Waarom de samenleving moet kunnen participeren in een voetbalclub
Moet een stad aandeelhouder zijn van de plaatselijke voetbalclub? "In een voetbalwereld gekenmerkt door "casinokapitalisme" moet een structurele samenwerking tussen de lokale overheid, supporters, samenleving en de professionele voetbalclub garanties bieden voor het waarborgen van de ethische, sportieve en maatschappelijke regels", schrijft Wim Beelaert in een opiniestuk over de publicatie van het boek "De illegale Ghelamco".
Ignace Vandewalle plaatst in zijn boek "De illegale Ghelamco Arena" grote vraagtekens bij het minderheidsaandeel van de Stad Gent in de CVBA met sociaal oogmerk KAA Gent. "Een overtreding van ethische, sportieve en maatschappelijke regels", stelt hij. In dit opiniestuk schets ik waarom het opportuun is dat de samenleving coöperant is van de CVBA SO KAA Gent en waarom dat nog kan uitgebreid kan worden.
Het verhaal van KAA Gent is intussen bekend. Van bijna bankroet in 1999 tot een structureel gezonde kampioen in 2015. De realisatie van het voetbalstadion van KAA Gent was een belangrijke etappe in een moeilijke tocht. Om dit stadion te bouwen was voor KAA Gent - zoals overal -samenwerking met de lokale overheid een noodzaak. Deze samenwerking kreeg een bijkomende impuls toen in 2005 de toenmalige federale regering (Verhofstadt II) de Belgische professionele voetbalclubs opriep hun kracht ook in te zetten voor maatschappelijke doelstellingen. In 2006 werd de ontwikkeling van het nieuwe stadion verbonden aan "social return". De Stad Gent was de eerste overheid in België die dit deed.
Beste maatschappelijke werking
Als antwoord lanceerde KAA Gent in 2007 haar sociaal charter. Dit alles leidde in januari 2009 tot de oprichting van vzw Voetbal in de stad in een een publiek-private samenwerking. Wanneer in 2011 de Supportersfederatie toetrad, bundelde de vzw de lokale overheden, de professionele voetbalclub en de KAA Gentsupporters. Tussen 2008 en 2012 werd de maatschappelijke werking van KAA Gent bij elke beoordeling – ook door de federale en de Vlaamse overheid - geroemd als voorbeeld en vaak als meest waardevol ingeschat. In 2013 kreeg KAA Gent van de Pro League voor een eerste keer de prijs van de beste maatschappelijke werking in het Belgische voetbal.
In april 2015 lanceerde KAA Gent een nieuw mission statement: “KAA Gent is een trotse en eigenzinnige club die kiest voor samenwerking en duurzaam succes. Een vereniging met oog voor maatschappelijke verantwoordelijkheid én een club waar iedereen welkom is”. Wat altijd bleef, was haar niet-commercieel statuut. In 2016 werd KAA Gent een CVBA SO, met een sociaal oogmerk dat in belangrijke mate wordt uitgevoerd door vzw Voetbal in de stad, sinds de zomer van 2017 bekend als KAA Gent Foundation. Om de lokale verankering, het sociaal oogmerk en de maatschappelijke belangen voor Gent te vrijwaren, was een minderheidsaandeelhouderschap van de lokale overheid, tevens hoofdaandeelhouder van het voetbaldeel van het stadion, opportuun.
KAA Gent had zich net als vele andere clubs kunnen omvormen tot een commercieel voetbalbedrijf in dienst van particuliere aandeelhouders en hun persoonlijke belangen. KAA Gent koos een andere eigenzinnige weg: de Gentse weg.
KAA Gent had zich net als vele andere clubs kunnen omvormen tot een commercieel voetbalbedrijf. KAA Gent koos een andere eigenzinnige weg: de Gentse weg.
