drama voor de aussies.

Later zou bekend raken dat onder impuls van de haantjes van de vrije slag, Magnussen voorop, op het Australische trainingskamp in Manchester geregeld Stillnoct-fuiven werden georganiseerd. Sindsdien is deze inslaper, waarvan het hallucinerende effect ook gekend is in het wielrennen, streng verboden in Australische sportmiddens.

Voorgaande om u wat wegwijs te maken over een klojo van inmiddels 32 die toch al meer dan vijf jaar is gestopt. Hij wil op de Verbeterde Spelen (lees: Dopingspelen) het wereldrecord op de 50 meter breken. Uiteraard, nadat hij zich heel oordeelkundig heeft volgestopt met doping.

De Enhanced Games maken wellicht geen kans, al was het maar omdat in de meeste landen openlijk dopinggebruik strafbaar is en bestaande sportlocaties niet geassocieerd willen worden met atleten die aan de pillen, spuiten of wat dan ook hebben gezeten in de hoop om iets te winnen.

Dat is aan de ene kant wat jammer, want Magnussen maakt geen schijn van kans op een record en zo zouden de Enhanced Games ook een signaal kunnen zijn dat doping (in zijn geval anabole steroïden) niet de wondermiddelen zijn waarvoor ze worden versleten.

Voor epo moeten we een slag om de arm houden. Als er nu één doping was die heeft gewerkt en helemaal niet zo schadelijk was als beweerd, dan wel epo. En neen, voor de zoveelste keer, de hartdoden van de jaren tachtig –toen epo nog moest worden uitgevonden – zijn niet het gevolg van epo.

Wie Dopingspelen wil organiseren en nog meer wie eraan wil deelnemen is van het padje af. Vrij gebruik van doping is wel degelijk gevaarlijk. Dopingcontroles zijn misschien ver van perfect, maar ze zetten wel een rem op de excessen. Ongelimiteerd dopinggebruik, zogezegd onder doktersbegeleiding, kan de shortcut zijn naar het crematorium. Daarvoor is sport niet uitgevonden.

Het concept van de verbeterde sportmens die niet aan regeltjes gebonden wil zijn, deed zijn intrede rond de eeuwwisseling als een uitwas van het transhumanisme. De mens is niet begrensd en meer van dan dat soort stellingen vonden toen een gretig publiek. De vrijgave van doping in de sport was de sportieve versie van het transhumanisme.

Anderzijds moeten we wel beseffen dat er iets op ons afkomt waardoor het hele concept van doping en de al of niet illegale verbetering van de mens over afzienbare tijd op de schop gaat. Dat is de gentherapie, die al bestaat voor een aantal defecten en ooit wellicht voor pakweg een verhoogde VO2max zal kunnen zorgen. Als bewezen is dat mensen met een goede uithouding langer en beter leven, kunnen we hen beletten om zich te verbeteren door gentherapie? Met andere woorden: als het zover is, wie zal bepalen waar genezen eindigt en waar verbeteren begint?