Is opvolger van Mugabe een verbetering voor Zimbabwe? "Mnangagwa wordt niet voor niets De Krokodil genoemd"

"Het slechte nieuws is dat hij een beroerde staat van dienst heeft. Het goede nieuws is dat Mugabe wordt opgevolgd door iemand die 20 jaar jonger is, niet seniel en die weet dat het land een economische puinhoop is."

De voormalige Britse minister van Buitenlandse Zaken, Malcolm Rifkind, schetste op Sky News nou niet het beeld van de droomkandidaat die na het aftreden van Robert Mugabe Zimbabwe gaat leiden. Emmerson Mnangagwa die vrijdag wordt ingezworen als nieuwe president is een hardliner met bloed aan zijn handen en heet niet voor niets ‘De Krokodil’.

In Zimbabwe is het een geuzennaam vanwege zijn rol in strijd naar de onafhankelijkheid. Mnangagwa heeft de reputatie meedogenloos te zijn. De hoop van velen is dat De Krokodil ook wijzer is geworden in de loop der jaren. 75 is hij nu en het lot van Zimbabwe ligt in zijn handen. In ieder geval tot september 2018 wanneer nieuwe verkiezingen op het programma staan. Alles beter dan Mugabe en zijn graaigrage entourage, zo klinkt het nu. Maar wie is de nieuwe president?

De nieuwe man is minstens zo gehaaid als de oude. De Zimbabwanen kennen hem goed. Hij is nu populair, maar hij wordt ook gevreesd. Na de onafhankelijkheid was Mnangagwa in de voorbije 37 jaar onder meer: minister van Veiligheid, minister van Justitie, minister van Financiën, Kamervoorzitter, minister van Defensie en vicepresident. 37 jaar zat hij dus op topposities naast Mugabe.

Volgens tegenstanders is hij dus net zo verantwoordelijk voor de politieke chaos en de corruptie als zijn baas. Mnangagwa vergaarde een vermogen in de diamanthandel, zoals ook de Mugabes dat deden. Twintig jaar geleden stond hij op een zwarte lijst van de Verenigde Staten wegens het ‘ondermijnen van de democratie’ in Zimbabwe. De Verenigde Naties bekeken zijn rol in de exploitatie van mijnen in Congo.

Een Amerikaanse ambassadeur meldde aan de toenmalige president Bill Clinton dat Mnangagwa 'net zo dictatoriaal' was als Robert Mugabe. De twee waren ook lange tijd inwisselbaar wat betreft hun marxistische ideeën over hoe het land te leiden.

De ooit vanwege zijn vroege politieke activiteiten van school gestuurde Mnangagwa stond altijd aan de zijde van Robert Mugabe. De kortstondige bouwvakker kreeg militaire training in Egypte en China. In de tijd dat de onafhankelijkheid van het apartheidsbewind van Ian Smith werd bevochten, werd hij opgepakt, gemarteld en veroordeeld wegens het opblazen van een stoomlocomotief. Omdat hij minderjarig was, ontsnapte hij aan de doodstraf. Na een verblijf in het ziekenhuis zat hij tien jaar gevangen en studeerde in die tijd met succes rechten. Na zijn vrijlating was hij even advocaat, daarna assistent van Robert Mugabe en ook diens vertrouweling en lijfwacht.

Meest berucht is Mnangagwa door het uitmoorden van aanhangers van Mugabes politieke rivaal in de jaren 80, Joshua Nkomo. Tussen de 10.000 en 20.000 mensen werden vermoord door de zogeheten Vijfde Brigade, een elitekorps dat was getraind in Noord-Korea. Mnangagwa had destijds de supervisie over de bloedige ‘strafcampagne’. Tien jaar geleden organiseerde hij opnieuw een strafcampagne tegen de oppositie van Mugabe waarbij opnieuw slachtoffers vielen. 

Het positieve in het verhaal moet zijn dat Mnangagwa de laatste jaren wat gematigder zou zijn geworden. Hij is ook een realist en zou democratische concessies willen doen om Zimbabwe weer aantrekkelijker te maken voor buitenlandse investeerders. Ook met de blanke boeren wil hij werken aan een betere relatie.

Voor veel Zimbabwanen is Mnangagwa in ieder geval de man die voorkwam dat de gehate Grace Mugabe de opvolger zou worden van haar man. Dat laatste kostte Mnangagwa bijna zijn leven. Hij ontvluchtte het land nadat handlangers van Grace zouden hebben geprobeerd hem te vergiftigen.