Leve de vrijwilliger... ook om vluchtelingen te helpen

“Vooral voor het oefenen van het Nederlands zetten we vrijwilligers in”, klinkt het haast unisono bij de gemeenten. Soms is het even wachten op de juiste taalles en dan hebben de vluchtelingen het gevoel dat ze toch al wat kunnen beginnen.

“Het Nederlands dat we spreken op straat en in de winkel, verschilt sterk van wat ze op school leren”, zegt Elise Schoovaerts van het OCMW van Heist op den Berg. “Bovendien moeten de asielzoekers tijdens de erkenningsprocedure vaak een paar keer verhuizen van het ene asielcentrum naar het andere en dan weer naar een lokaal opvanginitiatief. Dat gaat van Limburg naar West-Vlaanderen en van Vlaams-Brabant naar Oost-Vlaanderen. En overal klinkt het Nederlands weer wat anders”.

Het helpt dan echt wel om in losser verband te kunnen oefenen. Dat is ook het geval voor erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden, die in hun zoektocht naar een woning soms in een heel andere provincie belanden. Er zijn tal van initiatieven die door vrijwilligers ingevuld worden:

• Praatcafés
• Samen sporten, tuinieren, koken (communicatie komt vanzelf)
• Allerlei formulieren samen invullen (zoals huur- en electriciteitscontract,…)

“Woonbuddy’s, daar hebben wij eerst op ingezet”, vertelt Quirien Van Waes uit Maldegem. “Nu er vooral erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden naar onze gemeente gestuurd worden, is dat de eerste nood. Binnen de 2 maanden moet er immers een eigen woning gevonden worden. En dat blijkt heel moeilijk”.

“Het opstarten van nog meer vrijwilligerswerking, daar zijn we nu pas mee kunnen beginnen”. Maldegem is één van de gemeenten die dit jaar een projectsubsidie kreeg om iemand aan te werven die vrijwilligers zal helpen bij de integratie van vluchtelingen.

“Er zijn zo veel kleine dingen”, zegt Christian, vrijwillige buddy van een Iraaks gezin in Borsbeek. “Een tijd geleden zette de huiseigenaar hier de verwarming uit. Hij vond dat die te veel kostte. Ik ben met die man gaan onderhandelen.”

Christian zocht ook mee naar een school voor de kinderen, hielp na de erkenning mee alle papieren in orde brengen (en dat zijn er véél). Hij probeert ook te helpen in de zoektocht naar werk en oefent intussen met losse babbels nog eens extra het Nederlands.

“Voor de kleine Moestafa is dat niet meer nodig”, lacht hij. “Die is intussen 4-talig: Arabisch, Koerdisch, vloeiend Frans dat hij leerde in de opvang in het klein kasteeltje in Brussel en nu op korte tijd Nederlands op school. Bij de kinderen gaat het ontzettend snel”.

“Vrijwilligers stuur je niet zomaar op pad, je moet ze ook ondersteunen”, erkent Liesbeth Huysmans van CAW Antwerpen. Zij zag een stijgende vraag naar zo’n ondersteuning, nu er steeds meer kleine gemeenten een paar vluchtelingen toegewezen krijgen.

Samen met Evelien De Jaegher van het Agentschap integratie en inburgering stelde ze een pakket samen om vrijwilligers op weg te helpen. Dat kan helpen om bijvoorbeeld misverstanden te voorkomen. De vrijwilliger moet je laten inzien dat wat evident is voor ons, dat niet altijd is voor wie uit een ander land komt.
 

“De electriciteitsrekening”, haalt Liesbeth Huysmans aan, “dat is een voorschot hé… dat weten wij allemaal, dat er op het einde van het jaar een afrekening komt. En dat je je maandelijkse factuur dus best niet te laag laat inschatten. Als niemand je dat vertelt heeft, dan kan dat wel eens een onaangename verrassing worden”.

“Afval sorteren, of de huisarts. Typisch West-Europees”, vult Evelien De Jaegher aan. “In andere delen van de wereld ga je naar de spoeddienst als er iets scheelt. Of sporten. Dat doen wij in een club. Dat kennen ze niet. Voetballen doen ze gewoon op straat.”

Vrijwilligers kunnen dus helpen om de vluchtelingen wegwijs te maken in het dagelijkse leven en daar draait integratie om. En ze halen de mensen die hier aankomen en niemand kennen uit een isolement.

“Ze zijn zo belangrijk als brug- en steunfiguur dat ze meer ondersteuning verdienen”, zo benadrukt de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten. “Meer en duurzamer, niet enkel in kleine, tijdelijke projecten. Integratie is iets van lange adem”.