Zullen de rijken na het zomerakkoord substantieel bijdragen?

Levert het zomerakkoord ook echt jobs op?

Jobs, jobs, jobs: daar is het de regering om te doen bij dit zomerakkoord. Met dat doel voor ogen gaat de vennootschapsbelasting omlaag. Voor kmo’s daalt ze volgend jaar van 25 naar 20 procent en voor grote bedrijven van 34 naar 29. In 2020 zakt ze voor grote bedrijven nog verder naar 25 procent.

Over één ding zijn specialisten het eens: de verlaging zal bedrijven meer zuurstof geven. Zuurstof om te investeren, om te innoveren of gewoon meer personeel aan te werven. Zuurstof die hoognodig was, want in de Europese Unie woedt al langer een race to the bottom. Het ene land na het andere verlaagde de vennootschapsbelasting, waardoor België in de ogen van buitenlandse investeerders steeds duurder werd. Dat beeld wordt nu enigszins bijgesteld.

Alles opgelost? Niet helemaal. Frederik De Roo, expert in vennootschapsbelasting bij consultancybedrijf BDO, verwacht vooral een boost op het binnenlandse ondernemerschap. “Jonge ondernemers gaan bijvoorbeeld makkelijker iets nieuws uitproberen”, zegt hij. Maar in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, zal de verlaging niet meer buitenlandse bedrijven naar België lokken. “De verlaging is een positief signaal. Maar is ze voldoende? Neen. Ze volstaat niet om competitief te zijn met de ons omringende landen.”

Maar de regering-Michel gooit nog andere troeven op tafel. Ze versoepelt de wet rond e-commerce, zodat (nacht)jobs in die sector niet langer wegvloeien naar Nederland. Ook wordt het makkelijker om bij te klussen. In de horeca kon dat al via de zogenaamde flexi-jobs, maar die worden nu ook uitgebreid naar bakkerijen, kapsalons en gelijkaardige zaken.

Alleen al in de e-commerce rekent de regering-Michel op 3.500 extra jobs en meer werkuren voor 1.500 deeltijdsen. “Er zullen zeker jobs bijkomen”, meent fiscaal expert Michel Maus (VUB). “Maar zijn dat ook kwaliteitsvolle jobs? In het beste geval is een flexi-job een opstap naar een volwaardige job. Maar vaak blijft het bij een paar uren per week.”

Veel kleintjes maken een geheel, vindt De Roo. “Alles draait om de verlaging van de werkloosheid. Elke job die er bijkomt, is dus een goede zaak.” Daarmee vat hij ook de filosofie van deze regering.

Lees ook: Wat betekenen de maatregelen van Michels zomerakkoord voor u?

Zullen de rijken substantieel bijdragen?

De regering gaat voor een jaarlijkse taks op effectenrekeningen, waarmee beleggers handelen in aandelen en obligaties. Zo’n effectentaks is een middel om de grootste vermogens in België te belasten, iets waar regeringspartij CD&V op aandrong. Maar onder invloed van N-VA en Open Vld is die belasting wel zo laag mogelijk gehouden. Zo laag dat de taks volgens critici bijna niets zal opleveren.

Er bestaan ongeveer 3,7 miljoen effectenrekeningen in ons land, maar de meesten van hen vallen onder de vrijstelling van 500.000 euro. Wie er toch boven zit, kan de effectenrekening niet zomaar opsplitsen om de taks te ontlopen. Op de belastingaangifte zullen beleggers immers moeten meedelen of ze een of meerdere effectenrekeningen bezitten. Ook buitenlandse rekeningen moeten worden aangegeven.

De kans is klein dat de allerrijksten zullen wakker liggen van de effectentaks: het gaat om een heffing van 0,15 procent. Op een portefeuille van 1 miljoen euro moet dus 1.500 euro belasting worden betaald. Bovendien kunnen ze daarvan 188 euro terugvorderen via de belastingaangifte. Voortaan krijgen beleggers immers een vrijstelling van de roerende voorheffing op de eerste 627 euro winst op aandelen. Bovendien hebben de allerrijksten allang alle achterpoortjes gevonden.

“Het grote kapitaal sponsort het kleine kapitaal”, zegt N-VA-vicepremier Jan Jambon. Dankzij de effectentaks voor de rijken kan de regering een cadeau geven aan alle Belgen die bereid zijn om hun spaargeld in de economie te pompen. Een vorm van fiscale rechtvaardigheid.

Of de verwachte opbrengst van 254 miljoen euro wordt gehaald, durft niemand te voorspellen. Maar belangrijker dan het getal is wellicht de symbolische waarde: deze centrumrechtse regering zet een stap richting miljonairstaks. Al is een kanttekening nodig: andere taksen zoals de karaattaks en de kaaimantaks brachten de afgelopen jaren heel wat minder op. 

