plusartikels
Verkeer
Amsterdam wil snelheid van e-bikes vanop afstand controleren: “Tempo van de stad moet omlaag”
De opmars van e-bikes “heeft een grote impact op de verkeersveiligheid” in Amsterdam. — © Sabine Joosten/anp
Amsterdam heeft een technologie laten ontwikkelen om de snelheid van e-bikes te besturen vanop een afstand. Wie na een melding te snel blijft rijden, verliest de trapondersteuning.
Een elektrische fiets die tussen 8 en 9 uur ’s ochtends in de buurt van een Amsterdamse school rijdt, zou maximaal 18 kilometer per uur mogen rijden in plaats van de normaal toegestane 25 kilometer per uur. Als de fietser in die zone toch te snel rijdt, valt de trapondersteuning weg en vertraagt de fietser automatisch. Dat systeem wil de Nederlandse hoofdstad de komende jaren uitbouwen in de hele stad.
Het idee hoort bij een reeks maatregelen om de drukte en overlast in de stad terug te dringen, zegt de Amsterdamse wethouder voor Verkeer Melanie van der Horst (D66). “Het tempo van de stad moet omlaag”, klinkt het. Sinds december is de maximumsnelheid voor auto’s verlaagd naar 30 kilometer per uur. “Intussen rijdt meer dan de helft van de e-bikes in Amsterdam meer dan 25 kilometer per uur”, aldus Van der Horst. Daarmee heeft ze het niet over speedpedelecs, die tot 45 per uur rijden, maar over elektrische fietsen die opgevoerd worden en daardoor sneller kunnen rijden.
Van der Horst zegt dat de gevolgen van de opmars van e-bikes in Amsterdam niet te onderschatten zijn voor de verkeersveiligheid. “Steeds meer fietsongelukken gebeuren met elektrische fietsen. Het snelheidsverschil op de fietspaden is te groot geworden. En als we dat vergelijken met zones waar auto’s 30 moeten rijden, is dat onevenwichtig.”
Brussel en Antwerpen
Amsterdam vroeg enkele jaren geleden al aan stichting Townmaking Institute, een non-profitorganisatie die werkt rond veiligheid en mobiliteit, om een software te bedenken waarmee gebruikers van elektrische fietsen vanop een afstand gewaarschuwd zouden worden. In 2021 lukte het om waarschuwingen uit te sturen, maar de ingenieur van de software, Paul Timmer, ontwikkelde ook een systeem waarmee de fietser fysiek vertraagt. “Het is niet de bedoeling dat we zo veel mogelijk fietsers doen vertragen. We hopen het gedrag van de mensen bij te sturen door hen op voorhand te waarschuwen”, zegt Timmer.
Mobiliteitsexpert Dirk Lauwers (Universiteit Antwerpen) noemt het Nederlandse initiatief “prachtig nieuws”. “Maar wanneer gaat dit ook voor auto’s kunnen? Personenwagens die te snel rijden, vormen een groter gevaar dan e-bikes en elektrische steps.” Er zijn moderne auto’s die uitgerust zijn met een gelijkaardig systeem ISA (Intelligent Speed Assistance). “We zijn jammer genoeg nog niet zover dat alle auto’s al zijn uitgerust met dat systeem. Dan zouden we ook geen boetesysteem meer nodig hebben. Maar elke stad zal zijn prioriteit moeten stellen, want elektrische deelsteps en -fietsen worden in sommige Belgische steden al begrensd. Zo kan je in de Brusselse winkelstraten met een deelstep of -fiets geen 25 kilometer per uur meer rijden, de fiets of step vertraagt in die zones automatisch. In Antwerpen werden in drukke voetgangerszones zoals de Meir slow speed zones ingevoerd, waar deelsteps tussen 11 en 19 uur automatisch vertragen naar 8 kilometer per uur. Dergelijke systemen heeft Amsterdam niet.”
Amsterdam vindt het niet interessant om het systeem door te voeren naar auto’s. “Die hebben kentekens waardoor we makkelijker kunnen handhaven. Bij e-bikes is dat niet het geval. Handhaven is praktisch onmogelijk. Door de mogelijkheid om hen vanop een afstand te vertragen, is die handhaving niet meer nodig”, gaat Van der Horst verder.
Kwetsbare zones
Hoe het systeem uitgerold zal worden, is nog niet geweten. Ook zijn er een aantal praktische zaken nog niet uitgeklaard. Zo moeten fietsers extra componenten, zoals een scherm, vastklikken aan hun stuur opdat het systeem werkt. Volgens Timmer zijn er wel al fietsmerken die zelf contact opgenomen hebben met het bedrijf om hun e-bikes met het systeem uit te rusten. Daarnaast moet Townmaking Institute de vijf grootste motorleveranciers voor e-bikes overtuigen om samen te werken. Momenteel is er een samenwerking met een van hen.
Amsterdam zal de komende maanden, in samenspraak met de bewoners, een plan opstellen van welke “kwetsbare zones” aangeduid moeten worden. In de tussentijd moet het systeem verder getest worden in “zo uiteenlopend mogelijke plekken”, gaat Timmer verder.
In Italië, Cyprus, Finland, Duitsland, Malta en Griekenland zullen fietsers de software testen. Met de resultaten daarvan wil Timmer aan de slag. “De diversiteit van die landen is belangrijk, omdat we de technieken willen aanpassen aan wat lokaal wenselijk is."
