De Malediven: kleine speelbal in de grote Indische Oceaan
De eilandstaat van de Malediven mag dan het kleinste land van Azië zijn met de kleinste bevolking, de strategische ligging in de Indische Oceaan maakt het tot inzet van touwtrekken tussen de grootmachten India en China. De politieke chaos van de voorbije dagen speelt in die kaart.
De Malediven kent u van luxeresorts voor buitenlandse toeristen met prachtige stranden, duik- en snorkelmogelijkheden. Dat is dan wel een erg belangrijke bron van inkomsten voor het landje met 427.000 inwoners, maar daar gaat het nu niet om.
Wel om het feit dat het Hooggerechtshof vorige week onverwacht de veroordelingen en gevangenisstraffen van een tiental leiders van de democratische oppositie onwettelijk achtte en hun vrijlating beval of tenminste de kans op een nieuw proces. President Abdulla Yameen die sinds omstreden verkiezingen in 2012 de plak zwaait over de Malediven en steeds meer pers, de oppositie en justitie leek te muilkorven, stond plots met de rug tegen de muur, al weigert hij nog altijd om toe te geven.
De Malediven zijn dan in oppervlakte en bevolking het kleinste land van Azië, maar als u op de kaart kijkt, krijgt die archipel een strategisch belang dat zijn omvang ver overtreft. Het land bestaat uit een lange sliert van kleine eilandjes die ten zuiden van India diep in de Indische Oceaan steken.
En waarom is dat belangrijk?
Die Indische Oceaan wordt steeds belangrijker, onder meer door de opgang van India als economische macht. Meer dan 80% van de olie-invoer voor India komt uit het Midden-Oosten en zelfs iets meer daarvan voor China. Beide landen hebben ook die oceaan nodig voor hun groeiende export, niet enkel regionaal, maar ook richting Europa via het Suezkanaal en Afrika.
India investeert daarom fors in een grote marine met drie vliegdekschepen en onderzeeërs om die Indische Oceaan te maken tot wat zijn naam inhoudt. Delhi heeft op de Andamanen en Nicobareneilanden in het oosten van die oceaan zelfs een grote basis gevestigd om macht te projecteren naar Zuidoost-Azië en dan vooral de smalle en belangrijke zeevaartroute via de Straat van Malakka naar de Stille Oceaan. India investeert ook steeds meer in haveninfrastructuur en (mogelijke marinefaciliteiten) in Iran, Bangladesh, Sri Lanka, de Seychellen, Mauritius, Madagascar en het oosten van Afrika. Delhi stapt zo in het spoor van het oude Chola-rijk uit Zuid-India dat in de 11e eeuw zijn macht uitbreidde tot een groot deel van wat nu Indonesië en Maleisië is.
China opende onlangs een kleine militaire basis in het Oost-Afrikaanse land Djibouti, vlak naast een Amerikaanse en Franse basis daar. Officieel ging het om het bestrijden van piraterij voor de kust van Somalië, maar Peking droomt al langer van een "sliert van parels" -steunpunten voor invloed- in de Indische Oceaan en investeert fors in havens in Pakistan (Gawdar), Sri Lanka (Hambantota) en Myanmar. U ziet dat de twee Aziatische giganten daar in een race verwikkeld zijn. Ook China zeilt zo in het zog van de grote Ming-vloten van admiraal Zhenghe die in de 15e eeuw tot in Oost-Afrika handel dreven.
Ze zijn niet alleen: ten zuiden van de Malediven liggen de (Britse) Chagos-eilanden en op een daarvan, Diego Garcia, hebben de Amerikanen een grote luchtmacht- en marinebasis uitgebouwd, van waaruit strategische bommenwerpers zoals B-52's en B-2 Spirit het Midden-Oosten en Zuid-Azië kunnen bestrijken. De VS zijn ook aanwezig in Djibouti. Frankrijk heeft dan weer een militair steunpunt in Djibouti en een in het eiland Réunion nabij Madagascar.
India, VS, Australië en Japan sluiten de rangen
Landen als de Malediven, Sri Lanka en Bangladesh proberen zo investeringen uit beide ruiven (Indiase en Chinese) binnen te halen. Ze moeten daar wel niet te ver mee gaan. Zo hebben de Malediven en Sri Lanka grote schulden opgebouwd in China, wat hij onafhankelijkheid in het gedrang brengt.
Sterke man Abdulla Yameen heeft onlangs een vrijhandelsakkoord gesloten met China, tot groot ongenoegen van India. Nu zijn positie in het gedrang lijkt te komen, zouden de Malediven kunnen kantelen. De democratisch oppositie heeft India al gevraagd om militair tussenbeide te komen als de politieke crisis op de Malediven zou exploderen. Dat is niet nieuw, want in 1988 maakten Indiase troepen al een einde aan een staatsgreep op de Malediven.
India heeft zijn niet-gebonden status al langer opgegeven voor een steeds nauwere samenwerking met de Verenigde Staten. Delhi en Washington vinden elkaar in de strijd tegen moslimterreur wantrouwen beiden Pakistan en China. Jaarlijks houden de marines van India, de Verenigde Staten, Japan en Australië de grootscheepse Malabar-oefeningen in de Indische Oceaan. Ook Singapore sluit zich daar nu bij aan. Die nieuwe alliantie lijkt een dam te willen opwerpen tegen de groeiende Chinese invloed en de kleine Malediven kunnen hier een belangrijke rol in spelen.
