Met z’n 119.435 zijn ze vandaag, Vlamingen die als freelancer aan de slag zijn. Het gaat voor alle duidelijkheid om een schatting van de zelfstandigenorganisatie Unizo, want ‘freelance’ is geen officieel statuut. Het zijn mensen die in een eenmanszaak of vennootschap zonder personeel hun diensten tijdelijk aanbieden.

En daar is duidelijk nood aan, want in 2016 waren ze nog met negen procent minder. In vergelijking met 2015 gaat het zelfs om een stijging met 15 procent. “Het aantal zelfstandigen is in zijn geheel toegenomen, maar wel in verhouding met de groeiende beroepsbevolking’, zegt arbeidsmarktspecialist Jan Denys van Randstad. “Daarbinnen zijn wél verschuivingen. Freelance is een van de categorieën die in de lift zit.”

De categorie omvat mensen van allerlei pluimage: van opleiders in bedrijven tot marktonderzoekers, van fotografen tot computerherstellers. “Toch liggen vooral IT’ers en consultants goed in de markt”, zegt Johan Bortier, waarnemend gedelegeerd bestuurder van Unizo. “Er is veel vraag naar die profielen en door de gunstige economische conjunctuur durven meer mensen de stap naar zelfstandigheid te zetten.”

Fundamentele trend

Ook andere freelancers surfen mee op die positieve golf. Fotografen, vertalers, tolken, designers, enzovoort beslissen steeds vaker om op zichzelf te beginnen. Volgens Unizo is ongeveer één op de vijf zelfstandigen vandaag freelancer. Arbeidsmarktspecialisten zien er een fundamentele trend in.

“Bedrijven hebben vandaag meer nood aan flexibele werkkrachten”, zegt Jan Denys van Randstad. “De consument is veel kritischer geworden en wil op elk tijdstip van de dag worden bediend, en de concurrentie is groter door de globale schaal waarin bedrijven opereren. Freelancers zijn, naast uitzendkrachten en onderaannemers, een antwoord op die toenemende flexibiliteit van onze economie. Hun aandeel zal de komende jaren wellicht nog toenemen.”

Volgens Marc De Vos van de UGent en de denktank Itinera is het vandaag bovendien stukken makkelijker om op jezelf te beginnen. “En om je individuele talent in te zetten op de arbeidsmarkt zonder dat je daarvoor een huwelijk moet sluiten met een werkgever. Je hebt weinig kapitaal nodig: een laptop, smartphone en internetverbinding volstaan in veel gevallen. Een deel van de bevolking kan daardoor volledig geëmancipeerd werken.”

Constante druk

Toch is het niet allemaal rozengeur en maneschijn en hangt veel af van de sector waarin de freelancers actief zijn. Eerder onderzoek aan de universiteit van Antwerpen wees uit dat vooral creatievelingen gebukt gaan onder een constante druk om opdrachten te versieren, en moeite hebben om rond te komen.

Is het voor bedrijven ook niet gewoon goedkoper om freelancers in te schakelen in plaats van iemand in dienst te nemen? “Niet per se”, zegt De Vos. “Zeker niet in de groeisectoren als IT en bedrijfsadvies. Dat zijn geen goedkope jongens.”

In de studie van Unizo zegt 86 procent van de bevraagde freelancers bovendien goed hun brood te verdienen of voldoende te verdienen om rond te komen. Bovendien verwacht slechts twee procent de overstap te zullen maken naar een werkgever. “Dat bewijst dat freelancers er doelbewust voor kiezen”, zegt Bortier.