Beste Dalilla, er is niets racistisch aan deze affiche van een zwart jongetje

Beste Dalilla,

Iedereen kijkt naar alles op een andere manier. Op een hoogst persoonlijke manier bovendien. Het komt erop aan dat niemand zijn gevoeligheden belangrijker vindt dan die van de anderen. Dat kwam bij me op toen ik je verontwaardigde reactie zag over de oerwoudaffiche van de scouts.

Ik had dat gevoel al eerder, bij de hetze over Zwarte Piet. Als jij die ziet, dan zie je een racistische voorstelling van de zwarte, vernederd tot niet altijd even slim hulpje van de Sint. Een pijnlijke referentie naar donkere tijden van de zwarte slavernij. De lichaamskenmerken van Piet worden karikaturaal uitvergroot. Dat vind jij een vernedering voor elke zwarte medemens.

Voor ik verder ga, Dalilla, wil ik je geruststellen: ik ben geen racist. Want dat wordt me snel naar het hoofd geslingerd door mensen die menen de morele waarheid in pacht te hebben. Ze doen dat vaak zo agressief, dat ik wel weet dat ik nooit in de ideale wereld van hun dromen zou willen leven.

Jij hebt veel te maken gehad met racisme. Op een dag vroeg iemand je of “het water niet vuil wordt als je in de jacuzzi zit”. Een onwaarschijnlijk domme en grove uitspraak.

Maar racisme is niet voorbehouden aan allochtonen of mensen met een andere huidskleur. Ik had er ook mee te maken. Als roodharige jongen werd ik vaak geconfronteerd met onaangename opmerkingen. Omdat ik sproeten in mijn gezicht had, vroeg een man me lachend of ik “in hondenpoep geblazen had”. Mijn moeder legde me uit hoe stom die man wel was en dat hij jaloers was omdat mijn haarkleur zoveel mooier was dan de zijne.

Maar eerst wil het nog even over Zwarte Piet hebben. Ik heb het hulpje van Sinterklaas altijd gezien als een soort levende stripfiguur, net zoals zijn baas eigenlijk. Ik wil je oprechte gevoeligheid niet veroordelen, maar ik stel me vragen bij de consequenties ervan.

Wat als iedereen eisen zou gaan stellen zoals de verbanning van Zwarte Piet? Ik zou als atheïst bijvoorbeeld geschokt kunnen zijn dat Sinterklaas als grote kindervriend nog altijd wordt voorgesteld als een heilige, die duidelijk lid is van de katholieke kerk. Ik ben namelijk nogal gevoelig voor de opdringerigheid van religies. Dus zou ik een beweging kunnen starten om Sinterklaas te ontdoen van elke godsdienstige referentie, zijn naam inclusief.  

Dus zouden we eigenlijk consequent Zwarte Piet én Sinterklaas moeten verbieden. Jij bent geschokt door de eerste; ik door de tweede.

Het relletje rond de scoutsaffiche dan. Wat jij allemaal ziet in de mascotte! Die bevestigt volgens jou de volgende stereotypes: “grotesk uiterlijk, aap-achtig, altijd vrolijk, dom en niet serieus”.

Met excuses, maar het gaat hier over een tekening ontleend aan een stripalbum van Jef Nys die al 26 jaar gebruikt wordt door de scouts voor hun “oerwoudfuiven”.

En ik zie echt niet in waarom een jongetje niet vrolijk zou mogen zijn, ook al woont hij in de brousse. En waarom zou dit wijzen op domheid en een gebrek aan sérieux? Zullen we dan maar meteen afbeeldingen van vrolijke mensen verbieden?

Tenslotte kunnen die de indruk wekken dat we de spot met hen drijven en dat willen we toch vermijden?

Dit is misschien wel het misverstand, Dalilla: het gaat hier bij de oerwoudaffiche niet over een afbeelding van een zwarte Belg. Als de tekening was gebruikt als uitnodiging voor een debat over diversiteit, dan zou dat bepaald aanstootgevend geweest zijn, omdat een zwarte landgenoot gelijkgesteld wordt met een karikatuur van een inwoner van het oerwoud. Maar het ging dus over een brousse-themafuif.

Ik zocht gisteren enige foto's van mensen die daar wonen en kon er geen andere vinden dan een hele reeks die jij waarschijnlijk al even stigmatiserend en karikaturaal zou vinden. Want die mensen zien er heel erg verschillend van ons uit.

En als die tot stripfiguurtjes worden getransformeerd, dan excelleert een karikaturist in de kunst van de overdrijving. Dat heb je nu eenmaal met karikaturisten.

Ik heb daar nooit van gehouden. Ooit prijkte er een van mezelf op de cover van een Vlaams weekblad. Al mijn kenmerken waren op de spits gedreven; ik werd er niet vrolijk van. Maar ik heb me niet verontwaardigd uitgesproken in naam van alle roodharigen met flaporen.

Moslims hebben het moeilijk met cartoons van Allah. Zij vinden dat die niet mogen. De redactie van Charlie Hebdo werd uitgemoord door mensen die dachten dat ze handelden in naam van het grote morele gelijk. Nu houdt zelfs Charlie zich in om nog zogenaamd aanstootgevende cartoons over de islam te publiceren.

Laat ons dus consequent blijven, Dalilla, en een verbod op karikaturen eisen! Niemand heeft het recht om iemand te beledigen!

Ik las ook dat jij beeltenissen uit de koloniale periode verwijderd wil zien en straatnamen veranderd. Hoe dat zou gaan, wie daarover zou beslissen en waarom enkel de Belgisch-Congo-tijd wordt geviseerd, is me niet duidelijk.

Ik woon niet ver van Elsene, waar een prachtig standbeeld de verdiensten van Charles Woeste toont. Hij was de meest reactionaire tegenstander van Priester Daens en passioneel verdediger van kinderarbeid. Zullen we dat standbeeld dan ook maar verwijderen?

En alle andere ook? Laat ons beginnen met dat van Godfried van Bouillon op het Koningsplein, dat staat niet ver van het ruiterstandbeeld van Leopold II. Met die twee zijn we op één dag klaar. Nadien pakken we de rest aan.

En alle straatnamen van Brussel zullen we zonder aarzelen veranderen, want over wie valt niets te zeggen? Zorg jij voor een lijst politiek-correcte namen?

Nee Dalilla, ik wil niet leven in een aseptische wereld waar een alwetend moreel comité zowat alles verbiedt wat niet in zijn ideologie past.

We leven in complexe wereld met een lange geschiedenis. Een land waar binnenkort enkel nog minderheden zullen leven. We evolueren naar een superdiverse samenleving. Maar het wordt een beetje moeilijk om samen te leven als alle zelfverklaarde woordvoerders van een groep mensen zichzelf uitroepen tot behoeder van de moraliteit.

Soms is het belangrijk zijn verontwaardiging op te sparen en niet epidermisch te reageren op iets als een scoutsaffiche uit Hansbeke. Daarmee krijg je misschien veel applaus uit eigen rangen, maar oogst je vooral veel onbegrip...

Met heel veel respect,

Luckas, woordvoerder van de VVRF (Vlaamse Vereniging van Roodharigen met Flaporen).

---

VRT Nieuws wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.