Spoorbaas erg scherp voor bedrijfscultuur NMBS: "Er heerst een quasi militaire sfeer hier"

Ze vervolgde: "Het is niet aan mij om een oordeel te vellen over keuzes, maar het is een feit dat het verleden een zware impact heeft gehad op de bedrijfscultuur. Die wordt gekenmerkt door versnipperde en onduidelijke verantwoordelijkheden."

En ze koppelde er meteen haar strijdvaardigheid aan vast - Dutordoir wordt in de wandelgangen niet voor niets een kamikaze genoemd. "Ik ben ervan overtuigd dat een overheidsbedrijf het even goed kan doen als een privébedrijf. Ik ben het er bijvoorbeeld niet mee eens dat de NMBS er minder dan Bpost of Proximus in kan slagen om zich om te vormen. De uitdaging is wel erg complex."

Vooral op communicatief en organisatorisch vlak wil Dutordoir snel verbetering. Als illustratie gaf ze de interne communicatie. "Van de 19.000 medewerkers hebben er maar 8.000 een e-mailadres. Ik had nochtans de gewoonte mijn personeel rechtstreeks aan te schrijven." 

"Werknemers zijn trouwens nooit aangemoedigd om samen te werken. Zo praten treinbestuurders niet met treinbegeleiders, stationschefs, loketbedienden. Ze eten niet samen, drinken zelfs geen koffie samen. Iedereen wil liever in zijn hokje gerust gelaten worden."

Dutordoir wil de NMBS in de toekomst ook laten functioneren als "een normaal bedrijf met een duidelijke en efficiënte governance", naar het voorbeeld van Proximus en Bpost. Lees: de overheid mag zich niet te veel bemoeien. "Wij moeten zelf vrij onze medewerkers kunnen kiezen, op alle niveaus en in alle objectiviteit", gaf ze een voorbeeld.

"Ik geloof er stellig in dat we een transformatie kunnen maken, maar dan moeten twee voorwaarden vervuld zijn", waarschuwde Dutordoir in de Kamer. "Zonder deze zaken is het niet mogelijk om deze onderneming in beweging te brengen."

"Ten eerste moeten alle partijen, voogdijoverheid, raad van bestuur, alle medewerkers, de vakbonden en alle andere betrokkenen - ongeacht hun verantwoordelijkheidssfeer - dezelfde wil hebben om dit bedrijven te moderniseren. Alle agenda's moeten transparant zijn. We hebben gedeelde doelen nodig", zei ze.

Tweede voorwaarde van Dutordoir is dat de NMBS kan werken als een normaal bedrijf. "Het management moet beschikken over een normale, gezonde en verantwoordelijke delegatie van bevoegdheden om het dagelijks beleid te voeren, uiteraard onder controle van de raad van bestuur", klonk het. "Ik vind dat geen extravagante vraag."

"De uitdaging is gigantisch, complex en dringend", aldus nog Dutordoir. "Ik vind dat ik niet veel vraag om ze tot een goed einde te brengen. Ik vraag geen bijkomende middelen. Eerst moeten de ons toebedeelde middelen juist worden gebruikt. De dierbare euro's moeten ingezet worden in lijn moet onze prioriteiten en in het voordeel van klanten en medewerkers."

Dutordoir vraagt aan de overheid ook de flexibiliteit om vrijer de tarieven te bepalen. Het is al langer bekend dat de NMBS-top andere tarieven wil hanteren in de piekuren dan in de daluren. Maar ze denkt onder meer ook aan abonnementen specifiek voor telewerkers, met bijvoorbeeld drie verplaatsingen in de week. Sowieso wil Dutordoir een vereenvoudiging. "Vandaag zijn er 92 soorten tarieven. Geen kat vindt er haar jongen nog in terug."

De tarieven zijn volgens Dutordoir het enige waarover nog een akkoord nodig is voor de nieuwe beheersovereenkomst afgerond kan worden. "De bedoeling is geen algemene tariefverhoging", benadrukte ze. De NMBS-directie is hoopvol dat er snel afspraken over gemaakt zullen zijn. "Sluit ons 48 uur samen op en dan kan er witte rook zijn", grapte ze.

In haar betoog gooide Dutordoir overigens ook regelmatig een bloemetje naar het personeel. "De NMBS beschikt over uitstekende professionals op alle niveaus. Ze moeten alleen beter benut en gewaardeerd worden. Ze vragen het zelf ook. Velen doen hun werk alsof hun leven ervan afhangt." De treinbegeleiders noemde ze herhaaldelijk "bijoux van mensen".