Spanning stijgt: Madrid "annuleert" Catalaans referendum, Catalonië wil dat EU bemiddelt

"We moeten duidelijk laten blijken dat we bereid zijn tot bemiddeling, wat het scenario is, of de 'ja'-stem al dan niet wint", zei Puigdemont aan AFP. Het referendum gaat wel door, ondanks het verzet van Madrid. "Wat niet zal gebeuren is dat we thuis blijven en afzien van onze rechten. De regering heeft alles voorzien opdat alles op een normale manier kan gebeuren", aldus Puigdemont, die de Catalaanse bevolking oproept geweld te vermijden. Maar als premier Mariano Rajoy aanvaardt om gesprekken op te starten die kunnen leiden tot een wettelijk referendum, dan is Puigdemont bereid het referendum van morgen af te zeggen. De Catalaanse premier ziet een rol als bemiddelaar weggelegd voor de Europese Unie.

Het Spaanse centrale bestuur heeft duizenden agenten ingezet om te vermijden dat er morgen gestemd wordt in het "illegale" referendum, maar de Catalanen willen koste wat kost dat de volksraadpleging kan doorgaan. De Catalaanse separatisten verwachten dat morgen goed 1 miljoen Catalanen gaan instemmen met onafhankelijkheid voor Catalonië. Ze halveren daarmee hun verwachtingen, nu Madrid almaar meer onderneemt om het volgens het Grondwettelijk Hof verboden referendum onmogelijk te maken. Rekening houdend met de blokkeringen van Madrid zou 1 miljoen stemmen "een buitengewoon succes" zijn, aldus Jordi Sanchez, voorzitter van de separatistische beweging Assemblea Nacional Catalana (ANC). Meer dan 5,3 miljoen Catalanen zijn opgeroepen te gaan stemmen, maar tegenstanders gaven al aan dat zij niet zullen opdagen.

Intussen houden separatisten 163 scholen bezet die morgen moeten dienen als stembureau. De Spaanse Guardia Civil wil dat ze de scholen verlaten, maar dat is vannamiddag nog niet gebeurd. Dat meldt de prefect, die het Spaanse ministerie van Binnenlandse Zaken in Barcelona vertegenwoordigt. De rest van de 1.300 scholen die door de politie gecontroleerd en verzegeld zijn, waren niet bezet. De politie kreeg de opdracht al de stembureaus, in totaal 2.315, te verzegelen om de stemming van zondag onmogelijk te maken. In heel Catalonië bezetten separatistische politici, leraren en ouders, sommigen met hun kinderen, afgelopen nacht al scholen en andere openbare gebouwen.

Het hoofd van de Mossos, de Catalaanse regionale politie, heeft agenten de opdracht gegeven om de stembureaus tegen morgenochtend 6 uur te evacueren en sluiten, voor de stemming vanaf 9 uur van start kan gaan. Geweld mag enkel als laatste redmiddel ingezet worden, blijkt uit een interne memo van de politiechef die door de krant La Vanguardia werd gepubliceerd.

"Ik verwacht niet dat er iemand zal zijn die geweld zal gebruiken of geweld zal willen uitlokken, want dat zou een smet zijn op het onberispelijke pacifistische imago van de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging," aldus Puigdemont.

Volgens Puigdemont worden meer dan 6.000 stembussen voorlopig op een geheime plek bewaard. De politie heeft ondertussen wel al duizenden stembiljetten in beslag genomen en het lokale gerecht dreigt ermee lokale ambtenaren te beboeten en te arresteren. Momenteel zijn er ook al 1.300 van de 2.316 schoolgebouwen afgegrendeld waar seperatisten wilden gaan stemmen. 163 schoolgebouwen waar gestemd zou worden, zijn bezet door mensen die willen voorkomen dat de politie ze afgrendelt.

Het Catalaanse hooggerechtshof heeft internetgigant Google ondertussen verplicht om een app te verwijderen die de Catalaanse overheid gebruikte om informatie te verspreiden over het referendum.