Tumult, telefoontje van vriendin en melding van medegevangene: Antwerpse gevangenis kreeg drie meldingen in dagen vóór foltering van gedetineerde ontdekt werd

Een gebroken neus en kaak, zijn gezicht bont en blauw geslagen, brandwonden over zijn hele lichaam, zijn gehoor zwaar beschadigd, zijn geslachtsdelen zwaar toegetakeld, zijn slokdarm aangetast omdat hij ontstopper en kokend water moest drinken, zijn tanden uitgeslagen: de lijst aan verwondingen die de gedetineerde opliep in de gevangenis in Antwerpen, is lang. Dagenlang werd hij gemarteld in een cel. 

Het slachtoffer is "fysiek en mentaal in zorgwekkende toestand", vertelt Sven Mary, een van de advocaten van de gedetineerde. "Wat die man minstens 48 uur lang heeft moeten ondergaan, tart elke vorm van verbeelding. Zelfs het woord "barbarij" dekt volgens hem de lading niet. 

Maar er is meer. Uit een eerste intern onderzoek blijkt dat er in de dagen voor de foltering ontdekt werd maar liefst drie meldingen waren bij de Antwerpse gevangenis over de bewuste cel. 

• Op zondag 10 maart, om middernacht was er sprake van tumult in de cel. 
• Op maandag 11 maart, rond 17 uur, was er een telefonische melding over het slachtoffer - dat gaat dan over een telefoon van de vrouw van het slachtoffer. 
• Op dinsdag 12 maart, op de middag, meldde een medegedetineerde tijdens de bedeling van het eten (een zogenoemde fatik) dat er "iets gaande was" met een andere gedetineerde. 

De telefonische melding door de echtgenote van het slachtoffer, kwam er volgens advocaat Sven Mary, nadat zij zelf oproepen had ontvangen uit de gevangenis. Telefoontjes van de celgenoten die de man martelden. In een van die oproepen hoorde ze haar man roepen, nadien kwamen er ook oproepen waarin de celgenoten om geld vroegen, vertelt advocaat Sven Mary.

In Het Nieuwsblad staan ook screenshots van de tijdstippen van de telefoons: zo werd de vrouw op zondagavond om 21.42 uur gebeld vanop een nummer in de gevangenis. In dat gesprek kreeg ze de boodschap dat er losgeld betaald moest worden. 

Op maandagavond, om 17.36 uur, belde zij zelf naar de gevangenis om alarm te slaan. Op dat moment zou ze een penitentiair beambte aan de lijn gekregen hebben die beloofd zou hebben dat er snel een celcontrole zou gebeuren. Aan de vrouw werd ook gevraagd om alles nog eens op mail te zetten, maar het mailadres dat ze kreeg, bleek fout te zijn.

Op de vraag waarom de vrouw zelf een dag wachtte om naar de gevangenis te bellen, geven de advocaten als verklaring dat het even duurde alvorens de ernst echt doordrong. Bovendien ging ze ervan uit dat er wel degelijk regelmatig celcontroles gebeurden.

Pas meer dan 24 uur na de telefonische melding van de vrouw werd ontdekt welke gruwelijke taferelen zich hadden afgespeeld in de bewuste cel. Het was de directeur van de Antwerpse gevangenis zelf, An Janssens, die de ontdekking deed nadat ze gealarmeerd was. 

Voor de advocaten van het slachtoffer is het dus duidelijk: de folterpraktijken hadden geen dagen moeten doorgaan. "De persoon in kwestie had minstens 24 uur vroeger van zijn martelingen kunnen verlost worden", aldus Mary.

Hoe kan het dan dat die feiten toch pas op 12 maart, in de late namiddag ontdekt werden? Het Gevangeniswezen kijkt daarvoor in de richting van de stakingen die er op dat ogenblik liepen.

"De werkdruk en het feit dat de daders alle mogelijke acties hebben ondernomen om de feiten te verbergen, hebben ertoe geleid dat die signalen onvoldoende aandacht kregen. Op zulke momenten focust het gevangenispersoneel zich op de meest elementaire zaken (etensbedeling en medisch consult)."