"Rode draad in politiek van Saudi-Arabië is machtsbehoud"

De relatie tussen Saudi-Arabië en zijn kleine achterbuur Qatar is al langer gewrongen. Dat de Saudi's - met de andere Golfstaten in hun zog - Qatar nu hard aanpakken, heeft volgens Arabist en journalist Chams Eddine Zaougui alles te maken met het Saudische koningshuis zelf, dat zijn huidige macht wil behouden en geen andere al te invloedrijke landen of groepen in de regio duldt.

"Qatar is een kleine geografische uitstulping van Saudi-Arabië, maar heeft wel veel gas en aardolie", zegt Chams Eddine Zaougui in "De wereld vandaag". "Het is dus een rijk land dat naar manieren zoekt om zichzelf op de kaart te zetten."

Dat leidt tot een vrij assertief buitenlands beleid, waarbij tijdens de Arabische Lente steun werd gegeven aan bijvoorbeeld de Moslimbroederschap. "Het Qatarese regime geloofde aan de juiste kant van de geschiedenis te staan, maar dat was een doorn in het oog van grote buur Saudi-Arabië, een regionale grootmacht die het niet kan hebben dat een kleine achterbuur zich zo assertief opstelt en een beleid voert dat indruist tegen de belangen van Saudi-Arabië."

Volgens Zaougui kunnen groepen als de Moslimbroederschap een gevaar vormen voor de macht van het Saudische koningshuis. "Het is een soort rivaliserende ideologie en dus een potentieel gevaar voor het Saudische koningshuis en dat kunnen ze dus absoluut niet tolereren." Die Moslimbroederschap bestaat al sinds het begin van de 20e eeuw. "Ze zijn goed georganiseerd, met vertakkingen in het hele Midden-Oosten en hebben best wel wat invloed en aanhang."

Tonen wie de baas is

"De rode draad in de kronkelige politiek in het Midden-Oosten en van de politiek van Saudi-Arabië is machtsbehoud", aldus Chams Eddine Zaougui. De Saudische beschuldiging aan het adres van Qatar over steun aan terrorisme noemt hij een zwak en makkelijk excuus. Hij herinnert aan het recente bezoek van VS-president Trump aan Riyad.

"Trump heeft toen  gezegd dat terreurbestrijding zijn prioriteit is. Dan moet je dat ook als argument gebruiken en alles door de lens van het terrorisme gaan zien." Volgens Zaougui hebben de Saudi's zelf ook wel wat boter op het hoofd als het gaat over steun aan radicale groeperingen. ""Denk maar aan de jaren 90 in Afghanistan, toen in de context van de Koude Oorlog. Toen was het wel oké om radicale groepen te steunen."

De link tussen Qatar en Iran wordt volgens hem overdreven. "Als klein land wil Qatar een goede verstandhouding met alle regionale grootmachten. Als je een goede verstandhouding met de vijand van Saudi-Arabië probeert te hebben, dan ben je per definitie een beetje de vijand van Saudi-Arabië."

Desondanks denkt Zaougui dat het geruzie niet te lang zal duren. "Saudi-Arabië zit verwikkeld in een lastig conflict in Jemen en het Amerikaanse leger heeft een basis in Qatar. Geen van beiden heeft er baat bij om het te laten escaleren."  Riyad wil met andere woorden gewoon eens tonen wie de baas is in de regio.

Meest gelezen