De huidige wet uit 2007 op de medisch begeleide voortplanting neemt de anonimiteit van de donor als uitgangspunt. Wanneer gameten (ei- of zaadcellen) worden gebruikt, moeten fertiliteitscentra alle gegevens die tot de identiteit van de donor kunnen leiden, onbruikbaar maken. De niet-anonieme donatie waarbij sprake is van toestemming van donor en ontvanger, is wel toegestaan. Embryodonatie is dan weer uitsluitend anoniem.

Verschillende partijen dienden al wetsvoorstellen in om in meer of mindere mate de anonimiteit op te heffen. Kamerlid Sabien Lahaye-Battheu (Open Vld) wijst erop dat verschillende belangen daarbij in conflict komen. “Enerzijds zal het aantal donoren gevoelig afnemen door een volledig verbod op anonieme donatie en daardoor komt de kinderwens in het gedrang. Anderzijds zijn er de belangen van het donorkind dat er op latere leeftijd baat bij kan hebben om de biologische ouders te kennen”, legt ze uit.

Na een eerder voorstel om niet-anonieme donatie mogelijk te maken, heeft Lahaye-Battheu nu een amendement uitgedokterd om de belangen van donoren, wensouders en kinderen te verzoenen. Daarbij schuiven ze drie soorten donoren naar voren.

De eerste is de anonieme donor. Naast de medische informatie die de donor vandaag moet bekendmaken, willen de liberalen daar informatie aan laten toevoegen over uiterlijke kenmerken, studiedomein, karaktereigenschappen, hobby’s, enzovoort. Die gegevens zijn altijd beschikbaar voor de wensouders en vanaf de leeftijd van zestien jaar voor het kind. Op die manier blijft de donor niet identificeerbaar, maar hebben de wensouders en kinderen toch toegang tot enige informatie.

De tweede mogelijkheid is de ID-donor. Die geeft dezelfde informatie als de anonieme donor, maar daarbovenop ook nog zijn of haar naam en geboortedatum. De donor geeft dus toestemming dat zijn identiteit wordt bekendgemaakt aan de wensouders en aan het donorkind, indien het daar om vraagt. De naam en geboortedatum zijn pas toegankelijk vanaf de leeftijd van achttien jaar; de andere gegevens vanaf zestien jaar. De twee types gegevens worden gescheiden opgeslagen.

De derde groep is die van de gekende donoren, bijvoorbeeld als het gaat om een familielid, vriend of kennis van de wensouders. Deze donor is dus gekend door de wensouders, maar niet per se door het kind. De liberalen willen dat gekende donoren in de toekomst kiezen om onder het systeem van de anonieme donor of de ID-donor te vallen, zodat het donorkind de garantie heeft op informatie over de donor indien het dat wenst.

In haar voorstel willen Lahaye-Battheu en haar collega Ine Somers dat anonieme donoren zich kunnen bedenken en na de donatie ID-donor worden. De omgekeerde weg is niet mogelijk. Ze pleiten voorts voor de oprichting van een Commissie Donorgegevens die de donorgegevens van alle fertiliteitscentra centraal moet beheren. Die wordt ook het aanspreekpunt voor donorkinderen, wensouders en donoren. Niet alleen wanneer een kind toegang wil tot de gegevens over de donor, maar ook om te bemiddelen als een donorkind in contact wil komen met de ID-donor. De ID-donor kan daar echter niet toe worden gedwongen.

Open Vld wil voor embryodonatie dezelfde regels toepassen. Daarbij is echter wel sprake van twee donoren. Zij moeten dus samen een keuze maken tussen anoniem doneren en ID-donor.

(belga)