Nadat honderdduizenden Catalanen het voorbije weekend op straat kwamen om te betogen tegen een mogelijke afscheuring van Catalonië, toonde de minister-president zich zondagavond op de Catalaanse openbare omroep nog redelijk onverzettelijk. “Wij hebben de deur opengelaten voor bemiddeling. We hebben ‘ja’ gezegd tegen alle mogelijkheden tot bemiddeling die ons zijn voorgelegd”, klonk het. “De dagen gaan voorbij, en als de Spaanse staat niet positief antwoordt, zullen we doen wat we moeten doen”.

De fronten verharden in de kwestie-Catalonië, want ook de conservatieve Spaanse premier Mariano Rajoy stelde zich in een interview met de krant El Pais onverbiddelijk op. Hij verwierp nadrukkelijk alle oproepen tot dialoog met de separatisten in Catalonië, zolang die niet afzien van hun plannen voor onafhankelijkheid, en stelde alle wettelijke middelen te zullen gebruiken om de afscheiding van Catalonië tegen te houden. Hij sloot daarbij niet uit een beroep te doen op artikel 155 van de Spaanse grondwet, dat erin voorziet de autonomie van Catalonië op te heffen en waarbij de regio weer onder het bestuur van de regering in Madrid terechtkomt.

Nog twee andere scenario’s

De vraag is of de soep wel even heet zal worden gegeten als ze wordt opgediend. Binnen PDeCat, de partij van Puigdemont, circuleren er naar verluidt behalve een volledige onafhankelijkheidsverklaring nog twee scenario’s. Eén is een “symbolische” onafhankelijkheidsverklaring, zonder onmiddellijke gevolgen, of een aankondiging dat daar in de toekomst naartoe wordt gewerkt, maar dat de onafhankelijkheid voorlopig in de diepvriezer belandt. Een andere mogelijkheid is dat Puigdemont Madrid opnieuw uitdrukkelijk oproept de dialoog aan te gaan.

Druk

Niet alleen vanuit de EU-lidstaten verhoogt de druk op de Catalaanse minister-president om zijn plannen voor een eenzijdige onafhankelijkheidsverklaring op te bergen, ook van binnen Spanje wordt de druk opgevoerd. Pedro Sanchez, de leider van de socialistische partij PSOE, riep Puigdemont maandag op “alles te stoppen”. Hij zei de Spaanse regering te zullen steunen, als Catalonië de onafhankelijkheid doordrukt. Ook Pablo Iglesias, leider van de linkse partij Podemos, waarschuwde er Puigdemont voor, in geen geval tot het uiterste te gaan. En ook de zakenwereld maant tot voorzichtigheid, terwijl al een vijftiental grote bedrijven en banken hebben besloten hun maatschappelijke zetel buiten Catalonië te verhuizen.

“Zwijgende meerderheid”

Bij het omstreden en door het Grondwettelijk Hof verboden referendum van 1 oktober stemde ruim 90 procent van de stemgerechtigden die hun stem uitbrachten voor Catalaanse onafhankelijkheid. De opkomst bedroeg echter maar 43 procent. Een flink deel van de Catalanen, die door de media als “zwijgende meerderheid” omschreven worden, houdt vast aan de eenheid van Spanje. De regio telt zo’n 7,5 miljoen inwoners. “Het is niet mogelijk de eenzijdige onafhankelijkheidsverklaring op te leggen aan 7 miljoen Catalanen”, stelde de Catalaanse krant La Vanguardia in een ondubbelzinnig editoriaal.