Laat ons debatteren over de besnijdenis van jongens, met argumenten en zonder verwijten
IJsland wil de jongensbesnijdenis aan banden leggen, in naam van VN-kinderrechten en ter bescherming van ieders fysieke integriteit. "Deze discussie zal vermoedelijk ook hier nog wel eens gevoerd worden," tweette professor Patrick Loobuyck, "laat ons over de inhoud spreken in plaats van met verwijten."
Er is geen samenleving die ondanks de gegarandeerde godsdienst- en gewetensvrijheid zo seculier is als de onze hier in West-Europa. Toch blijft religie veelbesproken in het publieke debat. Sommigen zijn van mening dat godsdienst uit de samenleving wordt verbannen en dat gelovigen hier niets meer mogen zeggen of tonen.
Midden oktober 2017 ontlokte dit sentiment bij Mieke Van Hecke (CD&V) op "De Afspraak" in een debat met filosoof Maarten Boudry een uitspraak als: “Binnenkort zal ook nog het Requiem van Mozart verboden worden.” En telkens als er een voorstel besproken wordt om religieuze symbolen bij ambtenaren te verbieden, reageert Wouter Beke steevast dat hij niet akkoord is met het idee om “elke vorm van religieuze uiting in de publieke ruimte” te verbieden.
Er is nochtans zo goed als niemand die dat standpunt verdedigt …
Anderen zijn dan weer van mening dat godsdiensten nog te nadrukkelijk aanwezig zijn in de publieke ruimte. Vooral de islam is de kop van Jut. Een van de strafste voorbeelden kwam, o ironie, van CD&V-Kamerlid Hendrik Bogaert. In zijn essay ‘In vrijheid samenleven’ bepleit hij een verbod op het dragen van grotere en zichtbare religieuze tekens in de publieke ruimte voor religies met meer dan 5 procent aandeel in de bevolking. Lees: een hoofddoekenverbod.
Vooral de islam is kop van Jut.
Maar denk ook aan het referendum in Zwitserland in 2009 waar een minarettenverbod het gehaald heeft. Een democratische rechtsstaat gebaseerd op vrijheid en gelijkheid laat dergelijke maatregelen eigenlijk niet toe.
Deze uitersten maken het debat over de juiste plaats van religie in onze samenleving niet gemakkelijk. Enerzijds is onze seculiere samenleving het precies wat verleerd om te gaan met religie in de publieke ruimte (waar is de tijd dat priesters nog gekleed als priester het straatbeeld kleurden en nonnen met grote kappen de scholen bevolkten), anderzijds zijn er wel degelijk nog enkele privileges uit het verleden die het bediscussiëren waard zijn.
Maar wie ze aankaart loopt het risico in de hoek gezet te worden van de islamofobie, de atheïstische fanatici en fundamentalisten. Lastig.
Ik ben bijvoorbeeld voor een verbod op onverdoofd slachten, maar wil niet meedoen aan een rondje joden- of moslimpesten. Ik vind ook dat de kerkfinanciering en de organisatie van de levensbeschouwelijke vakken zoals die nu bestaan en grondwettelijk (!) verankerd zijn herbekeken moeten worden, maar ben ik daarom een “agressieve vrijzinnige” zoals Bart Maddens dat deze week in het katholieke blad Tertio suggereert?
Wie religieuze thema's aankaart loopt het risico in de hoek gezet te worden van de islamofobie, de atheïstische fanatici en fundamentalisten. Lastig.
Of de religieuze erediensten op de publieke radio en televisie, ook dat lijkt me een discussie waard. Niet alleen omdat Radio 1 enkel de katholieken bedient, maar ook omdat het programma’s zijn die bij voorbaat niet voor alle mensen bedoeld zijn. Je hoeft het met mij niet eens te zijn natuurlijk, maar laat ons over de inhoud spreken in plaats van allerlei verdachtmakingen de wereld in te sturen.
Nee, ik wil religie helemaal niet uit de publieke ruimte bannen. Lees hierover mijn standpunten in verband met de zogenaamde hoofddoekverboden. Ja, ik wil een discussie over de plaats die religie kan innemen in een (post)seculiere samenleving gebaseerd op seculier recht, vrijheid en gelijkheid.
Besnijdenis
Nu lees ik dat IJsland de religieus gemotiveerde besnijdenis van minderjarige jongens wil verbieden. Men doet hiervoor een beroep op de VN-kinderrechten en wil op die manier ieders fysieke integriteit beschermen. De besnijdenis bij jongens is alvast veel minder ingrijpend en schadelijk dan de besnijdenis bij meisjes.
Onder meer het onderzoek van Guy Bronselaer (UGent) toont echter aan dat er ook bij jongensbesnijdenis nadelen zijn: een orgasme vergt meer inspanning, de penis is minder gevoelig en de man heeft vaker last van onaangename tintelingen.
De Raad van Europa nam in 2013 een resolutie aan die lidstaten moet aansporen omzichtiger met rituele besnijdenis van jongens om te gaan. Het Belgisch Raadgevend Comité voor Bio-Ethiek publiceerde op zijn beurt in 2017 een interessant advies met de aanbevelingen om de rituele besnijdenis alvast niet langer op kosten van de gemeenschap te laten gebeuren en na te denken over symbolische praktijken (dus niet snijden in het vlees) die zodoende de fysieke integriteit van de jongetjes niet aantast.
Ik besef dat de besnijdenis bij jongens nu niet multicultureel-probleem-nummer-één moet zijn op de politieke agenda, maar laat ons hierover toch maar respectvol het gesprek met de religies aangaan.
De geesten kunnen alvast rijpen. Religieuze wetten en voorschriften staan in een rechtsstaat niet boven kinderrechten en het recht op lichamelijke integriteit. Dat moeten redelijke gelovigen toch ook kunnen inzien?
Dus indien besnijdenis nadelig is, moet hiervoor geïnformeerde instemming zijn van de betrokken persoon. Dat kan niet bij boorlingen of kinderen op jonge leeftijd.
Wie vanuit dit standpunt een link legt naar jodenvervolging of moslimhaat is te kwader trouw. Maar ik maak me weinig illusies …
---
VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen, publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst.