Waarom 'migrantenpartijen' in Gent als paddenstoelen uit de grond schieten

De 'migrantenpartijen' schieten als paddenstoelen uit de grond in Gent. Abou Jahjah en Meryem Kaçar maakten bekend dat ze volgend jaar met hun voorlopig naamloze partij zullen deelnemen aan de gemeenteraadsverkiezingen. Daarnaast zou Ahmet Koç, de voormalige spitsbroeder van Abou Jahjah, mogelijk met een soortgelijke partij beginnen. En het afgelopen weekend maakte er via Facebook nòg een migrantenpartij bekend op de Gentse kiezer te mikken: de Multiculturele Rechtpartij (MRP), een verwijzing naar de AKP van Turks president Erdogan.

Jawel, ook Partij Islam wil in 2018 opkomen in Gent. De partij haalde bij de vorige gemeenteraadsverkiezingen twee zetels in het Brussels gewest, een in Anderlecht en een in Sint-Jans-Molenbeek. 

Het is niet zeker dat al die partijen ook de eindmeet halen, maar op dit moment zijn er dus, naast de traditionele partijen, 4 nieuwkomers die beweren in 2018 te mikken op de Gentenaars met een migratie-achtergrond.   

Zo’n 30.000 stemgerechtigde Gentenaars zou een migratieachtergrond hebben, waarvan er 12.000 Turkse roots hebben. Een deel van de verklaring voor de opkomst van migrantenpartijen in Gent ligt in de zomer van 2016, bij de mislukte coup in Turkije, en de harde aanpak door president Erdogan. "Heel wat Turkse Belgen vinden de houding van de Europese en Belgische overheden ten opzichte van Turkije onterecht. Turkije en Erdogan worden volgens hen veel te hard aangepakt", zegt Saban Gök, Oost-Vlaams coördinator van de Turkse unie van België en voormalig sp.a-gemeenteraadslid. 

Politici van Turkse origine in ons land spraken zich zelden uit over de staatsgreep, en dat werd hen kwalijk genomen. "Heel wat Turkse Belgen verwachtten dat ze Erdogan expliciet zouden verdedigen. Kaçar en Koç doen dat wel", zegt historica Tina De Gendt, die nauwe contacten onderhoudt met de Turkse gemeenschap in Gent.
Waarom net Gent dan de perfecte voedingsbodem blijkt, kan volgens Tina De Gendt worden verklaard door de politieke activering van de Turkse gemeenschap. 

Die kwam in Gent al heel vroeg op gang, vertelt ze. "Al in de jaren 60 ontstonden er linken tussen vooral de socialistische partij en de Turkse arbeiders. De politieke vertegenwoordiging is zo ook spontaan gegroeid. In andere steden schoten de traditionele partijen vaak pas laat wakker, en werden er 'alibi-Ali's op de lijst gezet, maar in Gent heb je bij alle partijen een groep die al gepokt en gemazeld is in het politieke bedrijf." Zo wordt ook de stap om een eigen 'Turkse' partij op te richten kleiner.

Circulatieplan

Ook het circulatieplan wordt door verschillende Turkse Gentenaars als verklaring aangeduid. "Heel wat Turkse handelaars ondervinden hinder, zeker in de wijk Sluizeken-Tolhuis-Ham. Zij zien het aantal klanten dalen", legt Gök uit. Vraag is dan of die handelaars niet in de eerste plaats voor oppositiepartijen zouden kiezen. Vooral N-VA was bijzonder kritisch voor het circulatieplan. "N-VA slaagt er niet in om Turkse Gentenaars aan zich te binden, want die partij zegt dat het linkse stadsbestuur de Turken al veel te lang vertroetelt", zegt De Gendt.

Tenzij N-VA erin slaagt om het ondernemershart van die kiezers aan te spreken.

Het meest relevante onderzoek naar het stemgedrag van kiezers met een migratie-achtergrond is uitgevoerd door Dirk Jacobs (ULB) in het Brussels gewest bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2006 en 2012. 

"Het viel op dat de Turkse gemeenschap vroeger vooral PS stemde, maar in 2006 haalde de MR/FDF-lijst van Bernard Clerfayt in Schaarbeek plots een groot deel van de Turkse stemmen binnen", zegt Jacobs. 

Clerfayt was erin geslaagd om een aantal bekende namen uit het Turkse verenigingsleven op zijn lijst te zetten, maar kon inhoudelijk ook de Turkse middenstander verleiden.

"Hij nam de Turkse handelaar in de Brabantstraat even ernstig als andere zelfstandigen en zette in op de ontwikkeling van handelsactiviteiten", zegt Jacobs. 

Hoe we de kansen op electoraal succes van die nieuwe partijen in Gent moeten inschatten, weet niemand. Maar er zijn heel wat vraagtekens . "De tijd dat etnisch-culturele minderheden alleen voor een naam stemden is voorbij", zegt sp.a-schepen Resul Tapmaz. 

Bij Beringenaar Koç is het afwachten of hij echt met een eigen project komt. En zelfs als dat het geval is, wordt het moeilijk, meent De Gendt. "De Turkse gemeenschappen zijn sterk lokaal verankerd. Als Koç geen bekend Gents boegbeeld vindt, maakt hij geen kans. Geen enkele Turkse Gentenaar zal zich door een Limburger laten overtuigen." Met de MRP houdt niemand echt rekening. "Ik acht de kans klein dat die partij echt opkomt", zeggen verschillende bronnen.

Partij Islam wil volgens voorzitter Abdelhay Bakkali Tahiri dan wel opkomen in Gent, Antwerpen en Halle, maar de partij kampt met interne strubbelingen. Een twintigtal leden zijn opgestapt en een eigen initiatief gestart, Partij Salam. Die laatste partij is nog in opbouw en weet nog niet waar ze in Vlaanderen zal opkomen. "In Brussel hebben we wel al een groep mensen om in 8 Brusselse gemeentes met lijsten te komen", zegt Michel Dardenne van Partij Salam.  

Het project van Abou Jahjah en Kaçar wordt de meeste kansen toegedicht. En wie weet is daar toch opnieuw een plaats voor Koç, die stelt dat het dom zou zijn om in gespreide slagorde naar de kiezer te gaan.