Zo groot is de invloed van je ouders op jouw carrière

Volgens de 'General Social Survey', die tussen 1994 en 2016 werd uitgevoerd, zouden onze ouders wel degelijk een rol spelen in onze eigen carrièrekeuze. En vooral jongens blijken er vatbaar voor. Zonen hebben 2,7 keer meer kans dan de rest van de bevolking om hetzelfde beroep uit te oefenen als hun vader, en dubbel keer zoveel kans om hetzelfde beroep uit te oefenen als hun moeder. Meisjes daarentegen hebben respectievelijk maar 1,8 of 1,7 keer meer kans om hetzelfde carrièrepad in te slaan als hun vader of moeder.

Uiteraard is de kans bij het ene beroep wel groter dan bij het andere. Vooral bij erg gespecialiseerde beroepen of stielmannen wordt de fakkel vaak doorgeven. Denk bijvoorbeeld aan dokters en advocaten, maar ook bakkers en schoenmakers.  Kinderen zijn dan weer minder geneigd om in de voetsporen van hun ouders te treden wanneer deze een beroep uitoefenen in dienstverband.

"Niet alleen de opleiding en koopkracht van de ouders spelen een rol, ook het beroep zelf moet een zekere aantrekkingskracht uitoefenen," legt voorzitster van de faculteit sociologie aan universiteit van Cornell, Kim Weeden, uit. Samen met sociologe April Sutton,  analyseert zij de resultaten. "Eigenlijk is het niet meer dan een zoveelste voorbeeld van de belangrijke rol die familie speelt in het leven van kinderen en jongeren. Kinderen met werkloze ouders, gaven bijvoorbeeld vaker aan nog niet te weten welke richting ze zelf uit willen. We 'erven' niet alleen de voordelen, maar dus ook de nadelen van onze ouders als het om ons carrièrepad gaat," aldus Weeden.

Maar ook het netwerk van onze ouders is een interessante factor, benadrukt economisch expert Claudia Goldin. "Kinderen die hetzelfde beroep willen uitoefenen als hun ouders, hebben vaak een voorsprong." Dat kan te maken hebben met een familiebedrijf, maar ook een stage bij één van de connecties van de ouders of iemand van de ouders die een goed woordje doet bij een collega of kennis. "Dat is soms erg oneerlijk," aldus Goldin. "Ouders die het financieel niet zo breed hebben, scoren ook op deze parameter niet goed, en kunnen hun kinderen dus geen duwtje in de rug bieden, terwijl kinderen van welstellende en werkende ouders het vaak makkelijker hebben."

Maar hoe komt dat nu, dat we dezelfde weg willen inslaan als onze ouders? Volgens de onderzoekers heeft dat te maken met het 'ontbijttafeleffect'. Gesprekken tussen familieleden hebben een erg grote invloed. Ze wekken interesse op in jobs die door anderen amper gekend zijn. Dat verklaart bijvoorbeeld ook waarom textielweven en schoenmaken zo overdreven veel van vader op zoon (of moeder op dochter) wordt doorgegeven. Maar ook talenten worden doorgegeven. Iemand die thuis vaak de viool vastneemt, is nu eenmaal veel vaker geneigd om een muzikale carrière na te streven dan iemand die van thuis uit werd aangemoedigd om aan atletiek te doen.

Hoewel onderzoek vaker focust op vaders, is de carrière van de moeder minstens even bepalend. "We ondervonden dat beide ouders erg belangrijk zijn in de carrièrekeuze van kinderen, zowel voor jongens als voor meisjes," aldus Weeden. "Uit onze analyse bleek bijvoorbeeld dat jongens 20 procent meer kans hebben om wetenschapper te worden wanneer hun moeder wetenschapster is. Zelfs moeders die niet werken, kunnen hun passies overdragen op hun kinderen en hen aanmoedigen om de weg in te slaan die zij zelf niet konden nemen, legt Harvard-experte Goldin uit.

Wat wel opvalt, is dat ouders minder invloed hebben op de jobkeuze van hun dochters dan van hun zonen. Een mogelijke verklaring volgens de onderzoekers, is dat de vorige generaties van moeders veel minder carrièremogelijkheden had dan hun dochters, waardoor de nieuwe generatie een veel bredere waaier aan keuzes heeft. Ook zou het kunnen dat vrouwen sneller een toegift doen omwille van familiale verplichtingen. "Zeker wanneer een koppel jonge kinderen heeft, kan het gebeuren dat de vrouw niet de mogelijkheid heeft om de job uit te oefenen die ze zou willen," aldus econome Melinda Morrill.