De Europese Raad moet op 15 december finaal het licht op groen zetten voor de tweede fase van de Brexit-onderhandelingen, over de handelsrelaties tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk.

De witte rook hing vrijdagochtend al even in de lucht. May en Juncker ontmoetten elkaar in alle vroegte in de Berlaymont, om de laatste hand te leggen aan de langverwachte Brexit-deal. Die had eigenlijk maandag al rond moeten zijn, maar toen strooide de Ierse grenskwestie - en dan vooral de Noord-Ierse unionisten van DUP - nog roet in het eten.

Martin Selmayr, de kabinetschef Juncker, tweette een foto met witte rook.

"Voldoende vooruitgang"

Volgens de Commissie is nu in elk van de drie cruciale domeinen - de burgerrechten van Europeanen in het Verenigd Koninkrijk, de afhandeling van de openstaande rekeningen en de Ierse grenskwestie - "voldoende vooruitgang" bereikt. Erg concreet lijken de oplossingen echter nog niet.

De rechten van EU-burgers in het Verenigd Koninkrijk en van Britten in de EU "blijven dezelfde nadat Groot-Brittannië de EU heeft verlaten". Administratieve procedures "blijven goedkoop en simpel", klinkt het. Wat de financiële regeling betreft, heeft het Verenigd Koninkrijk zich ertoe verbonden de gemaakte afspraken te honoreren, zegt de Commissie. Over de Ierse grenskwestie blijft de Commissie erg vaag. "Wat de grens tussen Ierland en Noord-Ierland betreft, erkent het Verenigd Koninkrijk de unieke situatie op het Ierse eiland en zijn er 'belangrijke engagementen' aangegaan om een harde grens te vermijden."

"Hoopvol"

Juncker toonde zich na afloop tevreden en hoopvol. "Tussen maandag en vandaag zijn er veel gesprekken geweest, dat ga ik niet verstoppen. Dit waren moeilijke onderhandelingen, en het resultaat is uiteraard een compromis. Dit was zowel voor de EU en Groot-Brittannië moeilijk, maar ik ben hoopvol en vol vertrouwen dat de Europese Raad onze positie zal volgen", zei de Commissievoorzitter.

Over de deal zelf bleef Juncker veeleer op de vlakte. "De rechten van de EU-burgers in het VK en de Britten in de EU blijven gewaarborgd", zei hij, en wat de financiële afwikkeling betreft "zal het Verenigd Koninkrijk zijn verbintenissen volgen, ook na 2020." Voor dat laatste bedankte hij Theresa May ook expliciet: "Ze heeft onderhandeld als een 'gentleman', ik ben haar daar zeer dankbaar voor."

May zelf benadrukte vooral dat het bereikte rapport - het 'joint report', wat nog niet hetzelfde is als het finale akkoord, aldus Juncker - voordelig is voor de Britten. "Wij zijn een land dat zijn verplichtingen nakomt, maar de deal is fair voor de Britse belastingbetaler." Over de Ierse grenskwestie heeft May donderdag nog gesproken met de Ierse premier Leo Varadkar. Ze roept de Ieren en Noord-Ieren nu op de deal te verwelkomen.

De Britse premier ging meteen na de persconferentie richting het kantoor van Europees president Donald Tusk.Het akkoord over de Brexit komt er maar net op tijd voor de Europese top van volgende week donderdag en vrijdag. Daar moeten de Europese staats-en regeringsleiders het licht finaal op groen zetten om over de handelsrelaties aan tafel te kunnen gaan, iets waar vooral de Britten al lang op aandringen.

Donald Tusk hield rond 8.40 uur een toespraak over het bereikte akkoord: "Uit elkaar gaan is moeilijk. Maar uit elkaar gaan en dan een nieuwe relatie opbouwen, is nog moeilijker", zo zei Tusk. Hij noemde de deal een persoonlijk succes van May. Volgens Tusk zit de eerste fase er nu op en is het eerste dat in de tweede fase van de Brexit zal besproken worden de transitie-periode. De moeilijkste uitdaging ligt nog voor ons."