Voorlopig stappen de Verenigde Staten niet uit de nucleaire deal die in 2015 door de vijf kernmachten en Duitsland (de zogenaamde P5+1) met Iran werd overeengekomen. Dat bevestigde ‘s lands president vrijdag in een speech. Maar Donald Trump wil wel een fors scherpere houding tegenover Iran aannemen.

“Als president van de VS is het mijn hoogste plicht de veiligheid van het Amerikaanse volk te waarborgen”, sprak Trump. “Ik heb een volledig strategisch herbekijken van het schurkenregime in Teheran bevolen. Dat is nu rond.” De nieuwe strategie moet ervoor zorgen dat “Iran nooit, en ik bedoel nooit, een atoomwapen zal verkrijgen”, aldus Trump die zei dat Iran “een van de belangrijkste helpers van het terrorisme” in de wereld is. Teheran “zaait dood, vernieling en chaos doorheen de wereld’ en de ‘agressie van de Iraanse dictatuur blijft tot vandaag de dag duren”.

Sancties

Trumps eerstvolgende stap, nu zondag, is de ‘decertificering’ van Iran. Hij doet dat door aan het Congres verklaren dat Iran zich volgens hem niet aan de voorwaarden van het in 2015 bereikte akkoord houdt. In theorie krijgt het Congres dan 60 dagen om te beslissen of de opgeschorte sancties tegen Teheran al dan niet opnieuw van kracht worden - de VS zouden zo uit de Iran-deal stappen - maar de kans is miniem dat dat gebeurt.

In de plaats daarvan wil Trump samen met het Congres vervolgens nieuwe beperkende voorwaarden - ‘trigger points’ - uitwerken waar Iran zich vervolgens aan zal moeten houden. Doet het dat niet, dan worden nieuwe sancties mogelijk. Wellicht gaat het onder meer om voorwaarden qua raketlanceringen, productie van nucleaire brandstof, of een hypothetisch mogelijk Iraans nucleair wapen. Daarnaast zal de huidige overeenkomst ook nog steeds strikt gerespecteerd moeten worden.

Breuk met Obama

Na het afscheid van het Klimaatverdrag van Parijs, is dit een tweede klap voor de verwezenlijkingen van Trumps voorganger Barack Obama. De Iran-deal geldt naast de toenadering tot Cuba als een van de grootste buitenlandse politieke verwezenlijkingen van de Democraat.

Trumps regering wijst er al langer op dat het haar bij Iran niet alleen om het nucleair akkoord gaat, maar om de strategische en politieke rol van het land in het conflictgevoelige Midden-Oosten. Iran is een van de grootste regionale machten en een aartsvijand van de Amerikaanse bondgenoten Israël aan de ene en Saoedi-Arabië aan de andere kant.

Washington neemt met de koersverandering ook meteen de Iraanse Revolutionaire Garde (IRGC) op de korrel. Deze paramiliataire elitetroepen staan rechtstreeks onder bevel van de opperste leider van het land, en ze bewaken en beschermen de Iraanse nucleaire installaties. De garde zelf heeft Trump overigens de voorbije dagen gewaarschuwd voor het voeren van een hardere politieke koers.