 Hoe zal de regering-Michel dit allemaal betalen?

N-VA-voorzitter Bart De Wever maakte van 'show me the money' dé quote van de vorige kiescampagne. De N-VA zou de staatskas van België eindelijk weer op orde stellen. Daarom is het belangrijk dat de balans zeker in orde is, zeker nu de regering het beloofde begrotingsevenwicht heeft gelost.

"Deze hervorming is zeker gefinancierd, en ze gebeurt budgetneutraal", verzekert financiënminister Johan Van Overtveldt (N-VA). Hoe precies, daarover blijft de onduidelijkheid groot. "Er moeten hier en daar nog wat punten en komma's worden gezet."

Van Overtveldt ontkent niet dat de rekening van de vennootschapsbelasting deels wordt doorgeschoven naar de volgende regering. De tweede fase van die hervorming is immers voorzien voor 2020. "Er zal nog een stukje overlap zijn", geeft hij toe, "maar er is veel tijd verloren gegaan met de hele discussie. Als we vroeger tot doorbraken waren gekomen, hadden we de fasering vroeger kunnen beginnen."

Lees ook het standpunt van An Goovaerts: Herinner u de belofte van deze regering dat zij het anders zou doen

 Hoe zeker is alles wat hier besloten is?

"We hebben een heleboel goedgekeurd, maar er is nog gigantisch veel werk om dat allemaal in praktijk te brengen." Maggie De Block (Open Vld) wond er geen doekjes om bij de voorstelling van het zomerakkoord.

De regering stelde een heel pakket aan maatregelen voor, maar nog niet alles is in kannen en kruiken. Voor de uitbreiding van de flexi-jobs, bijvoorbeeld, is het wachten op de uitspraak van het Grondwettelijk Hof in september. De vakbonden trokken naar het Grondwettelijk Hof omdat de flexi-jobs volgens hen discriminerend zijn. De regering zegt "rekening te zullen houden" met die uitspraak, maar het is niet duidelijk hoe. Het valt dus niet uit te sluiten dat de uitbreiding wordt teruggefloten en er deze legislatuur niet meer komt.

Ook voor de invoering van nachtarbeid en zondagswerk voor e-commerce zit er een addertje onder het gras. Vooraleer een onderneming nachtarbeid of zondagswerk kan invoeren, moet eerst een cao worden afgesloten met minstens één vakbond. In de praktijk kunnen de bonden de flexibilisering van de arbeidsuren binnen de e-commerce dus nog steeds tegenhouden.  

De vakbonden nemen de komende dagen de tijd om het zomerakkoord grondig te analyseren, maar de eerste signalen zijn alvast negatief. De christelijke vakbond ACV verklaarde al dat ze na de zomer "alle nodige acties" zal ondernemen. Zo hangt Michel opnieuw een 'hete herfst' boven het hoofd.

En wat met Arco?

Er is een principeakkoord over een nieuwe vergoeding voor de coöperanten van Arco, de financiële poot van de christelijke arbeidersbeweging ACW, die zes jaar geleden samen met Dexia ten onder ging. Er wordt een fonds van 600 miljoen euro opgericht om de gedupeerden deels terug te betalen. Het fonds wordt gespijsd met 400 miljoen euro van de bank Belfius, het Belgische deel van Dexia. Plus 200 miljoen euro uit de vereffening van Arco en een bijdrage van Beweging.net, de nieuwe naam van het ACW.

Er blijven echter een aantal vragen onbeantwoord. Eén: wat vindt Europa hier juist van? De oude waarborgregeling van de regering werd door Europa afgekeurd. Het wordt opnieuw bang afwachten wat Europa gaat beslissen. De nieuwe formule is immers nog niet goedgekeurd. 

Twee: de regering benadrukt dat de vergoeding van de coöperanten geen belastinggeld zal kosten. Het geld dat via Belfius moet binnenstromen, zal namelijk worden opgehaald bij de beursgang. Die zal een stuk beter verlopen nu er een principeakkoord is over Arco, luidt het. En die winst kan dan weer dienen voor de uitbetaling van de gedupeerden. In theorie klinkt dat goed. Misschien te goed. Of de theorie zich zal vertalen in harde centen, weet niemand zeker.

En drie: de regering wil dat Beweging.net bijspringt, maar de organisatie heeft al gezegd dat ze geen geld meer in kas heeft. Iets wat vooral N-VA betwist. Wat zal de regering hiermee aanvangen? Bevoegd minister Johan Van Overtveldt (N-VA) reageert dat er dan eens "goed gepraat moet worden". Dat klinkt vaag. Sowieso zal CD&V willen voorkomen dat de kas van haar eigen christelijke zuil wordt leeggehaald.