Europa werkt aan strengere regels voor hernieuwbare energiebronnen
In 2016 waren onze open haarden en hout- en pelletkachels goed voor 22,06 procent van de groene-energieproductie. Zo vormden ze de grootste bron van hernieuwbare energie in Vlaanderen. Uit de praktijk blijkt dat houtverbranding niet altijd zo groen is. Toch beschouwt Europa de warmte uit onze hout- en pelletkachels als hernieuwbare energie. De overheden kunnen deze warmtebronnen dus opnemen in hun groene-energiedoelstellingen. In Vlaanderen wordt dit ingevuld als "biomassa huishoudens".
Waarom hout een hernieuwbare energiebron kan zijn
Een boom zet koolstofdioxide (CO2) om in zuurstof. Tijdens de verbranding in een kachel komt er CO2 vrij. Deze wordt door andere bomen opnieuw omgezet in zuurstof. We zouden voor elke boom die omgehakt en verbrand wordt, een nieuwe boom moeten planten. Zo komt er netto geen broeikasgas vrij. Op Europees niveau worden kachels als vorm van "biomassa" gecategoriseerd wanneer het hout op duurzame manier wordt geteeld. Op die manier kunnen ze een hernieuwbare bron van energie betekenen.
Voor biomassacentrales zijn er strikte voorwaarden. Zij moeten hun chips, hout of pellets halen uit duurzaam beheerde bossen. Ze zijn ook verplicht om voor elke omgehakte boom een nieuwe te planten. Daarnaast moeten ze ervoor zorgen dat het houtafval zo milieuvriendelijk mogelijk vervoerd wordt en dat de CO2 die bij het transport vrijkomt, wordt afgetrokken van hun subsidies voor groene stroom.
Nieuwe Europese richtlijn
Momenteel wordt in Europese kringen druk gedebatteerd over een herziening van de richtlijn van hernieuwbare energiebronnen. De huidige omstreden richtlijn loopt tot 1 januari 2020 en bevat die erkenning van houtkachels als hernieuwbare energiebron. De nieuwe richtlijn zal houtkachels ook nog als hernieuwbare energiebron erkennen. Maar deze keer zullen wel de bestaande EU-duurzaamheidscriteria worden versterkt. Zo wil men bijvoorbeeld voorkomen dat hout uit oerbossen wordt gebruikt.
Enkele Europese Parlementsleden, waaronder Kathleen Van Brempt (SP.A) en Bart Staes (Groen), hadden graag nog enkele verregaandere maatregelen gezien. Zo pleitte zij er ook voor om volledige boomstammen niet te beschouwen als biomassa, maar alleen houtafval. Er werd geen meerderheid gevonden in het Europees Parlement om dit amandement toe te voegen aan de nieuwe richtlijn.
"Het probleem situeert zich hier op het niveau van wat we als hernieuwbare energie beschouwen, met name de definitie. Het is in dit geval overduidelijk dat houtverbranding geen duurzame oplossing is. De enige beweegreden om deze ‘biobrandstof’ als hernieuwbaar te bestempelen is omdat het gaat om biologisch materiaal dat opnieuw geplant kan worden. Een zeer magere rechtvaardiging." klonk het bij Bart Staes
De enige beweegreden om deze ‘biobrandstof’ als hernieuwbaar te bestempelen is omdat het gaat om biologisch materiaal dat opnieuw geplant kan worden. Een zeer magere rechtvaardiging
Europese steden nemen heft in eigen handen
De Europese Unie legt vast wat al dan niet als hernieuwbare energiebron wordt beschouwd. Het is echter aan de lidstaten zelf om maatregelen te nemen om de doelstellingen inzake luchtkwaliteit te halen. Nationale, regionale en lokale actoren zijn grotendeels vrij om zelf te kiezen hoe ze dit wensen te doen. Hiervoor mogen ze zelf strengere criteria hanteren, wat sterk wordt aangemoedigd vanuit Europa.
Enkele Europese steden namen ook reeds het heft in eigen hadden. Zo geldt er in Londen op dagen met smog of in tijden van slechte luchtkwaliteit een totaalverbod op stoken. In Parijs is een gelijkaardig verbod in werking. We kunnen het ook dichter bij huis zoeken. In Gent kan er een 'stookalarm' van kracht worden bij smogalarm. Burgers worden dan opgeroepen om geen houtkachel te gebruiken.