“Door het geknoei van de wetgever kan ik hier nu maar 20 jaar eisen, want sinds de tussenkomst van het Grondwettelijk Hof is dat de maximumstraf”, zo sprak advocaat-generaal Alexandra Van Kelst vrijdag op het proces voor het Antwerpse hof van beroep tegen Nesib B. (33). De man had zijn vriendin in 2016 met 26 messteken omgebracht. In eerste aanleg was hij nog tot 24 jaar cel veroordeeld. “Maar dat kan ik niet meer vorderen”, zei Van Kelst.

Dat alles is een gevolg van het arrest van het Grondwettelijk Hof, dat op 21 december brandhout maakte van de Potpourri II-wet van minister Geens. Die wet moest van ­assisenprocessen de grote ­uitzondering maken. Het Hof oordeelde dat ze ongrondwettelijk is.

Terug naar assisen

Omdat het arrest afgelopen vrijdag in Het Staatsblad verscheen, moeten moord­dossiers vanaf nu opnieuw naar het hof van assisen worden doorverwezen. Maar het arrest had nog een tweede effect op de rechtspraak. Omdat moordenaars door zijn wet voor de strafrechter zouden berecht worden, liet Geens de strafmaat daar in 2016 optrekken tot 30 jaar cel. Doordat de wet nu vernietigd werd, verdwijnt ook die verzwaring. Dat bevestigde althans het Grondwettelijk Hof vorige maand aan de pers.

Het probleem: op dit moment staat al een aantal ­verdachten terecht. Bijvoorbeeld dokter André Gyselbrecht, die berecht wordt voor de Kasteelmoord op Stijn Saelens. Anderen hebben beroep aangetekend tegen hun veroordeling in eerste aanleg. Zij kunnen niet meer naar assisen gestuurd worden.

De openbare aanklagers die het arrest bestudeerden, hanteren nu 20 jaar cel als maximumstraf op die processen. Aanklager Patrick Boyen noemde dat vorige week bij de start van het proces tegen Daniël K. (50) uit Peer “een cadeau van minister Geens”.

Maar volgens het kabinet van Geens hebben de aanklagers het bij het verkeerde eind, en riskeren moordenaars wel degelijk nog steeds 30 jaar. “Het Grondwettelijk Hof heeft expliciet gesteld dat alle beslissingen die vóór het arrest genomen werden, ­geldig blijven”, zegt het kabinet. Daardoor kunnen moord­dossiers die al naar een strafrechter zijn doorverwezen, niet meer voor assisen worden overgedaan. Het zou volgens het kabinet ook betekenen dat de strafmaat dezelfde blijft.

Het kabinet verwijst naar het College van Procureurs-generaal dat het vraagstuk bestudeerd heeft. “Zij hebben het standpunt ingenomen dat de straf wel degelijk 30 jaar kan zijn, in het geval van moord.”

Het College zou dat standpunt eerstdaags naar alle parketmagistraten doorsturen. Wanneer, is niet duidelijk.