Harde voetbalindustrie
Zoals bekend is de Europese voetbalwereld sinds de jaren 90 sterk geëvolueerd tot een harde voetbalindustrie. Europese clubs zijn koopwaar geworden voor zakenlui. De belangen van deze clubs liggen niet langer bij de club of in de lokale gemeenschap, maar bij de betrokken zakenlui. Supporters en de gemeenschap waarbinnen deze clubs groot zijn geworden, zijn voor deze lieden vele malen minder belangrijk dan hun eigen economische belangen. Zelfs als daarbij om commerciële redenen de traditie van de voetbalclubs moet sneuvelen, door bijvoorbeeld naam en kleuren te veranderen, waardoor supporters in het hart worden getroffen.
Dit proces van industrialisering van de voetbalsport speelt zich intussen ook ik België af. Regulering is er niet. Binnenlandse en buitenlandse zakenlui verkopen voetbalclubs als pakjes boter. Clubeigenaars veranderen, in deze wereld van het "casinokapitalisme" dan ook nog eens van club als van ondergoed.
Binnenlandse en buitenlandse zakenlui verkopen voetbalclubs als pakjes boter. Clubeigenaars veranderen van club als van ondergoed.
Niet zo bij KAA Gent, waar het sportieve belang van KAA Gent en de maatschappelijke betekenis van KAA Gent voor de regio centraal staan. De KAA Gent Foundation is daar de exponent van. De organisatie is in de voorbije jaren uitgegroeid tot de grootste Belgische maatschappelijke organisatie binnen de professionele sportcontext. Met vijf medewerkers en een jaarbudget (2017) van 500.000 euro, waarvan 2/3 private middelen aangebracht door KAA Gent en het commerciële netwerk rond de voetbalvereniging. Een budget dat via talrijke maatschappelijke projecten het lokaal sociaal beleid ten goede komt, inclusief de ondersteuning van alle Gentse voetbalclubs met jeugdvoetbal.
KAA Gent ontving in 2017 van de Pro League het label van Pro League+ Gold club, meest maatschappelijke voetbalvereniging binnen het Belgische profvoetbal. De Pro League werd daarbij geadviseerd door de vakgroep Sport en Samenleving van de VUB, die in studies en rapporten samenwerking tussen professionele sportclubs en lokale overheden voor maatschappelijke doelstellingen sterk bepleit.
Niet toegeven aan casinokapitalisme
De beschuldigingen van Ignace Vandewalle komen dan ook hard aan. In het bijzonder bij iedereen die de maatschappelijke opdracht van KAA Gent in het hart draagt, streeft naar maatschappelijk verantwoord ondernemen in de voetbalsport en deontologie hoog in het vaandel draagt.
Ook het maatschappelijke karakter van de voetbalvereniging KAA Gent wordt door de hetze van Vandewalle beschadigd. Het afbouwen van dit maatschappelijke karakter zou een toegeving zijn aan het "casinokapitalisme". KAA Gent en haar stadion behoren niet tot een of andere wisselende aandelenportefeuille. KAA Gent en haar stadion zijn van de gemeenschap.
Waarom zouden we de lokale verankering van KAA Gent niet nog versterken?
Het is een denkwijze die in de komende jaren nog verbreed kan worden. Waarom zouden we de lokale verankering van KAA Gent niet nog versterken? Niet enkel de lokale overheid, maar ook de KAA Gentsupporters en de Gentse samenleving zouden als coöperant in de CVBA SO kunnen worden opgenomen.
De KAA Gentsupporters zijn bij uitstek de behoeders van de traditie van KAA Gent: de naam, de kleuren, het stamnummer. De samenleving, vertegenwoordigd door de KAA Gent Foundation, garandeert het sociaal oogmerk. In Gent moeten supporters en samenleving, samen met de lokale overheid, de noodzakelijke garanties bieden voor het naleven van de ethische, sportieve en maatschappelijke regels in een commerciële voetbalwereld waar deze regels steeds meer onder druk staan.
---
VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.