In zijn eerste State of the Union probeerde Trump de twee Amerika’s, die van de conservatieven en de progressieven, te verenigen. Of dat gelukt is, is zeer de vraag. Immigratie blijft een heet hangijzer.
Er zat genoeg in de toespraak van Trump dat de Republikeinen blij maakt: veel aandacht voor de belastinghervorming van eind 2017, die Trump de grootste belastinghervorming ooit noemde (wat overigens weer snel ontkracht werd door factcheckers van onder andere PolitiFact). Trump zei de ‘oorlog tegen energie’ gestopt te hebben, onder andere door ‘beautiful clean coal’ uit het verdomhoekje te halen. Hij zei zelfs dat Amerika tegenwoordig exporteur van energie is. Ook die claim werd snel onderuit gehaald door PolitiFact. En Trump beloofde Guantanamo Bay open te houden, om terroristen effectiever te kunnen vervolgen. Die belofte is niet onverwacht, maar wel een complete draai van het beleid van zijn voorganger. Obama wilde de gevangenis op Cuba immers sluiten.
Toch kunnen ook de Democraten blij zijn met een aantal beloften van Trump. Hij wil de kostprijs van geneesmiddelen omlaag brengen, gevangenishervorming hoog op de agenda zetten en de opiodencrisis nu echt aanpakken, om maar een paar punten te noemen.
Immigratie zet de verhoudingen op scherp
De insteek van de toespraak was dan ook het verenigen van conservatief en progressief Amerika. Maar het is de vraag of dat gelukt is. Vooral de sectie over immigratie zet de verhoudingen tussen links en rechts op scherp.
Trump sprak veel en lang over MS-13, de beruchte gang uit Midden-Amerika die ook afdelingen heeft in de VS. Op de publieke tribune zaten verschillende familieleden van twee slachtoffers van de gang in Amerika.
Vervolgens sprak Trump over hoe Amerika wereldwijd de grootste gelddonor is in de strijd tegen armoede (via ontwikkelingshulpagentschap USAID), maar dat zijn voornaamste plicht die naar het Amerikaanse volk is. Daarbij zei hij: ‘Americans are dreamers too.’ Het is een beschaafde versie van het Amerika First-principe dat Trump tijdens zijn inauguratierede verkondigde, maar refereert tevens naar het heetste hangijzer in Washington DC op dit moment: het lot van de 700.000 ‘dreamers’, oftewel ongedocumenteerde immigranten die als kind naar de VS gekomen zijn. Dat zijn voornamelijk voorbeeldige burgers, maar door dit hoofdstuk in te kleden in het verhaal over de MS-13 gang, lijkt Trump te willen zeggen dat er ook minder onschuldige ‘dreamers’ zijn. Dat zal Democraten steken.
De ‘dreamers’ zijn een heet hangijzer, omdat er al jarenlang geen oplossing geboden wordt voor hun situatie. Onder Obama werd daarom de Deferred Action for Childhood Arrivals (DACA) ingesteld, maar Trump kondigde afgelopen najaar aan daar een einde aan te maken. Hij wilde dat het Congres voor 5 maart 2018 met een oplossing zou komen.
Die deadline nadert, en is bovendien verweven met de eerdere deadline voor verhoging van het schuldenplafond. Daar moet volgende week, 8 februari, al overeenstemming over zijn, maar de Democraten zullen niet met die verhoging instemmen als er geen oplossing voor DACA/de dreamers komt.
Vierpuntenplan
Vandaar het eerste punt uit Trumps vierpuntenplan voor immigratie: binnen twaalf jaar staatsburgerschap voor 1,8 miljoen ongedocumenteerde immigranten. Dat is meer dan twee keer zoveel als er onder DACA vallen, zei Trump terecht in zijn toespraak.
Daar zouden de Democraten toch een gat om in de lucht moeten springen? Niet direct. Niet alleen omdat Trump zijn immigratiehoofdstuk inleidde met het verhaal over gang-geweld, maar ook vanwege de drie andere punten van zijn immigratieplan. Zo wil Trump veel meer geld voor grensbewaking: voor zijn befaamde muur, maar ook voor customs and border patrol, het agentschap dat de grenzen bewaakt.
Bovendien wil Trump de diversiteitsloterij voor permanente verblijfsvergunningen afschaffen. Elk jaar worden er zo’n 50.000 permanente verblijfsvergunningen verloot onder inschrijvers uit bepaalde landen (waaronder heel wat Europese landen, maar bijvoorbeeld niet India en China). Volgens Trump past de loterij niet bij het op verdiensten gebaseerde immigratiesysteem dat hij voor ogen heeft (ook al zijn er eisen aan werk en onderwijs voor de inschrijvers van de loterij) en leidt het tot ongelimiteerde toegang van gevaarlijke immigranten (ook al ondergaan alle winnaars van de loterij uitgebreide screening).
Tenslotte wil Trump het aantal familieleden dat een staatsburger naar de VS kan halen beperken. Trump zei in zijn toespraak dat een staatsburger op dit moment ‘ongelimiteerd’ familieleden naar Amerika kan laten komen, wat hem op boegeroep van de Democraten kwam te staan. Vervolgens zei Trump dit recht op herening te willen beperken tot echtgenoten en kinderen. Daarmee zouden ouders, broers en zussen komen te vervallen.
Zijn de Democraten bereid op die drie punten in te leveren, zodat bijna twee miljoen Amerikanen die hier al vrijwel hun hele leven zijn het staatsburgerschap kunnen verkrijgen? Als ze ja zeggen, krijgt Trump lof voor de handuitreiking. Als ze nee zeggen, krijgen de Democraten het verwijt partijpolitiek voor het lot van de ongedocumenteerde immigranten te zetten. Hoe dan ook, Trump wint en de Democraten verliezen. En van het samenbrengen van de twee kampen zal weer geen sprake zijn.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
