De Vlaamse afvalstoffenmaatschappij Ovam is volop bezig met een onderzoek naar 831 plaatsen in Vlaanderen waar mogelijk blusschuim gebruikt is met veel PFAS in. Het gaat om brandweeroefenterreinen of plaatsen waar bij grote industriebranden blusschuim is gebruikt.

Nog maar vijftien dossiers zijn volledig afgerond na diverse bodemonderzoeken, maar in zeven daarvan blijkt zoveel PFAS in de bodem te zitten dat een sanering noodzakelijk is. Op basis van de lopende bodemonderzoeken schat Ovam dat alleen al voor de brandweersites 220 gronden afgegraven of gereinigd zullen moeten worden.

De teller van vervuilde sites zal ongetwijfeld nog veel hoger oplopen. Behalve de brandweersites zijn nog 4.000 risicoplaatsen opgelijst die mogelijk met PFAS verontreinigd zijn. Van de in totaal nog maar 89 afgeronde bodemonderzoeken, blijken er 21 voor een sanering te staan. “Het zal decennia duren voor alles gesaneerd is, en die operatie zal honderden miljoenen euro’s kosten”, zegt kabinetschef van Vlaams minister van Omgeving ­Zuhal Demir (N-VA), ­Andy Pieters.

Wie zal dat betalen?

De grote vraag is wie zal moeten opdraaien voor de kosten. Het principe geldt dat ‘de vervuiler ­betaalt’, maar wie zal betalen voor de sanering van de brandweersites? “Als die kosten volledig op de kap van de gemeenten komen, zouden er veel failliet gaan”, zegt Joop Verzele (CD&V), burgemeester van Kruisem, een van de gemeenten waar een sanering nodig is.

De gemeenten vragen een Vlaams saneringsfonds om die kosten te betalen. Volgens het ­kabinet-Demir wordt daar samen met andere gewesten aan gewerkt. Vlaanderen bekijkt of de Europese regelgeving kan worden uitgebreid om producenten meer aansprakelijk te maken voor de saneringskosten.