Oost-Ghouta is nu al hel op aarde, en het kan nog erger
Een door de VN bewerkstelligd bestand kan de bevolking van Oost-Ghouta korte tijd verlichting brengen, maar dat zal de geur van dood en vernieling niet wegblazen. Het regime van Assad lijkt vastbesloten de rebellenenclave weer in te palmen, op welke manier dan ook.
VN-secretaris-generaal Antonio Guterres sprak gisteren van een 'hel op aarde', toen hij opriep tot een onmiddellijk staken van vijandelijkheden. Bijna 400 mensen, onder wie 150 kinderen, zijn de afgelopen dagen omgekomen bij aanvallen van Syrische en Russische bommenwerpers, veelal op woonwijken. Ziekenhuizen liggen in puin. Volgens ooggetuigen worden ook de gevreesde vatbommen weer ingezet.
Volgens een door Zweden en Koeweit bij de Veiligheidsraad ingediende resolutie moet er een staakt-het-vuren van dertig dagen komen, zodat hulpverleners eerste levensbehoeften Oost-Ghouta in kunnen brengen en zieken en gewonden mee terug nemen.
De Russische VN-ambassadeur Vassily Nebenzia noemde het voorstel 'onrealistisch', aangezien het regeringsleger met steun van Moskou vecht tegen aan Al-Qaida gelieerde extremisten. Het is de Veiligheidsraad zelf die eerder in resoluties vastlegde dat praten met de terroristen van Al Qaida en IS onmogelijk en onwenselijk is.
Het is in de Syrische burgeroorlog een bekend patroon: stad omsingelen, bevolking in de wurggreep, opstandelingen laten vertrekken, stad innemen
Het doet allemaal sterk denken aan het humanitair drama van Oost-Aleppo, het omsingelde stadsdeel dat werd uitgehongerd en kapot geschoten terwijl de wereld machteloos toekeek. Oost-Ghouta kan een tweede Aleppo worden, waarschuwde VN-gezant Staffan de Mistura deze week.
Vier jaar lang werden de rebellen daar belegerd, in de grootste stad van Syrië, tot het regime en zijn Russische bondgenoten er schoon genoeg van hadden. Eind 2016 werden de beschietingen op Oost-Aleppo opgevoerd; voedsel en hulp kwamen de wijk niet meer in.
De uitputtingsslag werd voortgezet tot naast de burgers ook de rebellen murw gemaakt waren. Toen kwam er eindelijk een staakt-het-vuren, dat in feite een capitulatie door de opstandelingen was. De strijders kregen een vrijgeleide naar de provincie Idlib, regeringstroepen namen de wijk over. Het was een keerpunt in de oorlog en de grootste overwinning tot dan van het regime.
Het is in de Syrische burgeroorlog een onderhand bekend patroon: stad omsingelen, bevolking in de wurggreep, opstandelingen laten vertrekken, stad innemen. Het gebeurde eerder ook al in Homs. Maar sinds Oost-Aleppo, met Russische militairen aan de zijde van het regime, smaakt de tactiek naar meer.
'Het echte offensief tegen Oost-Ghouta is nog niet begonnen'
De Russische buitenlandminister Sergej Lavrov zei dinsdag zelfs dat Oost-Aleppo als 'model' kan dienen voor Oost-Ghouta. Dat zou betekenen dat Moskou een bestand bij voorkeur ziet als opmaat naar een totale overgave door de tegenstander.
De kans is dus groot dat Oost-Ghouta hetzelfde lot beschoren is. De verzameling steden en dorpen ligt midden in regeringsgebied, vlakbij hoofdstad Damascus. Aangezien Assad zegt heel Syrië terug te willen - en die kant gaat het steeds meer uit - kan hij het zich niet veroorloven de extremisten in hun vooruitgeschoven post te laten zitten.
Verzameling conflicten
Maar gaat dat ook spoedig gebeuren? Dat is onzeker, zegt de Zweedse Syrië-expert Aron Lund. "Het echte offensief tegen Oost-Ghouta is nog niet begonnen. Wil het regime de hele enclave innemen? Zo ja, op welke termijn? Of zijn de doelen meer beperkt? Ik zou het niet weten."
Een complicerende factor is de aanwezigheid van het Turkse leger
Niets is meer te voorspellen in de Syrische burgeroorlog. Dat geldt nog sterker voor Idlib, ook een van de schaarse regio's die nog in handen zijn van de rebellen. Idlib is van een andere orde dan Oost-Ghouta. Het is een provincie op zich, met 1,5 miljoen inwoners. Extremistische rebellengroepen hebben er de overhand.
Algemeen wordt verwacht dat het regime dit jaar zijn pijlen op Idlib zal richten. Extra troepen zijn al naar het noordwesten overgebracht en vorige maand zette het regeringsleger een eerste offensief in met de verovering op de oppositie van een vliegveld en een reeks dorpen.
Een complicerende factor is de aanwezigheid van het Turkse leger, als onderdeel van afspraken die Turkije ruim een half jaar geleden maakte met Rusland en Iran. De drie landen wezen vier 'de-escalatiezones' aan, bedoeld om regeringstroepen, rebellen en bevolking een adempauze te gunnen. Ook Oost-Ghouta is zo'n zone, wat wel bewijst dat de-escalatie allesbehalve gegarandeerd is.
"Wat gaat er in Oost-Ghouta gebeuren? Wat in Idlib? Niemand die het weet. Zelfs Poetin niet."
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
