Sven Tuytens: "Kloof tussen Spanje en Catalonië is groter dan ooit"
Voor de Catalaanse regering is het referendum van gisteren een gigantisch succes, een belangrijke symbolische stap in hun eis tot onafhankelijkheid, een stap die ze ook zullen zetten. De Spaanse regering van haar kant wil terug naar de rechtsstaat en dreigt ermee alle regionale bevoegdheden van Catalonië af te nemen. Een echte stellingenoorlog dus, zegt VRT-correspondent Sven Tuytens.
De Catalanen konden zich gisteren in een referendum uitspreken over de vraag of ze een onafhankelijke staat wilden worden, los van Spanje. Volgens een woordvoerder van de Catalaanse regering heeft 90 procent van alle mensen die zijn gaan stemmen, "ja" geantwoord op die vraag. 2,26 miljoen van de 5,3 miljoen geregistreerde kiezers hebben hun stem uitgebracht, 42,3 procent dus.
Hoewel minder dan de helft van de stemgerechtigden is komen opdagen, ziet de Catalaanse overheid het referendum wél als een gigantisch succes, zegt correspondent Sven Tuytens in "De ochtend" op Radio 1. "Zaterdag zei de Catalaanse regering dat ze met 1 miljoen kiezers tevreden zou zijn, het werden er 2,26 miljoen, en 90 procent van die stemmers zei ja. Dat is voor hen een klinkende overwinning, voldoende om het voor te leggen aan het Catalaanse parlement, dat unilateraal de onafhankelijkheid kan uitroepen."
Voor de Catalaanse regering is dit referendum vooral een heel belangrijke symbolische stap naar de onafhankelijkheid die ze nastreeft, zelfs als is er veel kritiek op de bedenkelijke manier waarop het georganiseerd werd, zegt Sven Tuytens.
"Spanje zit met een enorm probleem"
"Het referendum voldeed niet echt aan de democratische voorwaarden die we normaal kennen", vertelt Tuytens. "Het is georganiseerd door privé-organisaties, niet door de overheid. Het was een manuele stemming, het was ook een universele stemming, wat betekent dat mensen naar gelijk welk stembureau konden gaan. Er was ook heel weinig controle, sommige mensen zouden twee tot drie keer zijn gaan stemmen."
De Spaanse overheid in Madrid noemt het referendum illegaal en erkent het niet, maar "de Catalaanse president Carles Puigdemont herhaalde gisteren al dat Catalonië het recht op onafhankelijkheid gewonnen heeft en het resultaat zou voorleggen aan het Catalaanse parlement. Als de meerderheid daar de onafhankelijkheid uitroept, zit Spanje met een enorm probleem."
En wat nu? "Alle posities staan op scherp"
De kloof tussen Spanje en Catalonië is groter dan ooit tevoren, stelt Tuytens. Hoe dichtbij is de stap naar onafhankelijkheid?
"De Catalaanse leider Carles Puigdemont heeft Europa gevraagd om te bemiddelen, hij steunt op Europa om Catalonië te helpen op weg naar onafhankelijkheid.Het Catalaanse parlement krijgt hoe dan ook het resultaat van het referendum op zijn bord."
"De Spaanse premier Mariano Rajoy van zijn kant heeft gisteravond gezegd dat hij terugwil naar de rechtsstaat, dat zoiets zich niet mag herhalen. Hij is bereid om met alle partijen te praten, maar of dat betekent dat hij ook met de Catalanen om de tafel wil gaan zitten, dat is niet duidelijk."
Alle posities staan nu al op scherp, ziet Tuytens. En er is een element dat nóg meer olie op het vuur kan gooien. "Als het Catalaanse parlement de onafhankelijkheid uitroept, roept de Spaanse regering een nieuw artikel van de grondwet in: dan neemt Spanje alle rechten en regionale bevoegdheden van Catalonië af. De regio valt dan opnieuw volledig onder Spaanse bevoegdheid. Opnieuw een enorm conflict, dus."
