Nederlandse oud-premier Ruud Lubbers (78) overleden

Lubbers was namens het christendemocratische CDA minister-president van 1982 tot 1994.  Hij leidde drie kabinetten en tekende namens Nederland in 1992 het Verdrag van Maastricht over verdere Europese toenadering. Voor zijn premierschap was hij onder meer minister van Economische Zaken, lid van de Tweede Kamer en CDA-fractievoorzitter. Hij groeide op in een katholiek Rotterdams ondernemersgezin en studeerde cum laude af aan de universiteit in de richting economie.

Na zijn loopbaan in de politiek was hij hoogleraar en van 2001 tot 2005 Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen bij de Verenigde Naties. Die functie moest hij in februari 2005 neerleggen, nadat een Amerikaanse VN-medewerkster hem ervan beschuldigde dat hij haar in het Verenigde Naties-kantoor in Genève zou hebben vastgepakt. Zelf had hij het over een uiterst vriendelijk gebaar naar haar toe. Lubbers was steeds de mening toegedaan dat hem onrecht is aangedaan.

Ook was hij twee keer betrokken bij de vorming van een nieuw kabinet als informateur, in 2006 en 2010. Hij stierf in aanwezigheid van zijn vrouw en kinderen in zijn woonplaats Rotterdam. "Het ging al een tijdje niet goed met zijn gezondheid. Daarom heeft hij ook niet deelgenomen aan het programma 'Kijken in de ziel', met oud-premiers in de hoofdrol", zei een woordvoerder. Coen Verbraak interviewde voor dat programma wel de christendemocraat Dries van Agt, de sociaaldemocraat Wim Kok en de christendemocraat Jan Peter Balkenende.

De huidige Nederlandse premier Mark Rutte is geschokt door het overlijden van de voormalige regeringsleider. De rechtsliberale voorman roemt de christendemocraat om hoe hij Nederland in de jaren tachtig door slecht economisch weer loodste. "Nederland verliest een staatsman met een grote statuur."

Rutte benadrukt dat zijn voorganger niet alleen iemand was die hij uit zijn jeugd kende maar als informateur in 2010 ook betrokken was bij de vorming van de tweede regering-Rutte. "Ik heb hem toen en later leren kennen als een intelligent, wijs en betrokken mens", aldus de Nederlandse premier. "Mijn hart en gedachten zijn nu bij zijn vrouw Ria, zijn kinderen en kleinkinderen. Hen wens ik alle kracht toe die nodig is om dit grote verlies te dragen."

"Ruud Lubbers was daarnaast een overtuigd Europeaan en wereldburger. In een tijd die bol stond van de internationale spanningen heeft hij Nederland internationaal een gezicht gegeven. Tot ver buiten onze landsgrenzen werd hij gezien en gewaardeerd".

Via Twitter hebben de Nederlandse koning Willem-Alexander, koningin Máxima en Prinses Beatrix de overleden ex-premier Ruud Lubbers als een "groot staatsman" geroemd.

"Ruud Lubbers heeft ons land en de internationale gemeenschap tientallen jaren in vele functies gediend. Als minister-president zette hij zich twaalf jaar lang energiek in voor economisch en sociaal herstel. Latere generaties konden daarop voortbouwen. Wij gedenken Ruud Lubbers als een groot staatsman met een indrukwekkend verantwoordelijkheidsgevoel. Wij gedenken hem ook als een moedig en invoelend mens. Zijn familie wensen wij kracht toe in deze moeilijke dagen."

In ons land heeft onder meer CD&V-voorzitter Wouter Beke op Twitter op het overlijden van de 78-jarige Nederlandse ex-premier gereageerd. Ruud Lubbers was de "compagnon de route" van de Belgische premiers Wilfried Martens en Jean-Luc Dehaene "die hun land uit de crisis van de jaren '70 leidden en klaarmaakten voor de 21ste eeuw", luidt het. "Veel respect. Sterkte aan familie en vrienden @cdavandaag", aldus nog Beke.

Minister van staat en ex-premier Mark Eyskens heeft Ruud Lubbers goed gekend. "Hij was zeer handig, vriendelijk en open-minded", zegt Eyskens in een reactie. Dat Lubbers' internationale carrière in mineur eindigde nadat hij in opspraak was gekomen vanwege ongewenste intimiteiten, relativeert Eyskens. "Dat is nooit bewezen. Lubbers ging heel spontaan met dames om en zal al eens zijn hand ongevraagd op een schouder gelegd hebben. In die zin was hij een voorloper van de hele metoo-discussie".

Volgens Eyskens is de voormalige Nederlandse premier niet alleen belangrijk geweest voor Nederland, maar ook voor Europa. "Zo heeft hij een belangrijke rol gespeeld in het realiseren van een doorbraak voor het Verdrag van Maastricht. In de laatste rechte lijn liepen de gesprekken moeizaam en heeft Lubbers er met zijn voorstellen voor gezorgd dat er toch een compromis werd bereikt, onder meer door de Britten over de streep te trekken", aldus Eyskens.

Bij de discussie over de hereniging van Duitsland, stond Lubbers volgens Eyskens meer op de lijn van de Britse premier Margaret Thatcher. "Ook Lubbers maakte voorbehoud bij een te machtig Duitsland", zegt Eyskens. "Daarom moesten de Europese monetaire unie en de euro er komen. Op die manier moest Duitsland de mark laten vallen en het gezag van de Europese Centrale Bank erkennen". Volgens Eyskens had Lubbers een goed contact met Thatcher. "Hij moest op vergaderingen vaak vroeger vertrekken om met Thatcher te kunnen overleggen. Hij kon haar ook vaak op andere gedachten brengen".

Eyskens verwijst ook naar de periode dat Lubbers Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties was. "Ook die internationale job deed hij met veel overtuiging", stelt Eyskens. Dat die internationale carrière in mineur eindigde na verhalen over ongewenste intimiteiten, vindt Eyskens jammer. "Daar is ook nooit een bewijs voor geweest. Lubbers was een zeer spontane man, ook bij de dames. Ik denk dat het wellicht een wraakoefening is geweest", aldus Eyskens.

DRM/LOR/