Controleer ook het surfgedrag van werkgevers

Zestien jaar geleden kreeg ik haar in mijn mailbox: mijn allereerste vacatureverwijzing van de VDAB. Ik was net afgestudeerd en beladen met een paar diploma’s uit de menswetenschappen, kon ik wel wat hulp gebruiken als starter op de arbeidsmarkt.

Ik was dus blij na enkele maanden iets te horen van onze publieke bemiddelingsdienst. Bij het openen van de bijlage was de teleurstelling echter groot. Het was een vacature voor… skileraar. Een contract voor 2 maanden. In juli bovendien (het was februari). En in (I kid you not) Zwitserland.

Ik kan niet skiën, toen niet en nu niet, maar om mijn werkloosheidsuitkering niet te verliezen, stuurde ik een beleefd antwoord naar de ongetwijfeld goed bedoelende consulent, waarin ik uitlegde waarom ik vond dat dit toch niet echt iets voor mij was. Onder andere omdat ik geen Italiaans sprak, zoals de vacature vereiste. 

Een antwoord kreeg ik nooit, en enkele weken later vond ik op eigen kracht een job. 

Ondertussen is er natuurlijk veel veranderd bij de VDAB. Dergelijke verhalen hoor je niet zo vaak meer. En als het toch voorvalt, dan heeft de VDAB de uitleg klaar: uw online dossier is onvoldoende correct ingevuld. Betere data in het systeem steken, betekent beter passende vacatures krijgen.

Ondanks al die vooruitgang is het vandaag verre van rozengeur en maneschijn. Denk bijvoorbeeld maar aan al die beginnende leerkrachten die omdat ze moeilijk aan een vaste betrekking geraken, elk jaar bestookt worden met vacatures voor verkoper. Met de nieuwe definitie op federaal niveau van wat een “passende dienstbetrekking” is, zal dit soort matching misschien wel nog veel meer voorkomen. 

En dat is een gemiste kans. Toen ik voor het eerst hoorde over hoe de VDAB big data ging inzetten in het bemiddelingsproces, vond ik dat een geweldig idee. De mogelijkheden om zo een veel betere matching te krijgen met wat de werkzoekende wil en kan lijken immers groot.

Maar helaas lijkt het erop dat men enkel gaat controleren of je wel of niet vacatures aanklikt en hoe lang.

Ik heb na die ene vacature voor skileraar nooit nog een mail van VDAB open gedaan. Misschien vinden sommigen dat ik daarmee heb verzaakt aan mijn plichten als werkzoekende. Maar de waarheid is dat ik het te druk had met werk zoeken en dat ik simpelweg niet het gevoel had dat het antwoord van VDAB ging komen.

Wat we ten allen koste moeten vermijden is dat werkzoekenden de VDAB opnieuw gaan zien als naast de kwestie. Als niet relevant voor hun zoektocht naar werk. Je kan big data inzetten om werklozen te controleren, en zolang dat slechts een onderdeel is van een brede, menselijke aanpak mét ook face to face contacten is daar ook niets mis mee. Maar stop daar toch niet. Maak van big data een positieve kracht, die de matching tussen werkzoekenden en vacatures verbetert. 

Zet diezelfde big data ook in om te kijken welke werkgevers steevast dezelfde profielen weigeren omdat ze te bruin, te vrouwelijk, te oud zijn en zorg er zo voor dat je aanpak van discriminatie verbetert. Niet om een heksenjacht te openen op werkgevers, maar net om veel gerichter die situaties op te sporen waarin er mogelijks sprake is van discriminatie, zodat je ook die werkgevers die een goed diversiteitsbeleid voeren niet onnodig viseert.

Ook dat zal het vertrouwen in de VDAB versterken, want er is niets zo demotiverend als het gevoel te krijgen dat je omwille van je huidskleur of leeftijd geweigerd wordt voor een job. Zet big data dus niet alleen in als de stok in je beleid naar werkzoekenden, maar zeker ook als wortel. Het wordt tijd dat de VDAB de harten van de werklozen terugwint. Niet door hen “gerust te laten” maar door hen echt te helpen hun dromen en wensen waar te maken op de arbeidsmarkt.