Wat je vandaag bestelt, wordt morgen bij je thuis geleverd. De troeven van het shoppen via het internet, e-commerce in vaktaal, kan meer dan zes op de tien Belgen bekoren.

Hoe comfortabel ook, de internethandel heeft maatschappelijke gevolgen die niet altijd positief zijn. Economisch geograaf Joris Beckers van de Universiteit Antwerpen buigt zich voor zijn doctoraat over het effect dat e-commerce heeft op onze steden. Hij doet dat samen met Ivan Cardenas. Hun focus ligt op de ‘last mile’, het laatste transport van het verdeelcentrum naar de klant.

De effecten van die leveringen zijn overal zichtbaar. Terwijl er vroeger met één vrachtwagen op een bepaald tijdstip werd geleverd, zie je tegenwoordig de hele dag overal bestelwagens. Ook in afgelegen dorpen.

De gemiste leveringen, als de klant niet thuis is, dragen ook bij tot de boom in pakjesverkeer. Sommige besteldiensten komen twee of drie keer terug. Uit Beckers’ gegevens (een beperkte periode van één marktspeler) blijkt dat acht procent niet afgeleverd kan worden. Op sommige plekken loopt dat op tot meer dan een kwart. De ene pakjesdienst komt maar één keer aanbellen, andere komen twee tot drie keer terug.

Gratis bestaat niet

De website van de aanbieder afficheert vaak ‘gratis’ levering, maar er hangt aan transport uiteraard wel een prijskaartje, ook als de klant daar niet voor opdraait. Beckers en Cardenas konden berekenen wat zo’n levering kost, of toch die laatste kilometer. Zij kwamen uit op een gemiddelde prijs van 3,74 euro per stop. In de stadscentra van Antwerpen en Brussel neemt die gemiddelde kostprijs af tot 1 à 1,5 euro.

Maar die prijs is berekend zonder de maatschappelijke kosten. Transport voor e-commerce draagt bij tot files, verkeersongevallen, luchtvervuiling, geluidsoverlast en klimaatverandering. Die ‘externe’ kosten begroten de onderzoekers op 26 eurocent per pakje in de dichtbevolkte gebieden (zeg maar de Vlaamse Ruit). In de schaarser bewoonde regio’s van de Ardennen loopt het op tot meer dan een euro per pakje.

In ons land gebeuren er naar schatting minstens 150.000 leveringen per dag, door alle leveranciers samen. ‘Gerekend met een gemiddelde maatschappelijke kostprijs van 30 cent per pakje, komen we op 45.000 euro per dag over heel België’, zegt Beckers.