Nauwelijks vooruitgang geboekt in eerste week brexitonderhandelingen
Waar de Britse brexitonderhandelaar David Davis nog de moeite doet de schijn van goede voortgang op te houden - 'er is veel om positief over te zijn' - valt op het gezicht van zijn Europese tegenhanger Michel Barnier vooral frustratie af te lezen. "Geduld is een schone zaak. Ook in onderhandelingen."
Natuurlijk wordt er geen onvertogen woord gewisseld tussen de twee tijdens hun gezamenlijke persconferentie. Ze tutoyeren elkaar - 'David en ik' - en Davis spreekt over "stevige maar constructieve gesprekken" die hem "bemoedigen in de voortgang om elkaars standpunten te begrijpen". Maar nader tot elkaar zijn de EU en Groot-Brittannië nauwelijks gekomen tijdens de eerste echte week van brexitonderhandelingen. De politieke kloof is breder en dieper dan Het Kanaal, concludeert een betrokken EU-ambtenaar.
Nu waren de verwachtingen toch al niet zo hoog gespannen. Na een kennismakingsrondje van één dag in juni (een 'snuffelstage') zou deze eerste volle onderhandelingsweek gebruikt worden voor het presenteren van de standpunten en - waar mogelijk - alvast afstrepen waarover Londen en Brussel het eens zijn. Maar Davis vertrok maandagavond al weer naar huis, om donderdagochtend terug te keren voor de afsluiting. Wel liet hij 98 Britse ambtenaren achter die echter op de belangrijke onderwerpen geen mandaat hadden.
Geen vervolg
En dat is jammer, vindt Barnier. "Verduidelijkingen, standpunten van Groot-Brittannië zijn onontbeerlijk." Het gebrek eraan wreekt zich vooral bij het opmaken van de rekening van de brexit. Was er eind vorige week sprake van een doorbraak met de erkenning door Londen dat er überhaupt financiële verplichtingen zijn - minister Johnson van Buitenlandse Zaken stelde tot dan plagerig dat Brussel 'kon fluiten' naar zijn centen - deze week kreeg dat geen enkel vervolg. Welke verplichtingen Londen ziet en hoe groot die zijn, Davis hield zijn lippen op elkaar. Zelfs het woord 'nettobetaling' wilde hij niet in de mond nemen.
EU-ambtenaren vrezen dat Davis pas in oktober de gevraagde duidelijkheid zal geven, na het partijcongres van de Tories in Manchester
Dus beperkte het beraad over de rekening zich tot een gedetailleerde uiteenzetting van Barniers team over wat zij als de noodzakelijke Britse betalingen zien. De ramingen daarover lopen uiteen van 55 tot 70 miljard, afhankelijk van wat wordt meegerekend: aangegane verplichtingen uit de EU-begroting, pensioenbetalingen, verhuizing Europese agentschappen uit Londen. EU-ambtenaren vrezen dat Davis pas in oktober de gevraagde duidelijkheid zal geven, na het partijcongres van de Tories in Manchester. Davis waarschuwde alvast dat van geleidelijke voortgang op dit explosieve dossier geen sprake zal zijn.
Uiteenlopende meningen
Iets nuttiger was het overleg over de rechten van de circa 3 miljoen EU-burgers in Groot-Brittannië en de ruim 1,2 miljoen Britten op het Europese vasteland. Hier zijn de twee partijen het in elk geval eens over het doel: die miljoenen burgers mogen niet lijden onder de brexit. Maar welke rechten beschermd moeten worden, en hoe lang, daarover lopen de meningen uiteen. Een absoluut breekpunt is wie de rechten garandeert. De EU houdt onverbiddelijk vast aan het Europees Hof van Justitie als arbiter. Groot-Brittannië wil daar principieel niets van weten en stelt dat de Britse rechter het laatste woord moet hebben. "Dit is een rode lap voor beide partijen", stelt een EU-ambtenaar.
Ook over de positie van Ierland - dat van de EU afgesneden wordt door de brexit - kwamen Davis en Barnier niet veel verder. In woord zijn de twee het eens - Ierland moet via Brits grondgebied zijn goederen naar de EU kunnen blijven exporteren; geen paspoortcontroles tussen Ierland en Noord-Ierland - maar ook hier ontbreekt het de Britten aan uitgewerkte plannen. "We wachten", aldus Barnier. Eind augustus gaan de onderhandelingen verder.