Welke procedurefout roept Sven Mary in om Salah Abdeslam vrij te pleiten? En maakt hij kans? Vijf vragen en antwoorden
"Salah Abdeslam moet vrijuit gaan door een procedurefout." Zo klonk het vanmiddag bij advocaat Sven Mary op het proces tegen Salah Abdeslam en Sofien Ayari. Maar over welke procedurefout zou het dan gaan? En heeft de argumentatie van Mary kans op slagen? Vijf vragen en antwoorden.
1 Wat is het probleem (volgens Sven Mary)?
Na de schietpartij in de Driesstraat vorderde het federaal parket een onderzoeksrechter om de zaak te onderzoeken. Die vordering - opgesteld in het Frans - was gericht aan de deken van de onderzoeksrechters, in dit geval de Nederlandstalige Patrick Decoster. Decoster duidde vervolgens met een document in het Frans een Franstalige onderzoeksrechter aan die gespecialiseerd is in terrorismezaken. Volgens Mary is dat een inbreuk op de taalwetgeving, omdat Decoster Nederlandstalig is. Omdat het hele dossier voortvloeit uit dat Franstalig document, is de hele strafvordering volgens de strafpleiter onontvankelijk. Dat wil zeggen dat de rechter bij de beoordeling van de zaak geen rekening mag houden met de onderzoeksdaden die voortvloeien uit het bewuste document.
2 Wat zeggen de andere betrokken partijen?
Zowel het federaal parket als de burgerlijke partijen zijn het niet eens met de visie van Sven Mary. Volgens hen is het aanduiden van een onderzoeksrechter door de deken een maatregel van interne orde – een soort interne communicatie, dus, en géén onderzoeksdaad. Zo’n maatregel is dan geen rechtsprekende beslissing, wat betekent dat de taalwetgeving niet van toepassing is.
3 Maakt het argument van Mary enige kans?
"De taalwetgeving is vrij strikt geregeld", zegt professor strafrecht Joachim Meese (UA) in "De wereld vandaag" op Radio 1. "Als sommige stukken in een verkeerde taal opgesteld zijn, dan zijn ze nietig. Maar dat wil niet zeggen dat elke inbreuk op de taalwet automatisch een groot probleem is."
In dit geval denkt professor Meese dat de gevolgen zullen meevallen: "Ik ben geneigd om het federaal parket te volgen. Het belangrijkste is dat het document van het federaal parket naar de deken van de onderzoeksrechters correct is opgesteld. Voor zover ik weet, is dat hier het geval. Het document van de deken van de onderzoeksrechters lijkt me minder relevant. Bovendien zijn er intussen in de loop van de procedure al momenten geweest waarop over die eventuele fout gediscussieerd kon worden. Als er toen niet over die fout gesproken is, dan kan men ze nu niet meer opwerpen. Dus ik vermoed dat de redenering van meester Mary niet gevolgd zal worden."
4 Wat zijn de gevolgen voor dit proces als de rechtbank hierop ingaat?
Als de rechtbank van oordeel is dat het hele onderzoek nietig is omdat de strafvordering onontvankelijk is, dan heeft ze geen andere keuze dan Salah Abdeslam en Soufien Ayari vrijuit te laten gaan. Juridisch gezien is het dan geen vrijspraak, want over de grond van de zaak – de schietpartij in de Driesstraat – neemt de rechtbank dan namelijk geen beslissing. De rechtbank zou hiermee een precedent scheppen, want het is de eerste keer dat dit probleem wordt opgeworpen.
5 Zijn er nog andere mogelijke gevolgen?
Als dit argument wordt aanvaard, komen er heel wat andere dossiers ook in gevaar. Het belangrijkste is misschien wel het onderzoek naar de aanslagen in Brussel en Zaventem, waarbij 32 dodelijke slachtoffers te betreuren vielen. Ook in die zaak zijn de onderzoeksrechters op exact dezelfde manier aangeduid door de deken van de onderzoeksrechters. Dus als de rechtbank Mary volgt, komt ook dat dossier op losse schroeven te staan. Maar die uitspraak kennen we wellicht pas over twee maanden.